Γιατί ο Σπίρτζης σήκωσε την μπάρα στα διόδια Αφιδνών

Aπαλλαγές από τα διόδια με άρωμα προεκλογικό και τον λογαριασμό στους φορολογουμένους στέλνει το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, στην αναμονή ως το 2022 για το ηλεκτρονικό σύστημα αναλογικής χρέωσης. Την ίδια στιγμή το χαρτί της «διπλής» επέκτασης των συμβάσεων παραχώρησης που θα φέρει μείωση των διοδίων τελών για όλους, αν και βρίσκεται στο τραπέζι ως χρυσή ευκαιρία και για τους κατασκευαστές, χρειάζεται χρόνο και λεπτές ισορροπίες. Η δωρεάν διέλευση με πομποδέκτη από τα διόδια Αφιδνών για τους κατοίκους του Δήμου Ωρωπού και της Κοινότητας Βαρνάβα δεν είναι η πρώτη στην εκλογική περιφέρεια του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών κ. Χρήστου Σπίρτζη. Το κόστος που έχει αναλάβει το Δημόσιο για την αναστολή πληρωμής διοδίων σε Αγιο Στέφανο και Βαρυμπόμπη ανέρχεται ετησίως σε 10-12 εκατ. ευρώ.

Παράταση
ως το… 2022

Ο πρώτος λογαριασμός για τη νέα απαλλαγή αναμένεται σε ένα εξάμηνο, οπότε και θα είναι δυνατή κάθε εκτίμηση. Μέχρι σήμερα, το εκπτωτικό πρόγραμμα Fast Pass Oropos της Νέας Οδού, με χρέωση 2,10 αντί 3,30 ευρώ, έχει 3.000 συνδρομητές, όμως όταν η διέλευση είναι ελεύθερη αναμένεται να κάνουν χρήση περισσότεροι, αλλά και χωρίς περιορισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ωφελούμενοι της εν λόγω έκπτωσης έκαναν χρήση κυρίως το πρωί πηγαίνοντας στη δουλειά, επιλέγοντας όμως τον παράδρομο για να επιστρέψουν. Πάντως η ανακοίνωση του κ. Σπίρτζη την περασμένη Κυριακή στο Καπανδρίτι ξεθόλωσε πια το τοπίο σχετικά με τον χρόνο εφαρμογής του αναλογικού δορυφορικού συστήματος διοδίων. Η διάρκεια της συμφωνίας ορίζεται ως τον Δεκέμβριο του 2021, συν ένα έτος για την εφαρμογή του συστήματος στην περιοχή. Οποιαδήποτε αλλαγή στις χρεώσεις για το σύνολο των χρηστών των αυτοκινητοδρόμων της χώρας αναμένεται από το 2022.

Ρυθμιστές οι τράπεζες

Ολοκλήρωση εξάλλου του διαγωνισμού για το ηλεκτρονικό σύστημα διοδίων δεν σημαίνει και έναρξη εγκατάστασης και λειτουργίας του. Αυτό είναι μάλλον το εύκολο στάδιο. Δεδομένων των ενστάσεων των παραχωρησιούχων για «τρύπες» στις προδιαγραφές και της απαραίτητης συμφωνίας των τραπεζών που έχουν χρηματοδοτήσει τις μεγάλες παραχωρήσεις, το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής παραμένει μετέωρο, αφήνοντας πίσω όλα τα ορόσημα που έχει μέχρι σήμερα θέσει το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.

Το ζήτημα του ποιος θα εισπράττει τα διόδια τέλη, τα οποία με το υφιστάμενο σύστημα εισπράττουν οι παραχωρησιούχοι, είναι κρίσιμο για την εξασφάλιση της συμφωνίας των πιστωτριών τραπεζών. Αντίστοιχα, το ύψος της χρέωσης θα πέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, για την εξασφάλιση των όρων βιωσιμότητας, ενώ παράλληλα απαιτείται η θέσπιση νομικού πλαισίου συμβατού με τις απαιτήσεις της ΕΕ και τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Τηλεδιοδίων (EETS) για τη χρέωση ανάλογα με τη διανυόμενη απόσταση. Ζητήματα όπως η αδειοδότηση από την Αρχή Προστασίας Δεδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα και ο έλεγχος των παραβάσεων μένουν να ξεκαθαριστούν.

Στο πεδίο του διαγωνισμού, αναμένεται στο τέλος του μήνα να κλείσει ο κύκλος των εκατέρωθεν προσφυγών των δύο κοινοπραξιών που μένουν στην κούρσα, Ακτωρ-Autostrade Tech Spa-Intrakat-Intrasoft και Nusz-Μυτιληναίος. Παράλληλα, θα ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών και εκτιμάται ότι με το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών η δεύτερη φάση μπορεί να ολοκληρωθεί εντός Ιουνίου, εφόσον βέβαια δεν ανακοπεί από πρόωρες εκλογές.

