Καθώς ο αριθμός των θυμάτων από τον Εμπολα αυξάνεται, η επέλαση της επιδημίας στη Δυτική Αφρική δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης. Με περισσότερους από 1.000 καταγεγραμμένους νεκρούς, η σύγχυση και ο φόβος για τον θανάσιμο ιό κυριαρχούν. Πώς μεταδίδεται; Κινδυνεύουν να μολυνθούν όσοι ταξιδεύουν με αεροπλάνο από τα κράτη που πλήττονται; Τι θα συμβεί αν υπάρξει κρούσμα σε κάποια μεγάλη, πυκνοκατοικημένη πόλη εκτός Αφρικής; Κινδυνεύει η Ευρώπη; Ερωτήματα που προκύπτουν σε κάθε συζήτηση για τον αιμορραγικό πυρετό και ενίοτε οδηγούν σε σχεδόν επιστημονικής φαντασίας καταστροφολογικές εικόνες Αποκάλυψης. Μήπως όμως ο πανικός εξαπλώνεται πιο γρήγορα από την ίδια την ασθένεια;
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επιδημία Εμπολα ως σήμερα. Μόνο τρεις προηγούμενες επιδημίες οδήγησαν σε περισσότερους από 200 θανάτους: στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ) το 1976 και το 1995, όπου σημειώθηκαν 280 και 250 θάνατοι αντιστοίχως, και στην Ουγκάντα το 2000-2001 με 224 νεκρούς. Ο ιός έχει πάρει το όνομά του από τον ποταμό Εμπολα στη ΛΔΚ, όπου καταγράφηκαν τα πρώτα κρούσματα το 1976. «Η σημερινή επιδημία προκαλείται από το στέλεχος του Ζαΐρ, τον Zaire ebolavirus, που είναι το πιο επικίνδυνο στέλεχος, με το μέσο ποσοστό θνησιμότητας να αγγίζει το 80%. Ωστόσο προς το παρόν σε αυτή την επιδημία δεν έχουμε φθάσει ακόμη συγκεκριμένο ποσοστό, που κυμαίνεται στο 55% περίπου» εξήγησε μιλώντας στο «Βήμα» ο Ντέρεκ Γκάδερερ, λέκτορας στο τμήμα Βιοϊατρικής και Σπουδών Ζωής του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ στη Βρετανία.
Και προσθέτει: «Η κλίμακα αυτής της επιδημίας είναι πολύ μεγάλη. Είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερη από κάθε προηγούμενη επιδημία από το στέλεχος του Ζαΐρ. Και για πρώτη φορά εμφανίστηκε και σε μεγαλύτερες πόλεις. Εχουν καταγραφεί περίπου 100 κρούσματα μέσα και γύρω από την πρωτεύουσα της Λιβερίας, Μονρόβια. Κρούσματα έχουν καταγραφεί επίσης στο Κονακρί, πρωτεύουσα της Γουινέας, και στο Φριτάουν, πρωτεύουσα της Σιέρα Λεόνε». Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει δώσει οδηγίες στο προσωπικό των αεροδρομίων σε Γουινέα, Νιγηρία, Λιβερία και Σιέρα Λεόνε να προχωρούν σε έλεγχο της θερμοκρασίας των επιβατών προτού αυτοί επιβιβαστούν στα αεροσκάφη προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος εξάπλωσης του Εμπολα μέσω των ταξιδιών.
Πόσο κινδυνεύει όμως η Ευρώπη από τον Εμπολα; «Δεν αποτελεί μεγάλη απειλή για την Ευρώπη ή για άλλα πλούσια μέρη στον κόσμο, καθώς τα συστήματα Υγείας μπορούν να αντεπεξέλθουν. Ωστόσο, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι ότι ορισμένα κρούσματα θα καταφθάσουν. Αυτό είναι αρκετά πιθανό, ειδικά σε αεροπορικούς κόμβους που συνδέονται με τη Δυτική Αφρική, όπως οι Βρυξέλλες, το Παρίσι και το Λονδίνο. Για την Ελλάδα είναι ακόμη μικρότερη η απειλή, καθώς ασθενείς από τη Δυτική Αφρική δύσκολα θα ταξιδέψουν απευθείας προς την Αθήνα ή κάποια άλλη ελληνική πόλη» μας είπε ο δρ Γκάδερερ.

