Μικρότερα, λιγότερα και ακριβότερα τα σπίτια στις ΗΠΑ

Τα σπίτια γίνονται όλο και μικρότερα τα τελευταία χρόνια. Γιατί δεν μειώνονται αντίστοιχα και οι τιμές τους;

Οι κατασκευαστές έχουν αρχίσει να χτίζουν περισσότερα σπίτια λιγότερων τετραγωνικών που προορίζονται για νέους αγοραστές οι οποίοι αγοράζουν το πρώτο τους σπίτι – τα λεγόμενα starter homes. Ωστόσο ο αριθμός τους παραμένει περιορισμένος. Το αυξημένο κόστος της γης και των εργατικών χεριών ισχύει και για τα σπίτια αυτής της κατηγορίας. Οι αγοραστές που τα επιλέγουν είναι αναγκασμένοι να συμβιβαστούν με τα σημερινά υψηλά επιτόκια των στεγαστικών δανείων, που ανεβάζουν τα μηνιαία τους έξοδα.

Το ζενίθ

Στα τέσσερα διαγράμματα αποτυπώνεται εύγλωττα η τρέχουσα κατάσταση:

Τα μέσα του προηγούμενου αιώνα ήταν το ζενίθ της εποχής των starter homes, τότε που τα μικρά σπίτια αντιστοιχούσαν στο 92% των νέων κατασκευών. Τις δεκαετίες που ακολούθησαν οι προτιμήσεις των Αμερικανών άλλαξαν και στράφηκαν προς μεγαλύτερα ακίνητα. Ο κόσμος εγκατέλειψε τις πολυάνθρωπες πόλεις για τα προάστια, όπου η γη ήταν φτηνότερη και οι κανόνες ανοικοδόμησης δεν ήταν τόσο αυστηροί. Οι κατασκευαστές επικεντρώθηκαν σε μεγαλύτερα, ακριβότερα σπίτια, τα οποία έτειναν επίσης να αποφέρουν μεγαλύτερο κέρδος. Σήμερα δεν υπάρχουν διαθέσιμα στην αγορά τόσα μικρά σπίτια για νέους αγοραστές.

Το ενδιαφέρον των κατασκευαστών στρέφεται και πάλι στην αγορά των starter homes, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, καθώς, λόγω της αύξησης των τιμών και της ανόδου των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων, τα μεγαλύτερα ακίνητα έχουν γίνει απαγορευτικά για όσους αγοράζουν σπίτι για πρώτη φορά. Από το 2017 το μέσο εμβαδό των νέων μονοκατοικιών μειώνεται διαρκώς.

Ωστόσο, είναι δυσκολότερο για τους κατασκευαστές να βγάλουν κέρδος από τα μικρότερα σπίτια. Πολλά από τα κόστη δεν μειώνονται αναλογικά απλώς και μόνο επειδή το σπίτι είναι μικρότερο, όπως, για παράδειγμα, η τιμή του οικοπέδου ή τα έξοδα για την έκδοση των αδειών. Οι τιμές πολλών οικοδομικών υλικών έχουν αυξηθεί πάνω από 10% τον τελευταίο χρόνο, σύμφωνα με την εταιρεία στατιστικών ερευνών Cotality, που ειδικεύεται στον τομέα των κατασκευών.

«Η μέση τιμή ενός starter home ανέβηκε στα 287.000 δολάρια το 2024, σημειώνοντας αύξηση περίπου 44% από το 2020»

Ενώ τα μικρότερα σπίτια τείνουν να είναι φτηνότερα, η μείωση στην τιμή τους δεν είναι πάντα ανάλογη με τη μείωση των τετραγωνικών.

Το Κολοράντο Σπρινγκς, στην Πολιτεία του Κολοράντο, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Εκεί, το εμβαδόν των νεόδμητων κατοικιών έπεσε κατά 14% το πρώτο τρίμηνο του χρόνου σε σχέση με πέρυσι, αλλά η μέση τιμή εκκίνησης των νέων κατασκευών έπεσε μόνο κατά 7%, σύμφωνα με τον ιστότοπο Realtor.com, που ανήκει στη News Corp, τη μητρική εταιρεία της «Wall Street Journal». Αυτό σημαίνει ότι οι αγοραστές δεν βλέπουν απαραιτήτως μείωση της τιμής ανά τετραγωνικό για το μέσο σπίτι.

Ελλείψεις

Η μέση τιμή ενός starter home ανέβηκε στα 287.000 δολάρια το 2024, σημειώνοντας αύξηση περίπου 44% από το 2020, σύμφωνα με την Cotality. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, υπήρξε έντονο αγοραστικό ενδιαφέρον και η έλλειψη διαθέσιμων ακινήτων οδήγησε σε άνοδο των τιμών. Σήμερα, τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων είναι επίσης υψηλότερα.

Το ετήσιο εισόδημα που απαιτείται να έχει ένας υποψήφιος δανειολήπτης για να εγκριθεί η αίτησή του εκτινάχθηκε από τα 49.008 δολάρια το 2020 στα 101.376 το 2024, σύμφωνα με μια ανάλυση της Εθνικής Ενωσης Κτηματομεσιτών. Οι μισθοί αυξήθηκαν στο ίδιο αυτό διάστημα, αλλά, σε γενικές γραμμές, δεν εκτινάχθηκαν όπως οι τιμές των ακινήτων και τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων.

Αυτό σημαίνει ότι οι ενδιαφερόμενοι χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αποταμιεύσουν τα χρήματα που απαιτούνται για την αγορά του πρώτου τους σπιτιού, γεγονός που ανεβάζει την ηλικία στην οποία μπορούν να κάνουν μια τέτοια αγορά. Οι ενδιαφερόμενοι καθυστερούν επίσης να προβούν σε αγορά πρώτης κατοικίας και εξαιτίας άλλων παραγόντων που επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό τους, όπως η αποπληρωμή των φοιτητικών δανείων.