Η φορολογία με βάση τα τεκμήρια

Με τη συμπλήρωση των ενδείξεων του πίνακα 5 θα γίνει ο προσδιορισμός του εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης και κτήσης περιουσιακών στοιχείων του φορολογουμένου, του άλλου συζύγου και των προσώπων που τους βαρύνουν σύμφωνα με τον φορολογικό νόμο.

Τεκμήρια δαπανών διαβίωσης

Για τον προσδιορισμό της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που συνοικούν και τον βαρύνουν, με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης, λαμβάνονται υπόψη, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ΚΦΕ, τα εξής στοιχεία:

* Το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα της κύριας κατοικίας εμβαδού πάνω από 200 τ.μ.

* Το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα της δευτερεύουσας κατοικίας εμβαδού πάνω από 150 τ.μ.

* Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη συντήρησης και κυκλοφορίας επιβατικού αυτοκινήτου ΙΧ.

* Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη σκαφών αναψυχής ΙΧ.

* Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη για αεροσκάφη και ελικόπτερα.

* Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη με βάση την επιφάνεια της δεξαμενής κολύμβησης.

Το ύψος της τεκμαρτής δαπάνης καθενός στοιχείου από τα πιο πάνω προσδιορίζεται με ειδικό τρόπο.

Ενδείξεις 206-708: Το τεκμήριο κύριας και δευτερεύουσας κατοικίας

Με τη συμπλήρωση των ενδείξεων αυτών θα προσδιοριστεί το τεκμαρτό ετήσιο μίσθωμα της κύριας ιδιόκτητης ή μισθούμενης κατοικίας πάνω από 200 τ.μ., καθώς και το τεκμαρτό μίσθωμα μιας δευτερεύουσας κατοικίας πάνω από 150 τ.μ. ή περισσότερων της μιας δευτερευουσών κατοικιών, ανεξαρτήτως τ.μ., εφόσον το άθροισμα του εμβαδού τους υπερβαίνει τα 150 τ.μ.

Το τεκμήριο κύριας και δευτερεύουσας κατοικίας

Με τη διάταξη της περ. α´ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ προβλεπόταν ως τεκμήριο δαπανών διαβίωσης το καταβαλλόμενο ή τεκμαρτό μίσθωμα για δευτερεύουσα κατοικία άνω των 100 τ.μ., το οποίο πολλαπλασιαζόταν με τον συντελεστή 2. Με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 4 του Ν. 3091/2002 η ανωτέρω διάταξη αντικαταστάθηκε για τα τεκμαρτά εισοδήματα που αποκτώνται από 1.1.2003. Με τη νέα διάταξη διατηρήθηκε το τεκμήριο της δευτερεύουσας κατοικίας, με αύξηση του εμβαδού αυτής από 100 τ.μ. σε 150 τ.μ., ενώ θεσπίστηκε και νέο τεκμήριο για το ετήσιο καταβαλλόμενο ή τεκμαρτό μίσθωμα της κύριας κατοικίας πάνω από 200 τ.μ. Και στις δύο περιπτώσεις το τεκμαρτό μίσθωμα πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή 2 και το γινόμενο αποτελεί το τεκμήριο δαπάνης διαβίωσης.

Το τεκμήριο κύριας κατοικίας

Σύμφωνα με τη διάταξη της περ. α´ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, αποτελεί τεκμήριο δαπάνης διαβίωσης το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα για ιδιοκατοικούμενη ή μισθωμένη κύρια κατοικία άνω των 200 τ.μ., το οποίο πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή 2. Αν η κύρια κατοικία άνω των 200 τ.μ. ιδιοκατοικείται, το τεκμαρτό μίσθωμα βρίσκεται με βάση τη διαδικασία που ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 22 του ΚΦΕ, δηλαδή χρησιμοποιείται η μέθοδος υπολογισμού του τεκμαρτού μισθώματος, η οποία χρησιμοποιείτο για την εύρεση του τεκμαρτού μισθώματος της ιδιοκατοικούμενης κύριας κατοικίας, για την επιβολή του φόρου ιδιοκατοίκησης.

Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, η οποία κακώς βρίσκεται ενσωματωμένη στο άρθρο 22 του ΚΦΕ, σε περίπτωση που η οικοδομή κατοικήθηκε από τον ιδιοκτήτη, το ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα αυτής δεν μπορεί να είναι κατώτερο από 3,5% της αξίας της οικοδομής, η οποία προσδιορίζεται από το γινόμενο των εξής παραγόντων:

­ Της κύριας επιφάνειας της οικοδομής, στην οποία προστίθεται και ποσοστό 20% των αποθηκευτικών χώρων και των χώρων στάθμευσης των αυτοκινήτων.

­ Της τιμής ζώνης για τις περιοχές όπου ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων ή της τιμής εκκίνησης για τις λοιπές περιοχές οι οποίες ισχύουν κατά την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους.

­ Του διορθωτικού συντελεστή ο οποίος, ανάλογα με την τιμή ζώνης ή εκκίνησης του ακινήτου, ορίζεται ως εξής:

­ Του συντελεστή παλαιότητας. Ως συντελεστής παλαιότητας λαμβάνεται αυτός που ισχύει κάθε φορά στη φορολογία κεφαλαίου για τον υπολογισμό της αξίας κτιρίων με βάση την τιμή ζώνης.

Αν η κύρια κατοικία είναι μισθωμένη, για τον υπολογισμό του τεκμηρίου δεν θα ληφθεί το πραγματικό ετήσιο μίσθωμα αλλά το τεκμαρτό όπως αυτό υπολογίστηκε πιο πάνω.

Το τεκμήριο δευτερεύουσας κατοικίας

Σύμφωνα με την ίδια πιο πάνω διάταξη, αποτελεί τεκμήριο δαπανών διαβίωσης το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα της δευτερεύουσας κατοικίας εμβαδού πάνω από 150 τ.μ., το οποίο πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή 2. Αν η δευτερεύουσα κατοικία, εξοχική ή όχι, είναι ιδιοκατοικούμενη, ανήκει δηλαδή στην κυριότητα του φορολογουμένου ή της συζύγου του ή των μελών που προστατεύει, το τεκμαρτό μίσθωμα βρίσκεται σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν προηγουμένως, δηλαδή με βάση τη μεθοδολογία που ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 22 του ΚΦΕ. Αν η δευτερεύουσα κατοικία, εξοχική ή όχι, είναι μισθωμένη, δεν λαμβάνεται υπόψη το πραγματικό μίσθωμα αλλά το τεκμαρτό.

Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος, η σύζυγός του ή τα πρόσωπα που τον βαρύνουν έχουν περισσότερα του ενός ακίνητα που χρησιμοποιούνται ως δευτερεύουσες κατοικίες, με συνολική επιφάνεια πάνω από 150 τ.μ., για το τεκμήριο λαμβάνονται υπόψη όλες οι δευτερεύουσες κατοικίες. Αν υποτεθεί δηλαδή ότι ο φορολογούμενος έχει δύο δευτερεύουσες κατοικίες 100 τ.μ. και 65 τ.μ. τις οποίες ιδιοκατοικεί, τότε το τεκμαρτό μίσθωμα των δύο κατοικιών, πολλαπλασιαζόμενο με τον συντελεστή 2, αποτελεί τεκμήριο δαπανών διαβίωσης. Αν ακόμη υποτεθεί ότι έχει μια δευτερεύουσα κατοικία 90 τ.μ. την οποία ιδιοκατοικεί και μια μισθωμένη εξοχική κατοικία 70 τ.μ., τότε το άθροισμα του τεκμαρτού ετήσιου μισθώματος των δύο κατοικιών, πολλαπλασιαζόμενο με τον συντελεστή 2, αποτελεί για τον φορολογούμενο τεκμήριο δαπανών διαβίωσης.