Μακριά οι επεκτάσεις

Η επέκταση των 35ετών συμβάσεων πάντως με αντάλλαγμα μειώσεις των καθορισμένων από τις ισχύουσες συμβάσεις διοδίων για τις πέντε μεγάλες παραχωρήσεις βρίσκεται ακόμη μακριά. Η χρονική παράταση σε συνδυασμό με την ενίσχυση του φυσικού αντικειμένου θεωρείται το «αντίδοτο» προκειμένου οι πιστώτριες τράπεζες να αποδεχθούν μειώσεις των διοδίων. Αυτό βέβαια δεν θα είναι τόσο εύκολο – και σίγουρα όχι γρήγορο – από τη στιγμή που θα πρέπει να στηρίζεται σε χρηματοοικονομικά μοντέλα, με τη διαπραγμάτευση μεταξύ υπουργείου Υποδομών και παραχωρησιούχων να μην έχει φτάσει καν σε αυτό το επίπεδο. Αν και οι κοινοπραξίες έχουν φέρει προς διάλογο εδώ κι έναν χρόνο προτάσεις για την επέκταση του φυσικού αντικειμένου, από την πλευρά του υπουργείου επισημαίνεται ότι επισήμως ελήφθησαν πρόσφατα.

Το ολοκληρωμένο μείγμα των έργων όμως, που θα γίνουν από τις υφιστάμενες κοινοπραξίες, δεδομένου ότι το Δημόσιο αδυνατεί να τα χρηματοδοτήσει, είναι καθοριστικό για την έγκριση της Κομισιόν, αλλά και για τη συμφωνία των ίδιων των εταιρειών που επιθυμούν ισότιμους όρους. Μεγάλη πρόκληση είναι να πειστεί η Επιτροπή, η οποία δεν δείχνει ιδιαίτερη ελαστικότητα στο ζήτημα των απευθείας αναθέσεων έργων, για την αναγκαιότητα της επέκτασης. Μέχρι σήμερα, από το μικροσκόπιό της έχουν περάσει, μέσα από χρονοβόρες και επίπονες διαδικασίες, αντίστοιχες αναθεωρήσεις για Γαλλία και Ιταλία με προϋπολογισμούς έργων 6 και 8,5 δισ. ευρώ αντίστοιχα.

Διετής παράταση στην Αττική οδό και «υποθήκη»

Για την Αττική οδό, η σύμβαση παραχώρησης της οποίας ολοκληρώνεται τον Οκτώβριο του 2024, το μοντέλο θα είναι διαφορετικό. Αρχικά, θα αξιοποιηθεί η συμβατική δυνατότητα παράτασης για δύο χρόνια, με αντάλλαγμα την κατασκευή του προαστιακού σιδηρόδρομου από το Κορωπί ως το λιμάνι του Λαυρίου. Σύμφωνα όμως με γνώστες της διαδικασίας, στο τραπέζι παραμένει και η σιδηροδρομική επέκταση ως τη Ραφήνα.

Με τον τερματισμό της σύμβασης, η Αττική οδός περνά ουσιαστικά στο Δημόσιο, το οποίο και θα διεξαγάγει νέο διαγωνισμό για τη λειτουργία και συντήρηση μαζί το πακέτο των νέων επεκτάσεων, προϋπολογισμού 2,5-3 δισ. ευρώ, όπως έχει εκτιμήσει ο κ. Σπίρτζης. Αντί όμως το Δημόσιο να προχωρήσει σε νέα συμφωνία με μειωμένο ύψος διοδίων τελών, προκρίνεται η διατήρηση της ίδιας χρέωσης προκειμένου να χρηματοδοτηθεί ο δανεισμός για τα απαιτούμενα νέα έργα. Αυτά περιλαμβάνουν την επέκταση της λεωφόρου Κύμης μέχρι την Eθνική οδό, την επέκταση της Αττικής οδού από την Κατεχάκη μέχρι τη Βουλιαγμένης και τις οδικές συνδέσεις με Λαύριο και Ραφήνα.

Υπενθυμίζεται ότι βάσει Μνημονίου Συναντίληψης από τον Ιανουάριο του 2018, ο παραχωρησιούχος ανέλαβε μια σειρά μελετών που θα αξιοποιήσει το Δημόσιο για την υλοποίηση νέων έργων, η αξία των οποίων έχει εκτιμηθεί σε 4-5 εκατ. ευρώ. Οπως προβλέπεται, εφόσον προχωρήσει η υλοποίηση εργασιών μέσω της σύμβασης παραχώρησης, τότε η αποζημίωση για τις μελέτες και άλλες υπηρεσίες θα καθοριστεί βάσει του Κανονισμού Προεκτιμώμενων Αμοιβών μελετών και λοιπόν συναφών υπηρεσιών με ενιαία έκπτωση 50%. Σε άλλη περίπτωση, η αποζημίωση δεν θα υπερβαίνει το 1 εκατ. ευρώ.