Απλά μαθήματα θεολογίας και συνταγματικού δικαίου…

Αν επρόκειτο για τη διαμάχη μεταξύ δύο πολιτών που άκουγαν στα ονόματα Ευάγγελος Βενιζέλος και Χρήστος Μεντζελόπουλος, έστω και αν αυτή αφορούσε ένα σημαντικό ζήτημα όπως είναι το σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ δύο ανθρώπων του ιδίου φύλου, πιθανώς κανένας δεν θα έδινε ιδιαίτερη σημασία. Ακόμη και αν επρόκειτο για τη μη εφαρμογή ενός μέτρου για την οποία η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Το θέμα αυτό όμως παίρνει διαστάσεις καθώς δεν πρόκειται για δύο απλούς πολίτες οι οποίοι διαφωνούν επιστρατεύοντας ισχυρά επιστημονικά και θρησκειολογικά επιχειρήματα. Πρόκειται αφενός για τον πρόεδρο του ΠαΣοΚ, αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Εξωτερικών, ο οποίος με αυτή την αρμοδιότητά του έχει και την ευθύνη του χειρισμού των θεμάτων για τα οποία η χώρα εγκαλείται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, και αφετέρου για τον Μητροπολίτη Πειραιώς κ. Σεραφείμ, γνωστό συντηρητικό ιεράρχη («σκοταδιστή» τον χαρακτηρίζουν ορισμένοι στο ΠαΣοΚ), ο οποίος έχει αναλάβει αυτοβούλως, «εργολαβικά», την αντιπαράθεση με την Πολιτεία στο «επίμαχο» ζήτημα.

Κανένας δεν έχει αναθέσει στον κ. Σεραφείμ τη διατύπωση των θέσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, ούτε και η ίδια η Ιερά Σύνοδος, η οποία έχει μεν διατυπώσει τις αντιρρήσεις της για το σύμφωνο συμβίωσης, πλην όμως με ήπιο τρόπο, χωρίς να απειλεί με αφορισμούς. Γι’ αυτό ίσως οι θέσεις που εκφράζει ο Μητροπολίτης Πειραιώς και Φαλήρου είναι προδήλως προσωπικές, παρ’ ότι ο ίδιος θεωρεί ότι εκφράζει τις διαχρονικές απόψεις της Εκκλησίας.

Το ενδιαφέρον στην «αντιπαράθεση» (αν μπορεί να χαρακτηριστεί έτσι) Βενιζέλου -Σεραφείμ είναι ότι πρόκειται για δύο επιστήμονες, ομότεχνους κατά ένα μέρος. Και οι δύο έχουν σπουδάσει Νομικά. Ο πρώτος προχώρησε στη νομική επιστήμη και έγινε καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου. Ο δεύτερος μετά τις νομικές σπουδές του σπούδασε Θεολογία. Αμφότεροι αναγνωρίζουν την επιστημονική επάρκεια του άλλου. Είναι πάντως προφανές ότι στα νομικά ζητήματα ο κ. Βενιζέλος υπερτερεί σημαντικά του κ. Σεραφείμ, ο οποίος «οχυρώνεται» πίσω από τις θέσεις που περιέχονται σε βιβλία είτε της Παλαιάς είτε της Καινής Διαθήκης.

Ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ μπορεί να μη σπούδασε Θεολογία, προέρχεται όμως από ιερατική οικογένεια, έχοντας παππού ιερέα, από τον οποίο μυήθηκε στα της Εκκλησίας, ενώ ποτέ δεν εγκατέλειψε τα εκκλησιαστικά. Μελέτησε το Εκκλησιαστικό Δίκαιο, συνέγραψε για τις σχέσεις Εκκλησίας και κράτους, παρακολουθεί όλα τα εκκλησιαστικά sites και συνεργάστηκε επιτυχώς σε πολλές υποθέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Στοιχεία που του δίνουν τη δυνατότητα να σταθεί ως ίσος προς ίσον απέναντι στον κ. Σεραφείμ σε ζητήματα σχετικά με την Εκκλησία.

Προ 15ημέρου περίπου ο Μητροπολίτης Πειραιώς απέστειλε επιστολή στον κ. Βενιζέλο, με την οποία του ζητούσε να αποσύρει την πρόταση του ΠαΣοΚ για το σύμφωνο συμβίωσης απειλώντας την ΚΟ του ΠαΣοΚ και όσους άλλους βουλευτές την ψηφίσουν με αφορισμό. Από τα πυρά του δεν γλίτωσε ούτε ο κ. Δ. Καρύδης, υπεύθυνος Επικοινωνίας του κόμματος, ο οποίος απειλήθηκε με αφορισμό, παρ’ ότι βοήθησε κατά καιρούς τη Μητρόπολη Πειραιώς: «Θα αποστερηθούν de facto ως πρόσωπα τη χάρη και την ευλογία του Δικαιοκρίτου Κυρίου» ανέφερε στην επιστολή του προς τον πρόεδρο του Κινήματος.

Ο κ. Βενιζέλος απάντησε στην επιστολή του μητροπολίτη σε ήπιους τόνους αλλά με πολύ σαφείς διατυπώσεις που δεν άφηναν περιθώρια παρερμηνειών. Τόσο για την πρόθεσή του να προχωρήσει την όλη διαδικασία (η οποία καθυστερεί διότι η κυβέρνηση ενέταξε τη σχετική πρόταση στο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο, η συζήτηση του οποίου έχει αναβληθεί και δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί ο χρόνος συζήτησής του) όσο και για τα όρια των αρμοδιοτήτων του κράτους και της Εκκλησίας σε παρόμοια ζητήματα.