Στο τέταρτο εδάφιο της περ. α´ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ ορίζεται ότι δεν λαμβάνεται υπόψη η τεκμαρτή δαπάνη δευτερεύουσας κατοικίας η οποία βρίσκεται σε χωριό ή πόλη με πληθυσμό κάτω από 5.000 κατοίκους, η οποία έχει περιέλθει στον φορολογούμενο, στη σύζυγό του ή στα πρόσωπα που τους βαρύνουν από κληρονομιά, προίκα ή γονική παροχή, εκτός αν η κατοικία αυτή βρίσκεται σε τουριστική περιοχή όπως αυτή έχει καθοριστεί από τον ΕΟΤ.

Στην περίπτωση αυτή τα ποσά της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης της κυρίας και δευτερεύουσας κατοικίας περιορίζονται κατά 50%.

Κατ’ αντιδιαστολή, αν η δευτερεύουσα κατοικία έχει αποκτηθεί με αγορά, τότε το τεκμαρτό μίσθωμα αυτής αποτελεί τεκμήριο δαπάνης διαβίωσης εφόσον το εμβαδόν της κατοικίας είναι πάνω από 150 τ.μ. Το ίδιο ισχύει σε περίπτωση που η δευτερεύουσα κατοικία έχει μισθωθεί.

Ενδείξεις 851-858: Το τεκμήριο του ΙΧ επιβατικού αυτοκινήτου

Δεύτερο στοιχείο τεκμαρτού προσδιορισμού του εισοδήματος είναι η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη των ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτων του φορολογουμένου, του άλλου συζύγου και των προσώπων που τους βαρύνουν.

Με τον Ν. 3220/2004 έγιναν σημαντικές μεταβολές στο τεκμήριο του αυτοκινήτου. Ετσι:

* Θεσπίστηκε απαλλαγή από την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από όλα τα επιβατικά αυτοκίνητα που έχουν αποκτηθεί ως 31.12.1992, ανεξαρτήτως των φορολογήσιμων ίππων.

* Θεσπίστηκε απαλλαγή από την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από όλα τα αυτοκίνητα ως 14 φορολογήσιμους ίππους τα οποία έχουν αποκτηθεί κατά το χρονικό διάστημα από 1.1.1993 ως 31.12.2003.

* Θεσπίστηκε απαλλαγή από την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη από όλα τα αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης άνω των 14 φορολογήσιμων ίππων τα οποία έχουν αποκτηθεί από 1.1.1993 ως 31.12.2003 με την προϋπόθεση ότι η εργοστασιακή τιμολογιακή αξία του έτους της πρώτης κυκλοφορίας μειωμένη λόγω παλαιότητας κατά τα ποσοστά της κλίμακας της παρ. 1 του άρθρου 126 του Ν. 2960/2001 δεν υπερβαίνει το ποσό των 50.000 ευρώ.

Η κλίμακα βάσει της οποίας μειώνεται η εργοστασιακή τιμολογιακή αξία των αυτοκινήτων είναι η εξής:

Πάνω από έξι και ως 12 μήνες από την ημερομηνία της πρώτης θέσης σε κυκλοφορία και με την προϋπόθεση ότι έχει διανύσει περισσότερα από 6.000 χιλιόμετρα, μείωση της αξίας σε ποσοστό 7%.

* Για τα αυτοκίνητα που αποκτήθηκαν ή θα αποκτηθούν μετά την 1.1.2004 θεσπίστηκε απαλλαγή από την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από όλα τα αυτοκίνητα των οποίων η εργοστασιακή τιμολογιακή αξία του έτους της πρώτης κυκλοφορίας μειωμένη λόγω παλαιότητας με τα ποσοστά της πιο πάνω κλίμακας δεν υπερβαίνει τα 50.000 ευρώ, ανεξάρτητα από τους φορολογήσιμους ίππους των αυτοκινήτων αυτών.

* Οι εξαιρέσεις και οι απαλλαγές που αναφέρθηκαν πιο πάνω ισχύουν και για τα αυτοκίνητα των εταιρειών οποιασδήποτε μορφής.

* Από 1.1.2003 καταργήθηκε ο ειδικός τρόπος προσδιορισμού της τεκμαρτής δαπάνης των αυτοκινήτων τύπου jeep.

Το τεκμήριο του επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης: Σύμφωνα με τη διάταξη της περ. β´ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, αποτελεί τεκμήριο δαπανών διαβίωσης του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που συνοικούν και τους βαρύνουν η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη, η οποία υπολογίζεται με βάση το ύψος των ετησίων εξόδων συντήρησης και κυκλοφορίας επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης και η οποία προσδιορίζεται ανάλογα με τους φορολογήσιμους ίππους του αυτοκινήτου.

Το ύψος της τεκμαρτής δαπάνης των ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτων ανάλογα με τους φορολογήσιμους ίππους ορίζεται κάθε φορά με νόμο. Με τη διάταξη της παρ. 26 του άρθρου 19 του Ν. 2948/2001, η τεκμαρτή δαπάνη των ιδιωτικής χρήσης επιβατικών αυτοκινήτων που ισχύει από το οικονομικό έτος 2002 έχει ως εξής:

Μείωση της τεκμαρτής δαπάνης λόγω παλαιότητας: Η τεκμαρτή δαπάνη κάθε επιβατικού ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητα, η οποία υπολογίζεται από το έτος της πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα κατά ποσοστό:

* 15% για χρονικό διάστημα πάνω από 5 και ως 10 έτη

* 25% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 και ως 15 έτη

* 40% για χρονικό διάστημα πάνω από 15 έτη.

Κατά ποσοστό 40% μειώνεται η τεκμαρτή δαπάνη των αυτοκινήτων που έχουν αγοραστεί από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Υλικού (ΟΔΔΥ). Για τη μείωση της τεκμαρτής δαπάνης κατά το ποσοστό αυτό αρκεί το αυτοκίνητο να έχει αγοραστεί από τον ΟΔΔΥ, χωρίς να είναι αναγκαίο το αυτοκίνητο να αγοράστηκε από το πρόσωπο που το χρησιμοποιεί απευθείας από τον ΟΔΔΥ. Δηλαδή, τη μείωση της τεκμαρτής δαπάνης κατά ποσοστό 40% την έχει και ο φορολογούμενος ο οποίος αγόρασε το αυτοκίνητο από τρίτο πρόσωπο το οποίο το είχε αγοράσει από τον ΟΔΔΥ.

Αναπηρικά αυτοκίνητα: Κατά ποσοστό 40% μειώνεται η τεκμαρτή δαπάνη των επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης τα οποία είναι ειδικά διασκευασμένα για να χρησιμοποιούνται από αναπήρους.

Ως επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ειδικά διασκευασμένα για αναπήρους θεωρούνται εκείνα που διασκευάστηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν αναπηρία με ποσοστό τουλάχιστον 67% από φυσική αναπηρία, νοητική καθυστέρηση ή ψυχική πάθηση ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνησή τους.

Για τη μείωση της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης των επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης τα οποία είναι ειδικά διασκευασμένα για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν αναπηρία 67% και άνω από φυσική αναπηρία, νοητική καθυστέρηση ή ψυχική πάθηση ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα, απαιτείται γνωμάτευση της οικείας πρωτοβάθμιας υγειονομικής επιτροπής που εδρεύει σε κάθε νομό, η οποία προβλέπεται από την 1035166/400/Α0012/ΠΟΛ. 1087/9.3.1993 κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Αυτοκίνητα χρησιμοποιούμενα από συνταξιούχους ηλικίας άνω των 60 ετών: Σύμφωνα με τη διάταξη της υποπερίπτωσης δδ´ της περίπτωσης β´ της παρ. 1 του άρθρου 16, μειώνεται κατά ποσοστό 50% η τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει με βάση επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης το οποίο ανήκει στην κυριότητα φορολογουμένου για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη, εφόσον αυτός έχει ηλικία πάνω από 60 έτη και αποκτά αποκλειστικά εισόδημα από συντάξεις ή και από ιδιοκατοίκηση κύριας ή δευτερεύουσας κατοικίας. Ο φόρος ιδιοκατοίκησης έχει καταργηθεί από 1.1.2003 και κατά συνέπεια η αναφορά της διάταξης σε εισόδημα που προκύπτει από ιδιοκατοίκηση κύριας ή δευτερεύουσας κατοικίας θεωρείται περιττή.