Ντέιβιντ Χέιμαν: Η απειλή για τη Δύση είναι μικρή
«Ο κίνδυνος εξάπλωσης του Εμπολα στα ανεπτυγμένα ευρωπαϊκά κράτη είναι μικρός γιατί το σύστημα ελέγχου μολύνσεων των νοσοκομείων λειτουργεί εξαιρετικά» είπε στο «Βήμα» ο Ντέιβιντ Χέιμαν, καθηγητής Επιδημιολογίας στη Σχολή Υγιεινής και Τροπικών Ασθενειών του Λονδίνου (LSHTM) και επικεφαλής του Κέντρου για την Ασφάλεια της Παγκόσμιας Υγείας του Chatham House.
Τι κάνει τη συγκεκριμένη επιδημία Εμπολα περισσότερο απειλητική από προηγούμενες;
«Αυτή η επιδημία είναι περισσότερο απειλητική καθώς δεν αντιμετωπίστηκε στο ξεκίνημά της, δεν σταμάτησε όπως προηγούμενες επιδημίες, συνέχισε και άρχισε να εξαπλώνεται διεθνώς. Η αρχική αντίδραση στον ιό δεν υπήρξε άμεση. Αυτή τη στιγμή η επιδημία απειλεί κυρίως αφρικανικά κράτη που βρίσκονται κοντά το ένα στο άλλο, καθώς πρόκειται για μια ασθένεια που μεταδίδεται στα νοσοκομεία της Δυτικής Αφρικής, το σύστημα ελέγχου μολύνσεων των οποίων δεν είναι επαρκές. Επομένως οι εργαζόμενοι σε αυτά είναι εύκολο να κολλήσουν και με τη σειρά τους να μεταδώσουν τον ιό σε άλλους ασθενείς ή στις οικογένειές τους. Μια ιδανική κατάσταση θα ήταν να αντιμετωπίζεται ο ιός μέσα στο σύστημα ελέγχου μολύνσεων των νοσοκομείων. Στην Ευρώπη όπου το σύστημα ελέγχου λειτουργεί εξαιρετικά δεν θα υπάρξει μεγάλη εξάπλωση του ιού όπως στην Αφρική. Το πρώτο πράγμα που θα γινόταν θα ήταν η σωστή απομόνωση του ασθενούς και το ιατρικό προσωπικό θα ελάμβανε τα κατάλληλα μέτρα αυτοπροστασίας. Θα εντοπίζονταν γρήγορα όσοι ήρθαν σε επαφή με τον ασθενή, θα ήλεγχαν τη θερμοκρασία τους δύο φορές την ημέρα και θα διαπιστωνόταν αν έπρεπε να μπουν σε καραντίνα ή όχι. Την ίδια στιγμή οι κοινότητες θα κατανοούσαν τα μέτρα υγιεινής που θα έπρεπε να λάβουν προκειμένου να εμποδίσουν την εξάπλωση του ιού. Αυτά ακριβώς είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Αφρική και θα μπορούσαν να επιλυθούν.
Πόσο εύκολο είναι να υπάρξει εξάπλωση του Εμπολα διεθνώς μέσα από τα ταξίδια με αεροπλάνο ή άλλα μέσα;
«Αν κάποιος που είναι άρρωστος μπει σε αεροπλάνο και κάνει εμετό επάνω σε άλλους επιβάτες ή τους αγγίξει με σωματικά υγρά, τότε αυτοί θεωρητικά μπορεί να κολλήσουν. Από τη στιγμή που ο Εμπολα δεν μεταδίδεται από τον αέρα, δεν συνιστά μεγάλο κίνδυνο για τους υπόλοιπους επιβάτες. Ο κίνδυνος είναι ο ιός να εκδηλωθεί ενώ ο ασθενής βρίσκεται σε άλλη χώρα και να εισαχθεί στο νοσοκομείο και από εκεί να εξαπλωθεί η ασθένεια. Τα καλά νέα είναι ότι στις ανεπτυγμένες χώρες η πιθανότητα μετάδοσης του ιού είναι πολύ μικρή. Για παράδειγμα, υπήρξε μία περίπτωση στη Νότια Αφρική στην οποία μολύνθηκε μία νοσοκόμα στη μονάδα εντατικής θεραπείας, αλλά μέχρι εκεί. Αυτά μπορούν να ελεγχθούν στα ευρωπαϊκά νοσοκομεία».

Στοιχεία και αριθμοί
Η ταυτότητα της επιδημίας

Νεκροί και εμβόλιο

Περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι στη Δυτική Αφρική έχουν χάσει τη ζωή τους από την τρέχουσα επιδημία. Σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, έχουν επιβεβαιωθεί πάνω από 1.800 κρούσματα Εμπολα και το ποσοστό θνησιμότητας κυμαίνεται μεταξύ του 55% και του 60%. Ο Καναδάς είπε ότι θα δωρίσει στον ΠΟΥ περίπου 1.000 δόσεις του πειραματικού φαρμάκου Zmapp κατά του Εμπολα για χορήγησή του στους ασθενείς της Δυτικής Αφρικής.
Η πιο φονική γρίπη
Εκτός από τον Εμπολα, άλλες επιδημίες που έχει γνωρίσει ο πλανήτης τις τελευταίες δεκαετίες περιλαμβάνουν το AIDS, τον SARS, τις γρίπες H1N1 και H7N9. Το AIDS είναι το πλέον θανατηφόρο εξ αυτών καθώς έχει στοιχίσει τη ζωή σε 36 εκατομμύρια ανθρώπους από το 1981. Η πανδημία της «ισπανικής γρίπης» το 1918 είχε στοιχίσει τη ζωή σε 50 – 100 εκατ. ανθρώπους παγκοσμίως.
Το πρώτο κρούσμα
Επιστήμονες εκτιμούν ότι η επιδημία του αιμορραγικού πυρετού Εμπολα που πλήττει τώρα τη Δυτική Αφρική ξεκίνησε από ένα αγόρι δύο ετών σε χωριό της Νοτιοανατολικής Γουινέας, το οποίο πέθανε τον περασμένο Δεκέμβριο. Αν και δεν είναι ξεκάθαρο πώς ένα μικρό παιδί αποτέλεσε το πρώτο κρούσμα Εμπολα, εκτιμάται ότι στη συνέχεια μετέδωσε τον ιό στη μητέρα, στην τρίχρονη αδελφή και στη γιαγιά του.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