Πολλές φορές τα κλισέ θα δώσουν την αφορμή για να ξεκινήσει μια συζήτηση. Όσο και αν δεν μας αρέσει, έτσι συνέβαινε και έτσι θα συνεχίσει να συμβαίνει.

Η ερώτηση λοιπόν ήρθε τόσο αναμενόμενα όσο η εκνευριστική διαφήμιση που θα τρυπήσει τα αφτιά μας όσο ακούμε μια μουσική στο Spotify. O Ζαν Ζακ Μπερνέλ, ο ηγέτης των The Stranglers από την πρώτη ημέρα της δημιουργίας τους το 1974, δεν βρίσκεται στη οθόνη του Google Meet δεν δυσανασχετεί και με γνήσιο ενθουσιασμό απαντά για το τι σημαίνει για μια ιστορική μπάντα  που έχει ήδη παίξει αρκετές φορές στη χώρα να εμφανιστεί στο Ηρώδειο:

«Ας μην λέμε ό,τι θέλουμε, κάθε καλλιτέχνης θα έκοβε το χέρι του για να παίξει εκεί. Πρόκειται για μια από τις πιο εμβληματικές τοποθεσίες στον κόσμο. Για εμάς είναι μεγάλη τιμή στα 50 χρόνια των Stranglers να εμφανιστούμε εκεί. Θα είναι μια από τις κορυφαίες στιγμές της καριέρας μου. Άλλωστε πάντα μας αρέσει να παίζουμε στην Ελλάδα, το κοινό είναι πολύ καλλιεργημένο και ζωντανό».

Ο Μπερνέλ μιλά στο ΒHMA για αυτό τη συναυλία στο Ηρώδειο τις 23/6 για το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, θυμάται την πρώτη ζωντανή εμφάνιση  το επεισοδιακό Rock in Athens το 1985 και ανακαλεί όλη τη δημιουργική πορεία ενός συγκροτήματος που αγνόησε όποια ταμπέλα κι αν του κόλλησαν, έχοντας τραγούδια παλιά που εξακολουθούν να ακούγονται ακόμα φρέσκα, αλλά και πολύ καινούργια που πράγματι έχουν κάτι έχουν να πουν.

Αρκετά ζωντανό, με έναν άλλο τρόπο, ήταν το κοινό και το 1985, όταν παίξατε για πρώτη φορά στην Ελλάδα -πάλι σε μια ιστορική τοποθεσία, στο Καλλιμάρμαρο. Γινόταν το Athens Rock τότε…

Αν ήταν λέει. Θυμάμαι τα πάντα λες και συνέβησαν χθες. Πρέπει να είχε μαζευτεί περίπου 80.000 κόσμος. Ήμασταν πάνω στη σκηνή και ξαφνικά βλέπω στάχτη να πέφτει από τον ουρανό. Κοιτάζω γύρω μου και ένα τεράστιο σύννεφο μαύρου καπνού που άρχιζε να σκεπάσει τα πάντα. Μετά το live έμαθα τι συνέβη. Ένα περιπολικό είχε πυρποληθεί, διότι έξω από στάδιο είχαν βρεθεί χιλιάδες άνθρωποι και προσπαθούσαν να μπουν χωρίς εισιτήριο. Ήταν τέτοια η ένταση που χρειάστηκε να πείσω την ασφάλεια για να φύγω και να επιστρέψω στο ξενοδοχείο με το αυτοκίνητο, παρά το γεγονός ότι η απόσταση ήταν μικρή. Από τη μπάντα δεν με ακολούθησε κανείς. Ήταν όλοι τρομοκρατημένοι. Μόνο η Κορίν (σ.σ. Μαριενό), η μπασίστρια των Téléphone μπήκε μαζί μου στο αυτοκίνητο. Περάσαμε μέσα από το πλήθος, ο κόσμος ταρακουνούσε το όχημα αριστερά και δεξιά, ωστόσο ούτε για μια στιγμή δεν ένιωσα να κινδυνεύω. Ήταν κάτι το υπέροχο.

«Σε αντίθεση με τις περισσότερες μπάντες, οι The Stranglers δεν διαλύθηκαν ούτε έκαναν revival. Ήμασταν πάντα εκεί και εξελισσόμασταν».