Για τη μείωση της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης στην πιο πάνω περίπτωση απαιτείται: α) φωτοαντίγραφο της αστυνομικής ταυτότητας του φορολογουμένου από το οποίο προκύπτει η ηλικία του και β) φωτοαντίγραφο της άδειας κυκλοφορίας του οχήματος από το οποίο να προκύπτει ο χρόνος που αυτό ήταν στην κατοχή του φορολογουμένου.

Αυτοκίνητα που έχουν εισαχθεί από την αλλοδαπή με μειωμένους δασμούς: Σύμφωνα με τη διάταξη της περίπτωσης ε´ του άρθρου 18 του ΚΦΕ, το τεκμήριο του αυτοκινήτου δεν εφαρμόζεται προκειμένου για τεκμαρτή δαπάνη η οποία προκύπτει βάσει ενός επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, ιδιοκτησίας προσώπου που το εισήγαγε με μειωμένους δασμούς, φόρους ή τέλη, λόγω μετοικεσίας του από την αλλοδαπή, για το έτος του εκτελωνισμού του αυτοκινήτου και τα δύο επόμενα έτη, εφόσον ο ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου αυτού κατοικεί κατά τα έτη αυτά στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τη διάταξη της υποπερίπτωσης ββ´ της περίπτωσης β´ της παρ. 1 του άρθρου 16, μετά τη λήξη της πιο πάνω απαλλαγής από το τεκμήριο του αυτοκινήτου που δίνεται στα αυτοκίνητα που έχουν εισαχθεί με μειωμένους δασμούς, φόρους ή τέλη λόγω μετοικεσίας, η τεκμαρτή δαπάνη του αυτοκινήτου αυτού μειώνεται κατά 50% για τα δύο επόμενα έτη.

Αυτοκίνητα-αντίκες: Σύμφωνα με τη διάταξη της υποπερίπτωσης εε´ της περίπτωσης β´ της παρ. 1 του άρθρου 16, μειώνεται κατά ποσοστό 60% η τεκμαρτή δαπάνη των ιδιωτικής χρήσης επιβατικών αυτοκινήτων ιστορικού ενδιαφέροντος (αντίκες) εφόσον έχει παρέλθει χρονικό διάστημα πάνω από 30 έτη από το έτος κατασκευής τους και διαθέτουν πιστοποιητικό αυθεντικότητας.

Για τη μείωση της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης που προκύπτει με βάση αυτοκίνητο-αντίκα απαιτείται πιστοποιητικό αυθεντικότητας το οποίο εκδίδεται από τη ΦΙΛΠΑ (Φίλοι Παλαιού Αυτοκινήτου), η οποία έχει αρμοδιότητα να εκδίδει το πιστοποιητικό αυτό.

Περιορισμός τεκμαρτής δαπάνης (ακινησία του αυτοκινήτου): Η τεκμαρτή δαπάνη των ιδιωτικής χρήσης επιβατικών αυτοκινήτων, όπως αυτή προσδιορίζεται με βάση τις διατάξεις που προαναφέρθηκαν, αφορά χρονικό διάστημα κατοχής του αυτοκινήτου ενός έτους. Σε περίπτωση που το αυτοκίνητο αποκτήθηκε ή μεταβιβάστηκε μέσα στο έτος η τεκμαρτή δαπάνη περιορίζεται σε τόσα δωδέκατα όσοι είναι οι μήνες κατοχής ή κυριότητας του αυτοκινήτου. Διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών λογίζεται ως ολόκληρος μήνας.

Αυτοκίνητα κατοίκων αλλοδαπής ­ Αυτοκίνητα με ξένους αριθμούς κυκλοφορίας: Η διοίκηση και τα δικαστήρια έχουν δεχθεί ότι το τεκμήριο του αυτοκινήτου έχει εφαρμογή και για τους κατοίκους της αλλοδαπής οι οποίοι κυκλοφορούν στην Ελλάδα ιδιωτικής χρήσης επιβατικό αυτοκίνητο. Σύμφωνα με την 3370/1992 απόφαση του ΣτΕ, το τεκμήριο του αυτοκινήτου εφαρμόζεται και όταν ο φορολογούμενος έχει στην κατοχή του στην Ελλάδα ιδιωτικής χρήσης επιβατικό αυτοκίνητο, χωρίς να έχει υποβάλει δήλωση ακινησίας και να έχει παραδώσει τις πινακίδες κυκλοφορίας, κατοικεί μονίμως στο εξωτερικό και δεν εμφανίζει εισόδημα από πηγή που βρίσκεται στην Ελλάδα.

Η παλαιότητα του αυτοκινήτου είναι ωστόσο ένα πραγματικό γεγονός το οποίο δεν αμφισβητείται είτε το αυτοκίνητο έχει κυκλοφορήσει στην Ελλάδα είτε στην αλλοδαπή και από την άποψη αυτή η θέση της διοίκησης θα πρέπει μάλλον να κριθεί ακραία αντιμετώπιση.

Επιβατικά αυτοκίνητα ΙΧ που ανήκουν σε ομόρρυθμες ή ετερόρρυθμες εταιρείες, αστικές εταιρείες ή κοινωνίες ή κοινοπραξίες: Στην περίπτωση ομόρρυθμων ή ετερόρρυθμων εταιρειών ή αστικών εταιρειών, κερδοσκοπικών ή μη, κοινωνιών ή κοινοπραξιών οι οποίες έχουν στην κυριότητα ή στην κατοχή τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των ομορρύθμων ή απλώς εκτός των ετερορρύθμων εταίρων ή κοινωνιών ή μελών της κοινοπραξίας φυσικών προσώπων, μεριζόμενη μεταξύ αυτών κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη ή αστική εταιρεία ή στην κοινωνία ή στην κοινοπραξία.

Η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί στα φυσικά αυτά πρόσωπα δεν μπορεί να είναι ανώτερη από τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρείας ή της κοινωνίας ή της κοινοπραξίας.

Σε περίπτωση που εντός της οικείας χρήσης γίνει καταβολή στα ποσοστά των εταίρων ή των μελών της κοινωνίας ή της κοινοπραξίας ή στα φυσικά πρόσωπα των εταίρων ή μελών, ο υπολογισμός της τεκμαρτής δαπάνης θα γίνει για κάθε χρονικό διάστημα της χρήσης κατά το οποίο ο εταίρος ή το μέλος είχε το ίδιο ποσοστό ή ήταν εταίρος ή μέλος.

Επιβατικά αυτοκίνητα ΙΧ που ανήκουν σε εταιρείες περιορισμένης ευθύνης: Στις περιπτώσεις που εταιρείες περιορισμένης ευθύνης έχουν στην κυριότητα ή κατοχή τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των φυσικών προσώπων που είναι διαχειριστές της εταιρείας και συγχρόνως μέλη αυτής, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρεία.

Σε περίπτωση που κανένας διαχειριστής της εταιρείας περιορισμένης ευθύνης δεν είναι εταίρος αυτής, η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί στα αυτοκίνητα αυτής λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των φυσικών προσώπων που είναι εταίροι αυτής, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρεία.

Στην περίπτωση που εντός της οικείας χρήσης γίνει μεταβολή στα ποσοστά συμμετοχής των διαχειριστών-εταίρων ή των εταίρων ή μεταβολή στα πρόσωπα των διαχειριστών-εταίρων ή των εταίρων της εταιρείας, ο υπολογισμός της τεκμαρτής δαπάνης θα γίνει για κάθε χρονικό διάστημα της χρήσης κατά το οποίο ο εταίρος-διαχειριστής ή ο απλός εταίρος είχε το ίδιο ποσοστό συμμετοχής ή ήταν διαχειριστής-εταίρος ή απλός εταίρος.

Η τεκμαρτή δαπάνη που βαρύνει τα φυσικά πρόσωπα των εταίρων-διαχειριστών ή των απλών εταίρων δεν μπορεί να είναι ανώτερη από τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη αυτοκινήτου της εταιρείας περιορισμένης ευθύνης.

