Η υγεία αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα και όχι προνόμιο. Αυτό υποστήριζε πάντα η προοδευτική και δημοκρατική παράταξη της χώρας. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας εξελέγη για δεύτερη φορά με το ίδιο κεντρικό αφήγημα του 2019: ότι θα προφυλάξει τα συμφέροντα της μεσαίας τάξης αυτής της χώρας. Είναι όμως αυτή η πραγματικότητα;
Η αύξηση των ασφαλίστρων για το 2024 έφτασε στο 14,6%. Βάσει κοινής λογικής, η αφαίμαξη των μεσαίων και χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων προς όφελος των μεγάλων και ισχυρών δεν ισοδυναμεί με την υλοποίηση του προεκλογικού αφηγήματος της Νέας Δημοκρατίας. Τουναντίον η κυβέρνηση είναι ένοχη για ηθική αυτουργία δια παραλείψεως.
Δια παραλείψεως γιατί ενώ οι δυνάμεις της προοδευτικής αντιπολίτευσης έχουν αναδείξει το θέμα πολλάκις, η κυβέρνηση έρχεται ως μετά Χριστόν προφήτης να “ανακαλύψει” το σκάνδαλο των αυξήσεων των ασφαλίστρων και δεσμεύτηκε ότι θα παρέμβει.
Η επικοινωνιακή διαχείριση της κυβερνητικής παράταξης εστιάζει στον μεταρρυθμιστικό χαρακτήρα των πολιτικών που ακολουθεί προς όφελος των πολιτών. Αδύνατον τ’ αληθές λαθείν. Το άρθρο 268 του Ν. 4738/2020 εισήγαγε ένα νέο νομικό πλαίσιο, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την αποδυνάμωση της προστασίας που προηγουμένως παρέχονταν στους ασφαλισμένους. Συγκεκριμένα, ο νόμος 2251/1994, που είχε θεσπιστεί με σκοπό την προστασία των καταναλωτών, περιόριζε τη δυνατότητα των ασφαλιστικών εταιρειών να επιδιώκουν υπερβολικά κέρδη και να προβαίνουν σε αδικαιολόγητες αυξήσεις των ασφαλίστρων.
Οι διατάξεις του νόμου αυτού βασίζονταν σε αντικειμενικούς δείκτες που παρείχε η Στατιστική Αρχή, εξασφαλίζοντας έτσι ένα δίκαιο και διαφανές περιβάλλον για τους ασφαλισμένους. Ωστόσο, το νέο νομοθετικό καθεστώς, όπως εισήχθη με τον Ν. 4738/2020, φαίνεται να περιορίζει σημαντικά τις προηγούμενες ρυθμίσεις, επιτρέποντας στις ασφαλιστικές εταιρείες να διαμορφώνουν τα ασφάλιστρα χωρίς τους ίδιους ελεγκτικούς μηχανισμούς, γεγονός που δύναται να οδηγήσει σε οικονομικές επιβαρύνσεις των καταναλωτών και πιθανή στρέβλωση της ασφαλιστικής αγοράς.
Το επιστέγασμα των κυβερνητικών διευκολύνσεων είναι η υπέρογκη αύξηση των ασφαλίστρων με βάση ένα δείκτη,, τον Ενιαίο Δείκτη Υγείας (Ε.Δ.Υ.) του ΙΟΒΕ τον οποίο δημιούργησαν οι ασφαλιστικές εταιρείες. Δεν είναι δυνατόν κάποιος νοήμων άνθρωπος να πιστεύει ότι ο εν λόγω δείκτης θα οδηγήσει σε μείωση των ασφαλίστρων. Εκ του αποτελέσματος των κυβερνητικών νομοθετικών παρεμβάσεων, οι οικογένειες θυσιάζουν βασικές ανάγκες για να μη μείνουν εκτός ιδιωτικής ασφάλισης. Η κυβέρνηση έφτασε μέχρι το σημείο, δια στόματος υπουργού, να παραδεχτεί εμμέσως πλην σαφώς ότι η ιδιωτική ασφάλιση και οι υπέρογκες αυξήσεις αποτελούν το αίτιο και το αιτιατό εδράζεται στην καρελοποίηση της ασφαλιστικής αγοράς. Οι πολίτες ψηφίζουν κυβέρνηση να τους εκπροσωπεί και να τους προστατεύει και όχι κυβέρνηση που θα κάνει τα χατίρια σε μερικά διευθυντικά στελέχη που θέλουν να πάρουν μπόνους.
Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που έχουν ανακύψει στην ασφαλιστική αγορά, θα πρέπει να κατατεθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, το οποίο θα αποσκοπεί στη ρύθμιση της αγοράς των ασφαλίσεων με διαφανείς διαδικασίες. Βασικός άξονας της θα πρέπει να είναι η εφαρμογή αντικειμενικών κριτηρίων για τον καθορισμό των ετήσιων μεταβολών στα ασφάλιστρα υγείας, καθώς και η υιοθέτηση αξιόπιστων δεικτών που θα διασφαλίζουν την εύλογη προσαρμογή τους.
Η διαφορά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια είναι ότι πλέον στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης βρίσκεται μία παράταξη η οποία δεν αρκείται στις άναρχες κραυγές στείρας αντιπολιτευτικής δράσης. Το ΠΑΣΟΚ από την πρώτη στιγμή πρότεινε τη ρύθμιση της αγοράς με άμεσο ορίζοντα εφαρμογής και παράλληλα προτείνει μία γενναία μείωση των ασφαλίστρων βάσει του υποδείκτη της ΕΛΣΤΑΤ δηλαδή μία αύξηση της τάξεως του 2%-3%. Στην αντίπερα όχθη η Νέα Δημοκρατία “ρυθμίζει” την αύξηση σε ποσοστό 8 έως 10 ποσοστιαίων μονάδων με έτος εφαρμογής το 2026. Με άλλα λόγια δίνει το χρονικό περιθώριο στις ασφαλιστικές εταιρείες – όπως και στα υπόλοιπα καρτέλ – να προετοιμαστούν και να αισχροκερδούν εις βάρος των πολιτών.
Η κυβέρνηση επέλεξε να αφήσει απροστάτευτους τους πολίτες να δημιουργήσει κλίμα ανασφάλειας και φόβου και εκ των υστέρων να έρθει σαν από μηχανής θεός να ρυθμίσει το ζήτημα. Η Νέα Δημοκρατία δεν πιστεύει στις προληπτικές πολιτικές διαφύλαξης της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας.. Χρειαζόμαστε επιτέλους αλλαγή πορείας, αλλαγή πολιτικής και, πάνω απ’ όλα, αλλαγή νοοτροπίας.
Ο Λευτέρης Καρχιμάκης είναι λεκτορας πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο του Leiden και Συντονιστής Ομάδας προγράμματος ΠΑΣΟΚ