Έχουν περάσει 40 χρόνια από εκείνη την εμφάνιση και συνολικά 51 από την δημιουργία του συγκροτήματος. Έχετε περάσει από πολλές φάσεις όμως είστε ακόμα δημιουργικοί -δεν περιφέρετε απλώς τις ένδοξες στιγμές του παρελθόντος. Τι σημαίνει για εσάς αυτό το ορόσημο;

Κατ’ αρχάς είναι μια αφορμή να το γιορτάσουμε. Όταν ξεκινήσαμε το 1974 πίστευα ότι θα ήμασταν πολύ τυχεροί αν καταφέρναμε να βγάζαμε απλώς ένα δίσκο. Πράγματι είναι σημαντικά τα 51 χρόνια, ωστόσο θεωρώ ότι η μουσική μας ποτέ δεν έγινε ξεπερασμένη. Μέχρι σήμερα ακούγεται φρέσκια. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το γιορτάσουμε. Ξέρεις, σε αντίθεση με τις περισσότερες μπάντες, οι The Stranglers δεν διαλύθηκαν ούτε έκαναν revival. Ήμασταν πάντα εκεί και εξελισσόμασταν -νέα μέλη ήρθαν, άλλα δυστυχώς πέθαναν, περάσαμε διάφορες φάσεις. Πάντα όμως συνεχίζαμε. Η μουσική μας, τα τραγούδια μας μιλούν για τον κόσμο που ζούμε κι αυτό νομίζω είναι ο στόχος που πρέπει να έχει κάθε καλλιτέχνης.

Για το σήμερα μιλά και το πιο πρόσφατο άλμπουμ των The Stranglers, το Dark Matters. Έτυχε πολύ θερμής υποδοχής. Είναι η αρχή μιας νέας φάσης ή το σημείο τερματισμού;

Να σου πω την αλήθεια δεν έχω ιδέα. Αυτές οι ερωτήσεις απασχολούν τους ανθρώπους όταν κάνουν σχέδια όταν επιθυμούν να φτιάξουν μια σταδιοδρομία έτσι όπως την έχουν σχεδιάσει οι ίδιοι στο μυαλό τους.

Στο κάτω-κάτω δεν έχεις να αποδείξεις πλέον κάτι, έτσι δεν είναι; Υπάρχει το έργο σας εκεί και μιλάει για εσάς.

Χμ… δεν το βλέπω έτσι ακριβώς. Πρέπει να αποδείξω ότι είμαι συναφής.

Σύμφωνοι, το να είσαι συναφής είναι η δύναμη που σε κρατά δημιουργικό. Παρόλα αυτά μπορεί να μην μεταφράζεται πάντα σε καλή μουσική, σωστά;

Σίγουρα! Μετά από 50 χρόνια μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι περνάς τα πάνω σου και τα κάτω σου. Υπήρχαν περίοδοι στη ζωή μου που παίζανε πολλά στο κεφάλι μου και δεν μπορούσα να τα κάνω μουσική. Μετά έρχονται και οι στιγμές ευφορίας: η ενέργεια, η έμπνευση, οι μελωδίες, ο ρυθμός, όλα κουμπώνουν μεταξύ τους. Δεν συμβαίνει συχνά, γι’ αυτό πρέπει να το εκμεταλλεύεσαι στο έπακρον όταν έρχεται στη ζωή σου.

«Το Men in Black δεν ήταν  μόνο ένας πειραματικός δίσκος. Τον γράψαμε έχοντας κάνει πολλά, πάρα πολλά, ναρκωτικά».

Η επιτυχία άλλωστε δεν είναι μια πορεία γραμμική και είναι πολύ επικίνδυνο να τη θέτεις ως αυτοσκοπό. Αν κυνηγάς την επιτυχία, καταλήγεις να κυνηγάς την ουρά σου. Εμείς συστηματικά αποφεύγαμε μία τέτοια προσέγγιση. Αφήναμε και εξακολουθούμε να αφήνουμε ελεύθερο το ταλέντο μας -όσο έχουμε- να μας καθοδηγεί. Εμείς πάμε στο δρόμο που μας δείχνει, δεν ακολουθεί εκείνο εμάς.

