Στις 16 Αυγούστου 1501 οι εκπρόσωποι της Φλωρεντινής Δημοκρατίας αναθέτουν στον 26χρονο Μιχαήλ Άγγελο να ζωντανέψει ένα κομμάτι μαρμάρου που είχε μείνει αχρησιμοποίητο για δεκαετίες.

Ένα μήνα αργότερα, στις 13 Σεπτεμβρίου, ο νεαρός γλύπτης ξεκινάει να σκαλίζει αυτό που θα εξελισσόταν σε ένα από τα διασημότερα έργα τέχνης όλων των εποχών, τον Δαβίδ.

Ο Μιχαήλ Άγγελος κατάφερε να μετατρέψει το μάρμαρο το οποίο άλλοι γλύπτες είχαν απορρίψει ως «ακατάλληλο», σε ένα έργο που έγινε κατεξοχήν σύμβολο της Αναγεννησιακής Φλωρεντίας.

Το 1504, μετά από τρία χρόνια εργασίας, ο Δαβίδ ολοκληρώθηκε σε ειδικό υπόστεγο – εργαστήριο που είχε στηθεί δίπλα στον καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας, Santa Maria del Fiore, για να χωρά το τεράστιο κομμάτι μαρμάρου.

Η πρώτη δημόσια παρουσίαση

Στις 8 Σεπτεμβρίου 1504 αποκαλύφθηκε δημόσια, όταν τοποθετήθηκε μπροστά στο Palazzo Vecchio, στην Piazza della Signoria.

Όταν ολοκληρώθηκε, συγκροτήθηκε επιτροπή για να αποφασίσει την κατάλληλη θέση του αγάλματος. Στην επιτροπή συμμετείχαν κομβικές μορφές της εποχής, όπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι και ο Σάντρο Μποτιτσέλι.

Τελικά, ο Δαβίδ μεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε μπροστά στο Palazzo Vecchio, στην Piazza della Signoria, αποκτώντας σαφή πολιτικό συμβολισμό για τη Φλωρεντινή Δημοκρατία.

Για τους Φλωρεντινούς δεν ήταν μόνο ένα αριστούργημα τέχνης, αλλά και το έμβλημα της Δημοκρατίας τους, της ελευθερίας και της αντίστασης του «μικρού» απέναντι στον «γίγαντα».

Ο «αιώνιος έφηβος» δεσπόζει σήμερα στην Galleria dell’ Accademia, όπου εκατομμύρια επισκέπτες σπεύδουν κάθε χρόνο να θαυμάσουν τις «τέλειες» αναλογίες του.

Πηγή: https://www.accademia.org/

«ΤΟ ΒΗΜΑ» της 8ης  Σεπτεμβρίου 2004, γράφει με αφορμή την πεντακοσιοστή του επέτειο και τους εορτασμούς που τη συνόδευσαν:

«Ψηλός, κομψός, με τέλειες αναλογίες και αθλημένους μυς, διαθέτει σώμα που θα έκανε οποιονδήποτε να ζηλέψει, ανεξαρτήτως φύλου.

»Τέτοια ημέρα, πριν από 500 χρόνια ακριβώς, οι πολίτες της Φλωρεντίας είδαν για πρώτη φορά τον απαστράπτοντα έφηβο.

»Οι σημερινοί απόγονοί τους θα εορτάσουν το γεγονός όπως αρμόζει: συναυλίες, πυροτεχνήματα, συμπόσια, καλλιτεχνικές εκθέσεις. Είναι αναπόφευκτο βέβαια να κυκλοφορήσουν και μπλουζάκια «ΔΑΒΙΔ 500».

»Προέχει όμως το πνεύμα και γι’ αυτό οι άνθρωποι της τέχνης θέλουν να δώσουν ένα μήνυμα.

»Το διασημότερο ίσως ανδρικό γυμνό όλων των εποχών δεν πρέπει να μας κάνει να αναλογιζόμαστε μόνο το παρελθόν αλλά να μας δίνει προοπτική και για το μέλλον.

Η Φλωρεντία πέρα από την Αναγέννηση

“Τη Φλωρεντία πολλοί τη βλέπουν σαν Ντίσνεϊλαντ της Αναγέννησης” σχολίασε ο Αντόνιο Παολούτσι, γενικός έφορος των μουσείων της πόλης».

Συμπλήρωσε λέγοντας ότι στόχος τους είναι το εγχείρημα σύνδεσης κλασικής και σύγχρονης τέχνης.

Από το μουσείο αφαιρέθηκαν έργα της Αναγέννησης και εκτέθηκαν δημιουργίες διεθνών καλλιτεχνών, ανάμεσά τους ο Γιάννης Κουνέλλης.