Επιβατικά αυτοκίνητα ΙΧ που ανήκουν σε ανώνυμες εταιρείες: Στις περιπτώσεις ανώνυμων εταιρειών που έχουν στην κυριότητα ή κατοχή τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των διευθυνόντων και εντεταλμένων συμβούλων, διοικητών και προέδρων των διοικητικών συμβουλίων τους, μεριζόμενη ισομερώς μεταξύ τους. Η τεκμαρτή δαπάνη των αυτοκινήτων της ανώνυμης εταιρείας, η οποία ισομερώς επιμερίζεται μεταξύ των προσώπων που αναφέρθηκαν, δεν μπορεί για καθένα από αυτά τα πρόσωπα να είναι ανώτερη από τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη αυτοκινήτου της ανώνυμης εταιρείας.

Σε περίπτωση αλλαγής μέσα στο έτος του προέδρου του διοικητικού συμβουλίου της ανώνυμης εταιρείας ή του διευθύνοντος ή εντεταλμένου συμβούλου ή του διοικητού αυτής, η συνολική τεκμαρτή δαπάνη των αυτοκινήτων της εταιρείας επιμερίζεται στα πρόσωπα αυτά ανάλογα με τους μήνες που κατείχε τη συγκεκριμένη θέση ο καθένας τους.

Επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης που ανήκει σε ανήλικο παιδί: Σύμφωνα με τη διάταξη του εδαφίου 8 της περίπτωσης β´ της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, η τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει βάσει επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο παιδί λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και, αν αυτός έχει χάσει τη γονική μέριμνα, του άλλου γονέα. Στην περίπτωση που οι γονείς έχουν ίσο ποσό εισοδήματος ή κανένας από αυτούς δεν έχει εισόδημα, η τεκμαρτή δαπάνη του αυτοκινήτου λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη του πατέρα.

Για τον υπολογισμό των εισοδημάτων των γονέων του ανήλικου παιδιού εφαρμόζονται οι διατάξεις του ΚΦΕ χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα απαλλασσόμενα εισοδήματα αυτών.

Η πιο πάνω ρύθμιση ισχύει ανεξάρτητα από το αν το ανήλικο παιδί έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης φόρου εισοδήματος με βάση τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 61 του ΚΦΕ. Αν υπάρχει υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης από το ανήλικο παιδί, τότε στο έντυπο της δήλωσης θα αναγράψει τα στοιχεία του αυτοκινήτου του οποίου είναι κύριος ή κάτοχος, χωρίς να αναγράψει την τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί στο αυτοκίνητο. Το ποσό της τεκμαρτής δαπάνης του αυτοκινήτου θα αναγραφεί στη φορολογική δήλωση του γονέα που έχει υποχρέωση σύμφωνα με τα πιο πάνω.

Συγκυριότητα επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης: Σύμφωνα με τη διάταξη του εδαφίου 13 της περίπτωσης β´ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, σε περίπτωση που η συγκυριότητα του επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης είναι πραγματική, η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί σε αυτό επιμερίζεται μεταξύ των συγκυρίων κατά τον λόγο του ιδανικού μεριδίου καθενός. Ετσι, αν π.χ. δύο πρόσωπα είναι συγκύριοι κατά ποσοστό 60% και 40% αντίστοιχα σε ένα αυτοκίνητο 15 φορολογήσιμων ίππων το οποίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα πριν από τρία χρόνια και στο οποίο αναλογεί τεκμαρτή δαπάνη 26.500 ευρώ, η τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης που βαρύνει κάθε συγκύριο είναι 15.900 και 10.600 ευρώ αντίστοιχα. Αν η συγκυριότητα υπάρχει σε επιβατικό αυτοκίνητο ως 14 φορολογήσιμους ίππους, η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί σε αυτό δεν βαρύνει κανέναν από τους συγκυρίους.

Επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης τα οποία μισθώνονται: Σύμφωνα με τη διάταξη του εδαφίου 15 της περίπτωσης β´ της παρ. 1 του άρθρου 16, στις περιπτώσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης επιβατικών ιδιωτικής χρήσης η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί στον χρόνο μίσθωσης του αυτοκινήτου βαρύνει τον μισθωτή. Αν μισθωτής αυτοκινήτου είναι εταιρεία οποιασδήποτε μορφής ή κοινωνία που ασκεί επιχείρηση ή επάγγελμα ή κοινοπραξία, η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί στο μισθωμένο αυτοκίνητο αθροίζεται με την τεκμαρτή δαπάνη των άλλων επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης της εταιρείας ή της κοινωνίας ή της κοινοπραξίας προκειμένου να γίνει ο επιμερισμός μεταξύ των εταίρων ή των μελών.

Ενδείξεις 713-716 Το τεκμήριο σκαφών αναψυχής

Τις ενδείξεις αυτές θα τις συμπληρώσουν οι φορολογούμενοι με την τεκμαρτή δαπάνη των σκαφών αναψυχής κυριότητας ή κατοχής των ιδίων, του άλλου συζύγου ή των προσώπων που συνοικούν και τους βαρύνουν.

Τεκμήριο σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης: Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης ε´ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, για τον προσδιορισμό της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης του φορολογουμένου λαμβάνεται υπόψη η τεκμαρτή δαπάνη των σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου, του άλλου συζύγου καθώς και των προσώπων που τους βαρύνουν, η οποία ορίζεται ως εξής κατά περίπτωση:

Μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου, ταχύπλοα και μη: Σύμφωνα με την υποπερίπτωση αα´ της περίπτωσης ε´ της παρ. 1 του άρθρου 16, όπως η διάταξη αυτή ισχύει από 1.1.2003 μετά την αντικατάστασή της από την παρ. 3 του άρθρου 4 του Ν. 3091/2002, για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου, ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι τρία μέτρα, η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη ορίζεται σε 2.600 ευρώ. Η δαπάνη αυτή προσαυξάνεται με το ποσόν των 1.300 ευρώ για κάθε μέτρο μήκους πάνω από τα τρία μέτρα.

Ετσι, για παράδειγμα, η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη μηχανοκίνητου σκάφους ανοικτού τύπου μήκους πέντε μέτρων ανέρχεται την 1.1.2003 σε 5.200 ευρώ.

Εχει γίνει δεκτό ότι τα jet ski είναι μηχανοκίνητα σκάφη αναψυχής χωρίς χώρους ενδιαίτησης και ως εκ τούτου ο προσδιορισμός της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης των σκαφών αυτών γίνεται σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω.

Ιστιοφόρα ή μηχανοκίνητα ή μεικτά σκάφη με χώρο ενδιαίτησης: Σύμφωνα με τη διάταξη της υποπερίπτωσης ββ´ της περίπτωσης ε´ της παρ. 1 του άρθρου 16, όπως η διάταξη αυτή ισχύει από 1.1.2003 μετά την αντικατάστασή της από τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 4 του Ν. 3091/2002, για ιστιοφόρα ή μηχανοκίνητα ή μεικτά σκάφη με χώρο ενδιαίτησης η τεκμαρτή δαπάνη υπολογίζεται βάσει των μέτρων ολικού μήκους του σκάφους ως εξής:

Προσαύξηση της τεκμαρτής δαπάνης των ιστιοφόρων ή μηχανοκίνητων σκαφών αναψυχής: Σύμφωνα με τη διάταξη του έκτου εδαφίου της υποπερίπτωσης ββ´ της περίπτωσης ε´ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, προκειμένου για σκάφη με μόνιμο πλήρωμα ναυτολογημένο για ολόκληρο ή μέρος του έτους, στην πιο πάνω τεκμαρτή δαπάνη προστίθεται και η αμοιβή του πληρώματος πολλαπλασιαζόμενη με τον συντελεστή 2.