Με αυτό σίγουρα θα συμφωνούν πολλοί. Όμως γνωρίσατε αμέσως επιτυχία και αυτό σίγουρα θα έφερε πίεση για νέες επιτυχίες. Πώς διαχειριστήκατε αυτή την προφανώς ευτυχή αλλά και αρκετά πιεστική συνθήκη;

Ήμασταν πολύ παραγωγικοί στην αρχή. Ηχογραφήσαμε τον πρώτο μας δίσκο -για την ακρίβεια τους δύο πρώτους την ίδια εποχή- τρία χρόνια αφότου είχαμε σχηματίσει τους The Stranglers. Αυτό σήμαινε ότι είχαμε αρκετό υλικό και ταυτόχρονα χρόνο να εκτεθούμε σε νέους ήχους όταν πια ήρθε ο καιρός για το τρίτο μας άλμπουμ, το Black and White. Ήταν μια επανάσταση, ήταν σαν να βρίσκεσαι σε ένα διαστημόπλοιο και με το ίδιο πνεύμα κυκλοφορήσαμε και τον επόμενο δίσκο. Εκεί ναι, είχαμε φτάσει σε ένα σημείο κρίσιμο για την μπάντα. Το label με το οποίο δουλεύαμε και μας έδινε πλήρη ελευθερία εξαγοράστηκε από την EMI και τότε ήρθε η πίεση να κάνουμε ξανά μια μεγάλη εμπορική επιτυχία.

«To Golden Brown το έβγαλαν από την ΕΜΙ λίγο πριν τα Χριστούγεννα, με την κρυφή προσδοκία ότι θα περάσει απαρατήρητο μέσα στον σωρό των χριστουγεννιάτικων singles».

Μιλάς για το Men in Black, μια από τις πιο πειραματικές δουλειές σας. Πώς προέκυψε;

Θα σου πω. Δεν ήταν  μόνο ένας πειραματικός δίσκος. Τον γράψαμε έχοντας κάνει πολλά, πάρα πολλά, ναρκωτικά. Η νέα εταιρεία δεν το εκτίμησε ιδιαίτερα. Παρόλα αυτά, η μπάντα ήταν πολύ ενωμένη και το αντιμετωπίσαμε. Εμείς τα πιστεύαμε όλα όσα γράφαμε. Τα UFO, τους εξωγήινους, την ιδέα ότι δεν είμαστε μόνοι μας στο σύμπαν. Και επειδή ήμασταν ενωμένοι, κάναμε κάτι τελείως διαφορετικό στη συνέχεια, το La Follie.

Εκεί υπάρχει το Golden Brown, μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες σας. Θα ικανοποιήθηκε και η εταιρεία, φαντάζομαι…

Κι όμως. Είναι αστείο διότι όταν άκουσαν για πρώτη φορά το τραγούδι δεν τους άρεσε καθόλου. Θυμάμαι είχαν πει: «Δεν μπορείς να το χορέψεις, δεν είναι καν ο ήχος σας αυτό που παίζετε». Ωστόσο εμείς επιμείναμε ότι έπρεπε να κυκλοφορήσει. Το έβγαλαν λίγο πριν τα Χριστούγεννα με την κρυφή προσδοκία ότι θα περάσει απαρατήρητο μέσα στον σωρό των χριστουγεννιάτικων singles. Έγινε τεράστια επιτυχία και ύστερα είχαν τα μούτρα να έρθουν να μας πουν «Γιατί δεν κάνετε κάτι παρόμοιο;».

Σε αυτές τις ερωτήσεις ποια απάντηση δίνεις;

Εμείς τους είπαμε να πάνε να πνιγούν.

Μου ακούγεται απόλυτα πρέπον. Επίσης μου ακούγεται ταιριαστό για κάποιον, όπως εσύ, που αν και ήσουν πολύ καλό κιθαρίστας πέρασες στο μπάσο δίχως μια στιγμή να φοβηθείς μήπως δήθεν υποβαθμιστείς στις εσωτερικές δυναμικές μιας ροκ μπάντας. Πώς έγινε αυτό;

Ήθελα να έχω το δικό μου χώρο στη σκηνή και, φυσικά, να ακούγομαι. Το μπάσο δεν είναι απλώς ένα υποστηρικτικό όργανο που θα «γεμίσει» ένα κομμάτι. Είναι ταυτόχρονα ωμό και κομψό. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί το αντιμετωπίζουν ως υποδεέστερο.