Όπως τόνισαν οι υπεύθυνοι, στόχος ήταν να αποφευχθεί η «μουμιοποίηση» της πόλης και να ανοίξει διάλογος για τη θέση της τέχνης σήμερα.

Το «λουτρό» του Δαβίδ

»Πριν από λίγο καιρό, το σύμβολο αυτό της Φλωρεντινής Δημοκρατίας έκανε το “μπάνιο” του, αξίας 550.000 ευρώ: επρόκειτο για έναν ήπιο και εξαιρετικά προσεκτικό καθαρισμό που κράτησε οκτώ μήνες.

»Πολλοί ανησύχησαν μην πάθει τίποτε, αλλά ο κ. Παολούτσι (σ.σ. γενικός έφορος των μουσείων της Φλωρεντίας) τους καθησύχασε ότι ο Δαβίδ βγήκε από το λουτρό απλώς καθαρότερος.

“Είναι ο Δαβίδ που ξέραμε πάντα” λέει.

Οι δοκιμασίες του έργου

»Ο ολόγυμνος Δαβίδ που κρατάει στο χέρι τη σφεντόνα του απεδείχθη ανθεκτικότατος, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχει περάσει λαχτάρες στον μακρύ βίο του.

  • Το 1527 σε λαϊκή εξέγερση, έχασε το αριστερό του χέρι από τον αγκώνα και κάτω.
  • Το 1810 τον κάλυψαν με κερί για να τον προστατεύσουν.
  • Το 1843 θέλησαν να αφαιρέσουν το κερί με υδροχλωρικό οξύ, με αποτέλεσμα να χάσει μέρος της αρχικής πατίνας του.
  • Αλλά και ιστορικά μόλις “χθες”, το 1991, κάποιος παράφρων ιταλός “καλλιτέχνης” του έσπασε ένα από τα δάχτυλα του ποδιού του με σφυρί.

«Δεν είναι τέλειος»

Ωστόσο, όπως επεσήμαινε «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 9ης Σεπτεμβρίου 2004 σε άλλο δημοσίευμα για τους εορτασμούς της επετείου, η τελειότητα δεν είναι ποτέ απόλυτη.

Ο Βρετανός ειδικός Άλαν Χέρντμαν είχε τότε υποστηρίξει στο BBC ότι το σώμα του Δαβίδ, αν ήταν ζωντανό, θα εμφάνιζε σημαντικές ασυμμετρίες:

«Ο Αλαν Χέρντμαν, ο οποίος στη Βρετανία θεωρείται ειδήμων στην τεχνική γυμναστικής Pilates και στη φυσιολογία του ανθρώπινου σώματος, υποστηρίζει ότι ο Δαβίδ μόνο “τέλειος” δεν μπορεί να χαρακτηριστεί – το αντίθετο μάλιστα.

Πηγή: https://www.accademia.org/

»Τώρα ο κ. Χέρντμαν υποστηρίζει ότι η ανάλυση που πραγματοποίησε δείχνει ότι

“Ο Δαβίδ δεν έχει ίσια πλάτη, έχει αδύνατο γοφό και αστραγάλους, σκληρά άκρα και μειωμένη πλαστικότητα, ενώ γενικά κακή είναι και η στάση του σώματός του.

Αν ζωντάνευε ο Δαβίδ, θα είχε μικρότερο τον έναν γοφό από τον άλλον και θα υπέφερε από αδυναμία και πόνους στην πλάτη. Η λεκάνη είναι τοποθετημένη λάθος, αφού πέφτει ολόκληρη προς τη μία πλευρά.

Αν προσπαθήσει κάποιος να κάτσει στην ίδια στάση, θα διαπιστώσει ότι δεν θα νιώσει καθόλου ευχάριστα”,

δήλωσε στο BBC ο κ. Χέρντμαν, που υποψιάζεται επίσης ότι υπάρχει πρόβλημα απόκλισης και στα μάτια του αγάλματος».

Συμπληρώνοντας, όμως, υποστήριξε πως οι «ατέλειες» αυτές ίσως ήταν σκόπιμες από τον δημιουργό, ώστε ο θεατής να αντικρίζει το βλέμμα του Δαβίδ από κάθε οπτική γωνία.

Πηγή: https://www.accademia.org/

Σήμερα, πάνω από πέντε αιώνες από την έναρξη της δημιουργίας του, το ερώτημα που εγείρει η θέαση του είναι:

Αποτελεί ο Δαβίδ το απόλυτο πρότυπο τελειότητας ή μήπως η ίδια η γοητεία του κρύβεται ακριβώς σε αυτές τις «ατέλειες» που τον κάνουν πιο ανθρώπινο;