Η απάντηση του κ. Βενιζέλου συνετάχθη με όλους τους κανόνες της ευγένειας και της αναγνώρισης της ιδιότητας του συνομιλητή του, τον οποίο και διαβεβαίωσε για τα αισθήματα αγάπης που τρέφει γι’ αυτόν, τον παλιό του γνώριμο (και συνομήλικο περίπου, όντας έναν χρόνο μικρότερος από τον κ. Σεραφείμ).

Στη συνέχεια όμως ξεκαθάρισε τις αρμοδιότητες των δύο οντοτήτων, κράτους και Εκκλησίας. Και αφού αναφέρθηκε στη βοήθεια προς την Ελλάδα του ΕΔΔΑ την περίοδο της δικτατορίας και την προσφυγή σε αυτό πολλών ιερών μονών, τόνισε ότι «ο εθνικός νομοθέτης και ο εθνικός δικαστής έχουν υποχρέωση σύμφωνης προς την Ευρωπαϊκή Σύμβαση ερμηνείας των ρυθμίσεων των εθνικών συνταγμάτων των κρατών-μελών».

Παρέδωσε και ένα μικρό μάθημα Συνταγματικού Δικαίου στον Μητροπολίτη σχετικά με την ερμηνεία του άρθρου 3 του Συντάγματος, στο οποίο αναφέρεται ότι ο νομοθέτης έχει την υποχρέωση να λαμβάνει υπόψη του τις θέσεις και τις ευαισθησίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος. Οπως τονίζει στην απάντησή του ο κ. Βενιζέλος, το άρθρο 3 «αφορά τις σχέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου με την Εκκλησία της Ελλάδος και την κατοχύρωση της τυπολογίας των επί μέρους εκκλησιαστικών καθεστώτων που υφίστανται στην ελληνική επικράτεια (Νέες χώρες, Κρήτη, Δωδεκάνησα)».

Υπενθυμίζει μάλιστα στον κ. Σεραφείμ ότι «οι βουλευτές, τα κόμματα, οι κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια λειτουργούν ως όργανα του κράτους και όχι ως πιστοί υπό τον πνευματικό έλεγχο της θρησκευτικής τους κοινότητας». Επίσης υπενθυμίζει ότι οσάκις αυτή η αρχή παραβιάστηκε ιστορικά οδήγησε και οδηγεί και σήμερα «σε τραγικές και απάνθρωπες καταστάσεις».

«Ψέγει» τον κ. Σεραφείμ διότι απευθύνθηκε στον πρόεδρο του ΠαΣοΚ και αντιπρόεδρο της κυβέρνησης «για ζήτημα νομοθετικής, πολιτικής, εθνικής σημασίας» χωρίς να έχει διατυπωθεί «αρμοδίως και συνοδικώς η άποψη της Εκκλησίας της Ελλάδος». Και χαρακτηρίζει «ατυχή απειλή» τα περί αφορισμού των βουλευτών.

Βεβαίως ο Μητροπολίτης Πειραιώς διαφωνεί με τον κ. Βενιζέλο προσπαθώντας να αντιδικήσει μαζί του ακόμη και στο νομικό πεδίο. Προς ενίσχυση των απόψεών του, επικαλείται… τη διαφωνία του ΚΚΕ για το σύμφωνο συμβίωσης, το οποίο έχει πει: «Ο καθένας μπορεί να έχει διαφορετικές σεξουαλικές επιλογές, η αναγνώριση όμως αυτής της σχέσης είναι προσωπική υπόθεση που μπορεί ιδιωτικά να ρυθμιστεί…». Θέση την οποία θεωρεί «εξαίρετο».

Καταφεύγει επίσης και στον Φρόιντ προκειμένου να αποδείξει την ορθότητα της θέσης του, σύμφωνα με την οποία τα ομόφυλα ζευγάρια τελούν το «κακούργημα της παρά φύσιν ασέλγειας, που ανατρέπει την ανθρώπινη φυσιολογία και την ορθόδοξη χριστιανική οντολογία». Δεν κάνει ωστόσο λόγο για τη Χρυσή Αυγή με την οποία συντάχθηκε και κατέθεσε μήνυση, όπως έκαναν και οι χρυσαυγίτες βουλευτές κατά των υπευθύνων του θεάτρου Χυτήριο. Οταν όμως διαπίστωσε με ποιους είχε να κάνει, κατηγόρησε την ηγεσία της Χρυσής Αυγής ως «δωδεκαθεϊστές».

Ισως ο κ. Σεραφείμ επιδιώκει να καταστήσει μείζον το θέμα της διαφωνίας του με τον πρόεδρο του ΠαΣοΚ και μέσω αυτής να «επικοινωνήσει» τις άκρως συντηρητικές απόψεις του. Ο κ. Βενιζέλος, από την πλευρά του, δεν δείχνει καμία διάθεση να τον ακολουθήσει. Οι θέσεις του είναι καθαρές και στέρεες. Δεν προτίθεται να συζητήσει το θέμα αυτό με έναν άνθρωπο της Εκκλησίας, έναν μητροπολίτη, όσο και αν τον εκτιμά, πολύ περισσότερο που δεν εκφράζει τις θέσεις της Εκκλησίας στην οποία ανήκει. Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι…