Το λουκέτο δεν είναι ακριβώς λουκέτο. Ενα σκάνδαλο και μία ανακοίνωση μετά, ο ΟΠΕΚΕΠΕ εξακολουθεί να λειτουργεί επειδή, έως ότου μεταφερθεί στην ΑΑΔΕ, κάποιος πρέπει να μοιράζει τις ενισχύσεις από το εθνικό απόθεμα.

Σε πραγματικούς πια αγρότες; Ούτε αυτό φαίνεται να είναι ακριβές. Περιγράφοντας τις συνήθειες του Οργανισμού πηγή που γνωρίζει με κάθε λεπτομέρεια τον τρόπο που λειτουργεί, κάνει λόγο στο «Β» για «ένα καρουζέλ που συνεχίζει να γυρίζει».

Από μετανάστες έως αισθητικούς

Οι δικαιούχοι που δεν ήταν δικαιούχοι, σύμφωνα με την ίδια πηγή, «δήλωναν εκτάσεις που δεν ήταν δικές τους για να πάρουν την ενίσχυση. Και επειδή ενίσχυση μπορούσες να πάρεις μόνο μία φορά και μόνο εάν είσαι νέος στην ηλικία (σ.σ.: έως 45 χρόνων) ή νεοεισερχόμενος, οι «δικαιούχοι» μετακόμιζαν από τη μία έκταση στην άλλη αλλάζοντας δραστηριότητα. Μπορούσες, δηλαδή, να πάρεις τη βασική ενίσχυση, έπειτα για νέους γεωργούς, μετά να κάνεις αίτηση για βιολογικά και ούτω καθεξής».

Υπολογίζεται ότι με αυτόν τον τρόπο κάποιοι έφθαναν να λαμβάνουν ετήσιες επιδοτήσεις από 30.000 έως 60.000 ευρώ. «Το μεγαλύτερο μέρος από αυτά τα χρήματα πήγαινε στο κύκλωμα. Το οποίο είχε φθάσει να χρησιμοποιεί, δίνοντάς τους ένα ποσό, ακόμη και μετανάστες ή ιδιοκτήτριες καταστημάτων αισθητικής» αναφέρει.

Νομικές πηγές θεωρούν βέβαιο από την πλευρά τους πως η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διαθέτει πλέον στοιχεία που αποδεικνύουν ότι «το κύκλωμα λειτουργούσε κεντρικά». Από τους εισαγγελείς έχουν εξεταστεί συγκεκριμένοι υπάλληλοι, οι οποίοι πάντως παραμένουν στις θέσεις τους και εφόσον δεν τους ασκηθεί δίωξη θα μεταφερθούν στην ΑΑΔΕ. Μοναδική εξαίρεση, τουλάχιστον έως τώρα, αποτελεί η υπάλληλος Βιβή Τυχεροπούλου, η οποία συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Γιατί; «Επειδή», λέει ο γνώστης των τεκταινόμενων στον ΟΠΕΚΕΠΕ, «έχει δεχθεί δύο μηνύσεις από τον Οργανισμό και τρεις πειθαρχικούς ελέγχους».

Από τον εσωτερικό έλεγχο στο «ψυγείο»

Η Τυχεροπούλου τοποθετήθηκε το 2023 στο Τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου του Οργανισμού. Ούτε αυτό πάντως είναι ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. «Στην πραγματικότητα, είναι αυτό που λέμε «ψυγείο». Ούτε μπορούσε να δεσμεύει ΑΦΜ εκεί ούτε να κάνει ελέγχους» λέει η ίδια πηγή. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα ζητούσε αργότερα, όταν έγινε η έφοδος στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ, την απόσπαση της Τυχεροπούλου στην υπηρεσία της.

Το σχετικό έγγραφο υπέγραψε ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης. Ακόμη, ωστόσο, εκκρεμεί η υπογραφή του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστα Τσιάρα. Η Τυχεροπούλου, τοποθετημένη σήμερα στο Τμήμα Πρωτοκόλλου αλλά χωρίς πρόσβαση στο σύστημα και άρα ανενεργή, δουλεύει στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αιτούμενη κανονική άδεια από την χωρίς αντικείμενο δουλειά της.

Για το θέμα της απόσπασης της Τυχεροπούλου είχε ρωτηθεί σε τηλεοπτική εκπομπή ο αποπεμφθείς πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ Νίκος Σαλάτας, για να δηλώσει πως η υπάλληλος του Οργανισμού «δεν μπορούσε» να τοποθετηθεί στην Εισαγγελία με απόσπαση. Η ερμηνεία των νομικών πηγών που μιλούν στο «Β» είναι πως, ως αποσπασμένη, η υπάλληλος θα είχε πρόσβαση και σε άλλες υποθέσεις, πέρα από τη μία και μοναδική για την οποία συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. «Ως αποσπασμένη, θα είχε και την ιδιότητα του ανακριτικού υπαλλήλου» προσθέτουν οι ίδιες πηγές. «Και αυτό είναι κάτι που απ’ ό,τι φαίνεται δεν θα ήθελε να συμβεί ο Οργανισμός».