Μείωση της τεκμαρτής δαπάνης των σκαφών αναψυχής λόγω παλαιότητας: Η τεκμαρτή δαπάνη των σκαφών ανοικτού τύπου, ταχύπλοων ή μη, καθώς και των ιστιοφόρων, μηχανοκίνητων ή μεικτών σκαφών μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητά τους κατά ποσοστό 10% αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από 5 έτη και ως 10 έτη από το έτος που νηολογήθηκαν για πρώτη φορά και κατά ποσοστό 20% αν έχει περάσει χρονικό διάστημα από τη νηολόγησή τους πάνω από 10 έτη. Για την απόδειξη της παλαιότητας του σκάφους με την ετήσια δήλωση φορολογίας εισοδήματος συνυποβάλλεται βεβαίωση της Λιμενικής Αρχής όπου έχει νηολογηθεί ή λεμβολογηθεί το σκάφος.

Μείωση της τεκμαρτής δαπάνης ιστιοφόρων ναυταθλητικών σκαφών: Η τεκμαρτή δαπάνη των ιστιοφόρων σκαφών μειώνεται κατά ποσοστό 50% προκειμένου για ιστιοφόρα σκάφη τα οποία χρησιμοποιούνται για ναυταθλητικούς αγώνες.

Η ειδική αυτή μείωση ισχύει παράλληλα με τη μείωση που έχουν τα σκάφη αυτά λόγω παλαιότητας. Ετσι, αν ιστιοφόρο σκάφος μήκους 18 μέτρων έχει νηολογηθεί το 1996 και χρησιμοποιείται για ναυταθλητικούς αγώνες, η τεκμαρτή δαπάνη θα μειωθεί κατά ποσοστό 10% λόγω παλαιότητας και περαιτέρω κατά ποσοστό 50% λόγω του γεγονότος ότι αυτό είναι ναυταθλητικό.

Για την πιο πάνω ειδική μείωση, με την ετήσια δήλωση φορολογίας εισοδήματος συνυποβάλλεται σχετική βεβαίωση η οποία χορηγείται από την Ελληνική Ιστιοπλοϊκή Ομοσπονδία, θεωρημένη από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού.

Μείωση τεκμαρτής δαπάνης σκαφών που εκφράζουν την ελληνική ναυτική παράδοση: Ειδική μείωση της τεκμαρτής δαπάνης κατά ποσοστό 25% ισχύει για τα σκάφη αναψυχής που έχουν κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα από ξύλο, τύπου «τρεχαντήρι», «βάρκαλας», «πέραμα», «τσερνίκι» και «λίμπερτι». Και η ειδική αυτή μείωση της τεκμαρτής δαπάνης ισχύει παράλληλα με τη μείωση της τεκμαρτής δαπάνης λόγω παλαιότητας.

Απαλλαγή σκαφών επαγγελματικής χρήσης: Σύμφωνα με τη διάταξη του έβδομου εδαφίου της υποπερίπτωσης ββ´ της περίπτωσης ε´ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, τα σκάφη επαγγελματικής χρήσης δεν αποτελούν τεκμήριο δαπανών διαβίωσης.

Απαλλαγή σκαφών αναψυχής μήκους ως 10 μέτρα: Σύμφωνα με νέα διάταξη, το τεκμήριο σκαφών αναψυχής δεν εφαρμόζεται για τεκμαρτή δαπάνη η οποία προκύπτει με βάση ένα σκάφος ολικού μήκους ως 10 μέτρα που δεν έχει ναυτολογημένο πλήρωμα για ολόκληρο ή μέρους του έτους, το οποίο ανήκει στην κυριότητα ή κατοχή του υπόχρεου, του άλλου συζύγου ή και στους δύο από κοινού.

Ενδείξεις 715-716

Το τεκμήριο των αεροσκαφών

Τεκμήριο δαπάνης συντήρησης αεροσκαφών, ελικοπτέρων: Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης στ´ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, για τον προσδιορισμό της ετήσιας δαπάνης διαβίωσης του φορολογουμένου λαμβάνεται υπόψη και η τεκμαρτή δαπάνη για αεροσκάφη, ελικόπτερα ή ανεμόπτερα κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου, της συζύγου του ή των προσώπων που συνοικούν και τον βαρύνουν, η οποία ορίζεται ως εξής κατά περίπτωση:

Αεροσκάφη με κινητήρα κοινό, εσωτερικής καύσης και στροβιλοελικοφόρα και ελικόπτερα: Για αεροσκάφη με κινητήρα κοινό, εσωτερικής καύσης και στροβιλοελικοφόρα καθώς και ελικόπτερα η τεκμαρτή δαπάνη ορίζεται στο ποσό των 65.000 ευρώ για τους 150 πρώτους ίππους ισχύος του κινητήρα τους, η οποία προσαυξάνεται με το ποσό των 500 ευρώ για κάθε ίππο πάνω από τους 150.

Αεροσκάφη αεριοπροωθούμενα: Για τα αεριοπροωθούμενα αεροσκάφη (Jet) η τεκμαρτή δαπάνη ορίστηκε στο ποσό των 200 ευρώ για κάθε λίμπρα ώθησης.

Ανάλογη εφαρμογή διατάξεων: Σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης στ´ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, οι διατάξεις της περίπτωσης β´ της παρ. 1 του ίδιου άρθρου ισχύουν ανάλογα. Ισχύουν δηλαδή ανάλογα οι διατάξεις που αφορούν το τεκμήριο του αυτοκινήτου. Στην περίπτωση αυτή ισχύουν ανάλογα και οι διατάξεις που αναφέρονται στην ακινησία του αυτοκινήτου.

Ενδείξεις 765-766

Το τεκμήριο της δεξαμενής κολύμβησης

Τεκμήριο δαπάνης συντήρησης και χρήσης δεξαμενής κολύμβησης: Σύμφωνα με τη διάταξη της περίπτωσης γ´ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, στον υπολογισμό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης του φορολογουμένου περιλαμβάνεται και η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη η οποία υπολογίζεται με βάση το ύψος των ετησίων εξόδων συντήρησης και χρήσης δεξαμενής κολύμβησης η οποία χρησιμοποιείται για τις ανάγκες του φορολογουμένου ή των προσώπων που συνοικούν και τον βαρύνουν.

Η ετήσια αυτή τεκμαρτή δαπάνη ορίζεται με βάση την επιφάνεια της δεξαμενής ως εξής:

Προκειμένου για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης, τα πιο πάνω ποσά της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης αυξάνονται κατά ποσοστό 50%.

Για την απόδειξη της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης με βάση τη δεξαμενή κολύμβησης, με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος συνυποβάλλεται φωτοαντίγραφο της άδειας κατασκευής ή φωτοαντίγραφο του επίσημου σχεδιαγράμματος του Γραφείου Πολεοδομίας, από τα οποία προκύπτει η επιφάνεια της δεξαμενής και αν πρόκειται για εσωτερική ή εξωτερική δεξαμενή κολύμβησης.

Ενδείξεις 795-796

Προσαύξηση της συνολικής τεκμαρτής δαπάνης: Στη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 16 του ΚΦΕ ορίζεται ότι το συνολικό ποσό της ετήσιας δαπάνης διαβίωσης του φορολογουμένου, της συζύγου και των προσώπων που συνοικούν και τον βαρύνουν προσαυξάνεται κατά 10% για κάθε στοιχείο της δαπάνης αυτής πέρα από το δεύτερο. Το ποσό της προσαύξησης δεν μπορεί να υπερβαίνει το διπλάσιο του μεγαλύτερου ποσού της τεκμαρτής δαπάνης που προκύπτει από τα στοιχεία που έχει στην κυριότητα ή στην κατοχή του ο υπόχρεος, η σύζυγος και τα πρόσωπα που τον βαρύνουν.

Ενδείξεις 781-788

Με τη συμπλήρωση των ενδείξεων 781-788 του πίνακα 6 θα γίνει η δικαιολόγηση των τεκμηρίων.