Η ανάγκη για χώρο έχει να κάνει και με την κόντρα που προέκυψε αργότερα με τον Χιου Κόρνγουελ, τον πρώτο frontman της μπάντας και εξίσου σημαντικό με εσένα τραγουδοποιό;

Δεν θα το έλεγα κόντρα. Ο καθένας είχε το χώρο του. Μάλιστα, παρά το γεγονός ότι ο Κόρνγουελ κι εγώ γράφαμε τα περισσότερα κομμάτια μοιραζόμασταν ισόποσα τις αμοιβές με τα υπόλοιπα μέλη της μπάντας. Με το τρόπο αυτό όλοι ήμασταν αφοσιωμένοι στο συγκρότημα. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι πολλές φορές τα συγκροτήματα διαλύονται επειδή κάποιος αρχίζει και παίρνει περισσότερα χρήματα, μεγαλύτερη αναγνώριση και προσοχή. Τέτοιες αλλαγές μεταβάλλουν τις σχέσεις ανάμεσα στα μέλη.

Όταν έφυγε ο Κόρνγουελ το 1990 αισθάνθηκα προδομένος. Τον είχα στηρίξει πάρα πολύ σε πολύ δύσκολες στιγμές της ζωής του, όταν πχ, μπήκε φυλακή. Οι υπόλοιποι ήθελαν να συνεχίσουμε όμως δεν ήμουν καθόλου σίγουρος αν το ήθελα κι εγώ. Το 2004 ήρθε το Norfolk Coast και το κοινό ενδιαφέρθηκε ξανά για εμάς και έκτοτε πάμε όλο και καλύτερα.

Σταθερός συνοδοιπόρος σε όλη αυτή τη διαδρομή υπήρξε και ο Ντέιβιντ Γκρίνφιλντ, ο οποίος πέθανε το 2020. Τι αποτύπωμα έχει αφήσει μέσα σου αυτή η απώλεια;

Κατ’ αρχάς ήταν ένα πολύ μεγάλο σοκ. Είχα μιλήσει μαζί του τρείς μέρες πριν πεθάνει. Για να είμαι ειλικρινής, πίστεψα ότι αυτός ο θάνατος θα σηματοδοτούσε το τέλος των The Stranglers. Και τότε εμφανίζεται ο Τόμπι Χόνσαμ, ένας τύπος που μελετούσε το παίξιμο του Ντέιβιντ για 35 ολόκληρα χρόνια και ανέβασε ένα tribute video για αυτόν στο YouTube. Είχαν γνωριστεί, έχει κιόλας μια φωτογραφία όπου εκείνος είναι ακόμα έφηβος και ο Ντέιβιντ του δίνει αυτόγραφο. Κάπου το 200 είχαμε δουλέψει και μαζί, αλλά το είχα ξεχάσει. Ο Τόμπι λοιπόν μπορεί να παίξει αψεγάδιαστα όσα έπαιζε και ο Ντέιβιντ. Και είναι πολύ σημαντικό που τον βρήκαμε, διότι καταφέραμε να συνεχίσουμε.

Αυτή τελικά η θέληση να συνεχίζετε παρά τις δυσκολίες είναι το βασικό χαρακτηριστικό των The Stranglers, μιας μπάντας που γεννήθηκε λίγο πριν την έκρηξη του πανκ, συστήθηκε ως πανκ αλλά εξελίχθηκε σε κάτι πολύ ευρύτερο και μεγαλύτερο;

Σίγουρα είναι χαρακτηριστικό μας. Και προσωπικά εξακολουθώ να πιστεύω  ότι είμαστε πανκ, διότι ξέρω ότι το πανκ έσπασε τις διαχωριστικές γραμμές -κι αυτό κάναμε κι εμείς-, διότι θυμάμαι ποιοι έρχονταν στις συναυλίες μας και ποιοι μας ζητούσαν να γίνουμε κομμάτι της πανκ σκηνής. Όπως συμβαίνει μετά από κάθε επανάσταση, αναδύεται μιας νέα «ορθοδοξία», ένας νέος πουριτανισμός, που περιχαρακώνει τις έννοιες. Σε εκείνη τη φάση, εμείς ήμασταν απόκληροι του πανκ διότι είχαμε συνθεσάιζερς.

Είμαστε πανκ, το ξαναλέω. Ο ορισμός συρρικνώθηκε, όχι οι φιλοδοξίες μας. Στο κάτω-κάτω, μετά από 51 χρόνια μπορώ να το πω: κερδίσαμε.

INFO: Οι The Stranglers θα εμφανιστούν στις 23/6 στο Ηρώδειο (21:00) στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου.

**Αγοράστε εισιτήρια για όλες τις κορυφαίες εκδηλώσεις στο inTickets.gr.