Το «μαύρο πρόβατο» της υπόθεσης

Η ίδια η Τυχεροπούλου ερευνάται από την Εισαγγελία βάσει των μηνύσεων που έχει καταθέσει ο ΟΠΕΚΕΠΕ εις βάρος της. Είναι, από μια άποψη, το «μαύρο πρόβατο» της ιστορίας και η κατάληξη μιας προσωπικής διαδρομής που ξεκίνησε από σπουδές στη Γεωπονία και συνεχίστηκε με μια υποτροφία για το μεταπτυχιακό της και εξετάσεις στον ΑΣΕΠ για τον διορισμό της στον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Το 2020, και λίγο προτού παραιτηθεί, ο τότε πρόεδρος του Οργανισμού Γρηγόρης Βάρρας τοποθετεί την υπάλληλο στα «Αχρεώστητα», τμήμα που είναι επιφορτισμένο με τις επιστροφές στον Οργανισμό παράνομων επιδοτήσεων. Η πρόσβασή της στο μηχανογραφικό σύστημα και τους ελέγχους διακόπτεται όταν η διοίκηση Μελά την τοποθετεί στο Τμήμα Εκπαίδευσης, μια θέση που είναι διοικητική.

«Υπήρχαν κάποιοι, λίγοι ήταν, που χτυπούσαν πόρτες για να καταγγείλουν το κύκλωμα, αλλά δεν τους άκουγε κανείς» συνεχίζει η πηγή στο «Β». Λέει ακόμη πως από τους προϊστάμενους υπουργούς «μόνο ο Γεωργαντάς αντιλήφθηκε πως υπήρχε πρόβλημα με τον τεχνικό σύμβουλο και προσπάθησε να κάνει κάτι». Η λύση θα ήταν, μέσω του gov.gr και της Κοινωνίας της Πληροφορίας, να παρακαμφθεί το μονοπώλιο στο μηχανογραφικό σύστημα που διέθετε η εταιρεία Neuropublic. Ο Γεωργαντάς τοποθετεί την Τυχεροπούλου στη Διεύθυνση Αμεσων Ενισχύσεων.

«Η πληροφορική είναι ένα από τα χρυσωρυχεία αυτής της ιστορίας» λένε πηγές με γνώση των πληροφορικών συστημάτων. «Οι αγρότες και τα Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων αγοράζουν λογισμικά για να μπορούν να συνδεθούν με ένα πληροφορικό σύστημα όπου η πρόσβαση επί της ουσίας είναι κλειστή» εξηγούν. Η αγροτική ζωή αποκτά έτσι μια τεχνολογική παράμετρο που προσφέρει για λίγο καιρό ο Οργανισμός και για μία μόλις πληρωμή πριν επιστρέψει στο καθεστώς του μονοπωλίου.

Στο μεταξύ, η Διεύθυνση Αμεσων Ενισχύσεων κρατά δεσμευμένα περίπου 5.800 ΑΦΜ που αντιστοιχούν σε ενισχύσεις ύψους 15 εκατ. ευρώ. Ο Κώστας Γεωργαντάς φεύγει, ο Λευτέρης Αυγενάκης έρχεται. Αυτήκοος μάρτυς της πρώτης συνάντησης του νέου υπουργού με τους υπαλλήλους του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν ξεχνά μια υπουργική φράση με αποδέκτη υπάλληλο: «Την κυρία δεν την ξέρω και δεν θέλω να τη μάθω».

Ο αυτήκοος μάρτυς λέει σήμερα πως «η μετάβαση από το μονοπώλιο στο κυβερνητικό νέφος ήταν καταδικασμένη να αποτύχει. Στον ΟΠΕΚΕΠΕ γινόταν τότε κανονικός πόλεμος». Η υπερασπιστική γραμμή του μετώπου κατά της μετάβασης είναι τώρα πως «η περίοδος 2022-2023 (σ.σ.: επί υπουργίας Γεωργαντά) είναι η προβληματική της ιστορίας, εκεί είναι το σκάνδαλο».

Είναι πιθανότατα μία από τις τελευταίες μάχες χαρακωμάτων που δίνει το κύκλωμα. Σε άλλες μάχες πάντως έχουν καταγραφεί επεισόδια με πρόσωπα του κυκλώματος να δηλώνουν σε υπαλλήλους πως «αν δεν σε έβγαζαν, θα σε είχα κουρέψει» ή «πως αν θέλω να κλείσω το σπίτι μου, θα το κάνω εγώ, δεν θα το κάνεις εσύ». Να τηλεφωνούν στα σπίτια τους και να μιλούν με τα ανήλικα μέλη της οικογένειας. Γίνεται ακόμη λόγος για «απειλές για απόλυση και εκβιασμούς».

Και τώρα; «Τώρα, με την ΚΑΠ 2023-27 μειώθηκε η αξία των βοσκοτοπικών δικαιωμάτων και αυξήθηκαν τα δικαιώματα στις μόνιμες καλλιέργειες». Και άρα; «Το κύκλωμα εξακολουθεί να λειτουργεί κανονικά, απλά πριν δήλωναν πρόβατα και τώρα δηλώνουν ελιές». Είναι το λουκέτο που δεν είναι ακριβώς λουκέτο. Ή μάλλον είναι το λουκέτο που στον ΟΠΕΚΕΠΕ δεν μπήκε ποτέ.