Στο φορολογικό νόμο (Κ.Φ.Ε.) ορίζεται ότι ο οικονομικός έφορος οφείλει κατά τον προσδιορισμό της διαφοράς μεταξύ του εισοδήματος που δηλώθηκε και του εισοδήματος που προέκυψε τεκμαρτώς να λάβει υπόψη του τα χρηματικά ποσά που ο φορολογούμενος έχει γράψει στη δήλωσή του, με τα οποία η διαφορά καλύπτεται ολοσχερώς ή περιορίζεται κατά ένα ποσόν. Τα ποσά αυτά μπορεί ο φορολογούμενος να τα γράψει είτε στην αρχική δήλωσή του είτε σε συμπληρωματική δήλωση την οποία θα υποβάλει μεταγενέστερα. Ο φορολογικός νόμος απαριθμεί ενδεικτικώς με ποια χρηματικά ποσά μπορεί ο φορολογούμενος να δικαιολογήσει τα τεκμήρια. Αυτό σημαίνει ότι ο φορολογούμενος μπορεί να επικαλεσθεί και οποιοδήποτε άλλο χρηματικό ποσόν που δεν αναφέρεται στον νόμο. Τα ποσά τα οποία ιδίως λαμβάνονται υπόψη για τη δικαιολόγηση του «πόθεν έσχες» είναι:

* Πραγματικά εισοδήματα που απαλλάσσονται από τον φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο. Τέτοια εισοδήματα είναι οι τόκοι καταθέσεων, οι τόκοι ομολόγων του Δημοσίου κτλ.

* Χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα, όπως είναι το εφάπαξ που πήρε ο φορολογούμενος ή η αποζημίωση λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας.

* Χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων, τα οποία ανήκουν στον φορολογούμενο. Τα περιουσιακά αυτά στοιχεία μπορεί να είναι άυλα, όπως φήμη, πελατεία, σήματα κτλ. Ακόμη λαμβάνεται υπόψη το τίμημα που εισπράττεται από την πώληση του δικαιώματος επικαρπίας ή ψιλής κυριότητας.

* Εισαγωγή ελεύθερου συναλλάγματος, το οποίο δεν εκχωρείται υποχρεωτικά στην Τράπεζα της Ελλάδος. Στην περίπτωση αυτή πρέπει υποχρεωτικά να υποβάλλονται τα πρωτότυπα των μοναδικών βεβαιώσεων εισαγωγής του συναλλάγματος.

Αν η εισαγωγή του συναλλάγματος προκύπτει από ενέργεια οποιασδήποτε εμπορικής ή επαγγελματικής δραστηριότητας στο εξωτερικό, πρέπει για τη δραστηριότητα αυτή να έχει υποβληθεί δήλωση στην Ελλάδα, εκτός αν έχει υποβληθεί δήλωση στην αλλοδαπή.

* Δάνεια που έχουν εισπραχθεί από τον φορολογούμενο, η λήψη των οποίων αποδεικνύεται με έγγραφα στοιχεία που φέρουν βεβαία χρονολογία. Ειδικά όταν πρόκειται για την κάλυψη διαφοράς η οποία προκύπτει από την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, π.χ. αγορά ακινήτων, το ποσόν του δανείου λαμβάνεται υπόψη εφόσον η σχετική σύμβαση του δανείου έχει συνταχθεί πριν από την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης αγοράς.

* Δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών για την οποία η σχετική δήλωση έχει υποβληθεί ως τη λήξη του έτους όπου πραγματοποιήθηκε η σχετική δαπάνη.

* Διάφορα άλλα χρηματικά ποσά τα οποία αυξάνουν την περιουσία του φορολογουμένου και των μελών της οικογενείας του, όπως είναι κέρδη από λαχεία, χρηματικά βραβεία κτλ.

Μπορεί ακόμη ο φορολογούμενος να δικαιολογήσει τα τεκμήρια επικαλούμενος δωρεά χρημάτων που έλαβε από οποιοδήποτε πρόσωπο ή γονική παροχή χρημάτων που έλαβε από τους γονείς του. Μεγαλύτερη ευχέρεια δικαιολόγησης των τεκμηρίων δίδεται με τη γονική παροχή. Γονική παροχή όμως γίνεται μόνο από τους γονείς προς τα παιδιά, δηλαδή μόνο τα παιδιά μπορούν να δικαιολογήσουν τα τεκμήρια με την επίκληση γονικής παροχής. Με τη γονική παροχή μπορεί να δικαιολογηθεί πολύ υψηλή τεκμαρτή δαπάνη, με την καταβολή ελάχιστου φόρου. Ακόμη, μπορεί να επικαλεσθεί κέρδη από λαχεία, Προ-Πο, Λόττο κτλ., το εφάπαξ που έλαβε ή την αποζημίωση λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας και κάθε άλλο έσοδο που φορολογείται αυτοτελώς ή απαλλάσσεται από τον φόρο.

Διάθεση περιουσιακών στοιχείων

Κατ’ αρχήν ο φορολογούμενος μπορεί να δικαιολογήσει τα τεκμήρια με το εισόδημα που δήλωσε και ακόμη με οποιοδήποτε έσοδο απέκτησε το οποίο απηλλάγη από τον φόρο ή φορολογήθηκε με ειδικό τρόπο. Για την κάλυψη ή τον περιορισμό της τεκμαρτής δαπάνης λαμβάνονται υπόψη τα χρηματικά ποσά που προέρχονται από την πώληση οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου.

Εισαγωγή συναλλάγματος

Ο φορολογούμενος μπορεί να δικαιολογήσει τη διαφορά μεταξύ δηλωθέντος εισοδήματος και τεκμαρτής δαπάνης επικαλούμενος εισαγωγή συναλλάγματος που δεν είναι υποχρεωτικά εκχωρητέο στην Τράπεζα της Ελλάδος. Απαραίτητη προϋπόθεση: να δικαιολογείται η απόκτηση του συναλλάγματος στην αλλοδαπή.

Δάνεια, δωρεές, γονικές παροχές

Μπορεί ο φορολογούμενος να δικαιολογήσει τα τεκμήρια επικαλούμενος δάνειο το οποίο έλαβε από τράπεζα (π.χ., προσωπικό, καταναλωτικό) ή από οποιονδήποτε τρίτον. Δεν λαμβάνονται υπόψη τα δάνεια που χορηγούνται για συγκεκριμένο σκοπό, π.χ. βιοτεχνικό δάνειο.

Η χορήγηση του δανείου πρέπει να αποδεικνύεται με έγγραφο το οποίο φέρει βεβαία χρονολογία. Ειδικώς όταν πρόκειται με το δάνειο να καλυφθεί διαφορά τεκμαρτής δαπάνης η οποία προέρχεται από την απόκτηση περιουσιακού στοιχείου, για να ληφθεί υπόψη το δάνειο θα πρέπει από το έγγραφο να αποδεικνύεται ότι αυτό έχει ληφθεί πριν από την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης.

Η ανάλωση κεφαλαίου

Η πιο εύκολη δυνατότητα δικαιολόγησης των τεκμηρίων γενικώς και ειδικότερα του «πόθεν έσχες» προσφέρεται με την επίκληση ανάλωσης κεφαλαίου που σχηματίστηκε τα προηγούμενα έτη. Δηλαδή με ανάλωση χρημάτων τα οποία αποδεδειγμένα είχαν φορολογηθεί ή νομίμως είχαν απαλλαγεί από τον φόρο.

Επίκληση ανάλωσης κεφαλαίου για τη δικαιολόγηση των τεκμηρίων μπορεί να κάνει ο φορολογούμενος για οποιοδήποτε έτος, αρκεί να μπορεί να αποδείξει το ποσό που σχηματίστηκε.

Τι σημαίνει όμως «ανάλωση κεφαλαίου που σχηματίστηκε τα προηγούμενα έτη»; Πολύ απλά ότι ο φορολογούμενος μπορεί να δικαιολογήσει τη διαφορά μεταξύ των τεκμηρίων και του εισοδήματος που δήλωσε ισχυριζόμενος ότι τη διαφορά αυτή την κάλυψε με εισόδημα που του περίσσεψε τα προηγούμενα έτη.


To «πόθεν έσχες» – Τεκμήρια κτήσης

Πώς θα προσδιορίσετε το εισόδημα με τα τεκμήρια κτήσης περιουσιακών στοιχείων

Το «πόθεν έσχες» συνιστούν τα χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί από τον φορολογούμενο, τη σύζυγο ή τα προστατευόμενα μέλη για την αγορά ορισμένων περιουσιακών στοιχείων τα οποία ορίζονται ρητά στον φορολογικό νόμο. Με τη συμπλήρωση των ενδείξεων της περίπτωσης 2 του πίνακα 5 του εντύπου της φορολογικής δήλωσης θα γίνει ο προσδιορισμός του εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια κτήσης.

Αγορά αυτοκινήτων, δίτροχων και τρίτροχων οχημάτων

Ενδείξεις 719-720

Οποιος αγόρασε το 2007 αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα οφείλει να γράψει στη δήλωση που θα υποβάλει τη δαπάνη που κατέβαλε για την αγορά τους, η οποία αθροιστικά με τις τυχόν άλλες δαπάνες που αποτελούν τεκμήριο θα διαμορφώσει το ύψος του τεκμαρτού εισοδήματός του.

Τα περιουσιακά αυτά στοιχεία θα δηλωθούν από τον φορολογούμενο ανεξάρτητα από το ποσόν που κατέβαλε για την αγορά τους.

Τεκμήριο αποτελεί και η χρηματοδοτική μίσθωση των παραπάνω στοιχείων, δηλαδή του αυτοκινήτου κτλ.

Δεν υπάγεται στο «πόθεν έσχες» η δαπάνη αγοράς ενός από τα παραπάνω περιουσιακά στοιχεία εφόσον αυτά αποτελούν άμεσο αντικειμενικό της εμπορικής δραστηριότητας του φορολογουμένου. Ετσι, για επιχείρηση αγοραπωλησίας αυτοκινήτων δεν υπάρχει υποχρέωση να δηλωθούν τα χρηματικά ποσά που ο επιχειρηματίας κατέβαλε για την αγορά αυτοκινήτων τα οποία προτίθεται να μεταπωλήσει. Αντιθέτως θα υπαχθεί στο «πόθεν έσχες» η δαπάνη αγοράς αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης ή ιδιωτικής χρήσης το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά προϊόντων της επιχείρησης.

Αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση πλοίων αναψυχής κτλ.

Ενδείξεις 721-722

Οποιος αγόρασε το 2007 ή έχει συνάψει χρηματοδοτική μίσθωση πλοίων αναψυχής, σκαφών αναψυχής ή αεροσκαφών θα συμπληρώσει τις ενδείξεις 721-722.

Κινητά πράγματα μεγάλης αξίας

Ενδείξεις 723-724

Ακόμη, αν κάποιος αγόρασε το 2007 αντικείμενα μεγάλης αξίας, δηλαδή αξίας άνω των 5.000 ευρώ, έχει υποχρέωση να δηλώσει τη δαπάνη αγοράς τους. Ετσι, αν αγόρασε πίνακα αξίας 6.000 ευρώ, το ποσό αυτό θα πρέπει να δηλωθεί από τον φορολογούμενο. Αν η αξία κάθε πράγματος είναι μικρότερη από το ποσόν αυτό, τα αντικείμενα όμως που αγοράστηκαν αποτελούν κατά τις συναλλαγές ενιαίο σύνολο, τότε για τον υπολογισμό της αξίας λαμβάνεται η αξία όλων αυτών των πραγμάτων. Αν, π.χ., αγοράστηκε μια τραπεζαρία και εκδόθηκε φορολογικό στοιχείο για κάθε καρέκλα και το τραπέζι, θα ληφθεί υπόψη η συνολική αξία τους εφόσον υπερβαίνει τα 5.000 ευρώ.

Δαπάνη αγοράς ακινήτων

Ενδείξεις 735-736

Οσοι το 2007 αγόρασαν ακίνητα θα βρεθούν σε πολύ δύσκολη θέση, καθώς το τεκμήριο αυτό δεν αστειεύεται. Ας δούμε λοιπόν πώς λειτουργεί αυτό το τεκμήριο και τι θα πρέπει να προσέξουν οι φορολογούμενοι. Σύμφωνα με ό,τι έχει δεχθεί η διοίκηση με ερμηνευτικές διαταγές που κατά καιρούς έχει εκδώσει, για το τεκμήριο αυτό ισχύουν τα εξής:

Στην αγορά ακινήτων ως ποσό τεκμαρτής δαπάνης λαμβάνεται η αξία του ακινήτου, η οποία προσδιορίζεται με βάση το αντικειμενικό σύστημα, όπου αυτό ισχύει, εκτός αν στο πωλητήριο συμβόλαιο αναγράφεται μεγαλύτερο τίμημα, οπότε ως τεκμαρτή δαπάνη λαμβάνεται αυτό.

Τέτοια περίπτωση συντρέχει στις περιπτώσεις όπου το ακίνητο αγοράζεται με δάνειο το ποσό του οποίου είναι μεγαλύτερο της αντικειμενικής αξίας.

Οταν αγοράζεται ακίνητο (οικόπεδο ή οικοδομή) το οποίο βρίσκεται εκτός αντικειμενικού συστήματος, ως τεκμαρτή δαπάνη λαμβάνεται το τίμημα που αναγράφεται στο συμβόλαιο, στο οποίο προστίθεται και η τυχόν διαφορά μεταξύ αυτού και της αγοραίας αξίας του ακινήτου όπως αυτή θα προσδιοριστεί από τη φορολογική αρχή.

Κρίσιμος χρόνος για να υπολογιστεί το ποσόν της τεκμαρτής δαπάνης είναι ο χρόνος σύνταξης του συμβολαίου μεταβίβασης του ακινήτου. Αυτό με την προϋπόθεση ότι κατά τη σύνταξη του συμβολαίου έχει καταβληθεί ολόκληρο το τίμημα.

Αν στο συμβόλαιο μεταβίβασης αναγράφεται ότι η εξόφληση του τιμήματος θα γίνει με δόσεις σε περισσότερα του ενός έτη, το ποσό της δαπάνης θα κατανέμεται σε περισσότερα χρόνια ανάλογα με το ποσό που εξοφλείται, με την προϋπόθεση ότι στο συμβόλαιο μεταβίβασης αναφέρονται ρητώς οι χρόνοι των δόσεων οι οποίες θα καλύπτονται με ισόποσα γραμμάτια ή συναλλαγματικές που εισπράττονται από τον πωλητή μέσω τραπέζης.

Ανέγερση οικοδομών ή κατασκευή δεξαμενών κολύμβησης

Ενδείξεις 737-738

Οσοι το 2007 ανήγειραν οικοδομές ή κατασκεύασαν δεξαμενές κολύμβησης θα συμπληρώσουν τις ενδείξεις 737-738.

Στις περιπτώσεις ανέγερσης οικοδομής είτε με αυτεπιστασία είτε με ανάθεση σε εργολάβο ως αξία αυτής λαμβάνεται το ποσό της δαπάνης που δηλώνεται από τον ιδιοκτήτη-φορολογούμενο. Αυτή η δαπάνη αποτελεί την τεκμαρτή δαπάνη, η οποία υπάγεται στον έλεγχο του «πόθεν έσχες». Η αξία του κόστους κατασκευής, όμως, όπως δηλώνεται από τον ιδιοκτήτη, δεν μπορεί να είναι μικρότερη της αντικειμενικής αξίας στις περιοχές όπου αυτό ισχύει με αφαίρεση της αξίας του οικοπέδου, η οποία θα υπολογισθεί και αυτή με το ίδιο σύστημα.

Ο προσδιορισμός της αξίας της ανεγειρόμενης οικοδομής με τον πιο πάνω τρόπο θα εφαρμοσθεί μόνο στις περιπτώσεις όπου η άδεια της οικοδομής έχει εκδοθεί πριν από τις 31.12.1994. Αν όμως η άδεια της οικοδομής έχει εκδοθεί μετά την ημερομηνία αυτή, η δαπάνη ανέγερσης της οικοδομής η οποία θα ληφθεί υπόψη ως τεκμήριο θα υπολογισθεί με βάση το «ελάχιστο κόστος» κατασκευής όπως αυτό προσδιορίζεται με τη διάταξη του άρθρου 35 Ν. 2238/94.

Ως ελάχιστο κόστος κατασκευής νοείται, σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, το καθαρό κατασκευαστικό κόστος, στο οποίο περιλαμβάνεται η αξία αγοράς των υλικών με τον ΦΠΑ όταν αυτός δεν εκπίπτει και η αμοιβή εργασίας η οποία προσφέρεται απευθείας ή μέσω εργολάβου. Δεν περιλαμβάνονται στο κόστος αυτό η αμοιβή του μηχανικού, οι ασφαλιστικές εισφορές και οι δαπάνες προς δημόσιες υπηρεσίες.

Στην περίπτωση όπου περισσότεροι από κοινού ανεγείρουν οικοδομή, σε καθέναν αναλογεί τεκμαρτή δαπάνη ίση με το ποσοστό συμμετοχής του. Εξάλλου στην περίπτωση όπου ανεγείρεται οικοδομή σε οικόπεδο στο οποίο άλλος είναι ψιλός κύριος και άλλος επικαρπωτής, τότε η δαπάνη επιμερίζεται στους δύο κατά τα ποσοστά που προβλέπονται από τη φορολογία κληρονομιών.

Εξαίρεση της πρώτης κατοικίας από το «πόθεν έσχες»

Από το τεκμήριο αγοράς ακινήτων ή ανέγερσης οικοδομών εξαιρείται η δαπάνη για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας, εφόσον το εμβαδόν δεν υπερβαίνει τα 120 τ.μ. Ετσι, σύμφωνα με ό,τι έχει γίνει δεκτό:

­ Αν η πρώτη κατοικία έχει εμβαδόν πάνω από 120 τ.μ., πρέπει να δικαιολογηθεί μόνο το ποσό της αγοράς ή το κόστος κατασκευής που αναλογεί στο εμβαδόν πάνω από 120 τ.μ.

Στο εμβαδόν των 120 τ.μ. υπολογίζεται και το εμβαδόν της αποθήκης και των άλλων βοηθητικών χώρων. Αντίθετα, δεν λαμβάνεται υπόψη το εμβαδόν των εξωστών ή των μπαλκονιών ή το ποσοστό που αναλογεί στη συγκεκριμένη ιδιοκτησία για τους κοινόχρηστους χώρους.

Σε περίπτωση αγοράς οικοπέδου για ανέγερση σε αυτό πρώτης κατοικίας για το κόστος κατασκευής που αναλογεί στα 120 τ.μ. θα λειτουργήσει η εξαίρεση, η δαπάνη όμως αγοράς του οικοπέδου δεν εξαιρείται από το τεκμήριο αλλά θα υπαχθεί στον έλεγχο του «πόθεν έσχες». Διαφορετικά έχουν τα πράγματα όταν αγοράζεται οικόπεδο με οικία που αποτελεί πρώτη κατοικία του φορολογουμένου, της οποίας η επιφάνεια δεν υπερβαίνει τα 120 τ.μ.

Σε αυτή την περίπτωση δεν θα δικαιολογηθεί η δαπάνη που αναλογεί στην οικία και στο τμήμα του οικοπέδου που καλύπτεται από την οικοδομή, ενώ ως τεκμαρτή δαπάνη θα ληφθεί μόνο η αξία του οικοπέδου που αντιστοιχεί στο ποσοστό της μη καλυπτόμενης επιφάνειας.

Εξάλλου έχει γίνει δεκτό ότι, αν υπάρχει πρώτη κατοικία και αυτή κατεδαφισθεί και στη θέση της ανεγερθεί νέα, τότε αν αυτή είναι ως 120 τ.μ. η δαπάνη ανέγερσής της εξαιρείται του τεκμηρίου, ενώ αν είναι πάνω από 120 τ.μ. ως τεκμήριο θα ληφθεί το κόστος ανέγερσης που αναλογεί στα τ.μ. πάνω από τα 120.

Τα παραπάνω ισχύουν και σε περίπτωση αγοράς πρώτης κατοικίας από επικαρπωτή. Αντίθετα για τον ψιλό κύριο αποτελεί τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και υπάγεται στον έλεγχο του «πόθεν έσχες».

Δεν θεωρείται ότι αποκτάται πρώτη κατοικία αν ο σύζυγος, η σύζυγος ή τα παιδιά τα οποία τους βαρύνουν έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή ισόβιας επικαρπίας ή οίκησης εξ ολοκλήρου ή επί ιδανικού μεριδίου σε άλλη οικία ή οικίες εφόσον το άθροισμα της συνολικής επιφανείας που τους αναλογεί υπερβαίνει τα 35 τ.μ. για άγαμο, διαζευγμένο ή χήρο και τα 70 τ.μ. για έγγαμο. Η επιφάνεια αυτή προσαυξάνεται κατά 20 τ.μ. για τα δύο πρώτα παιδιά και κατά 25 τ.μ. για το τρίτο και για κάθε παιδί μετά το τρίτο.

Δωρεές, χορηγίες, γονικές παροχές

Ενδείξεις 725-726

Οσοι το 2007 έκαναν για οποιονδήποτε λόγο δωρεά, χορηγία ή γονική παροχή χρηματικού ποσού άνω των 300 ευρώ θα πρέπει να δικαιολογήσουν τη δαπάνη αυτή. Για να υπαχθεί ο φορολογούμενος στο τεκμήριο αυτό αρκεί η ετήσια συνολική δαπάνη για δωρεά ή χορηγία να υπερβαίνει τα 300 ευρώ, ανεξαρτήτως αν η δωρεά του χρηματικού ποσού έγινε στο ίδιο ή σε διαφορετικά πρόσωπα.

Ετσι αν, π.χ., φορολογούμενος έκανε το 2007 δωρεά 200 ευρώ σε αθλητικό σωματείο και δωρεά 150 ευρώ σε ιερό ναό, θα υπαχθεί στο «πόθεν έσχες» διότι οι δύο δωρεές λαμβάνονται αθροιστικά. Το όριο των 300 ευρώ ισχύει για κάθε σύζυγο χωριστά. Ετσι, αν ο σύζυγος έκανε δωρεά 250 ευρώ σε αθλητικό σωματείο και η σύζυγος 300 ευρώ σε ιερό ναό, κανένας από τους συζύγους δεν θα υπαχθεί στο τεκμήριο.

Από το τεκμήριο των δωρεών εξαιρούνται οι δωρεές που έγιναν στο Δημόσιο, στους δήμους, στις κοινότητες και στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Δόσεις δανείων

Ενδείξεις 727-728

Στο «πόθεν έσχες» θα υπαχθούν ακόμη όσοι το 2007 κατέβαλαν τοκοχρεολυτική δόση για δάνειο που πήραν από οποιονδήποτε πιστωτικό οργανισμό ή τρίτον. Η τοκοχρεολυτική δόση μαζί με τους τόκους υπερημερίας που τυχόν έχουν καταβληθεί αποτελεί τεκμαρτή δαπάνη η οποία προσδιορίζει το ύψος του φορολογητέου εισοδήματος. Αν η τοκοχρεολυτική δόση αφορά στεγαστικό δάνειο για την αγορά πρώτης κατοικίας επιφανείας ως 120 τ.μ. δεν λαμβάνεται υπόψη ως τεκμήριο. Στην περίπτωση αυτή ως τεκμήριο θα ληφθούν μόνο οι τόκοι του δανείου και όχι το ποσό που καταβλήθηκε για την εξόφληση του κεφαλαίου. Αν η πρώτη κατοικία έχει επιφάνεια άνω των 120 τ.μ., ως τεκμαρτή δαπάνη θα ληφθεί ολόκληρη η τοκοχρεολυτική δόση για το μέρος του δανείου που αναλογεί στην επιφάνεια άνω των 120 τ.μ., ενώ για το εμβαδόν ως τα 120 τ.μ. ως τεκμαρτή δαπάνη θα ληφθεί μόνο το ποσό των τόκων.

Το ποσό της ετήσιας δόσης που καταβλήθηκε για τις περιπτώσεις αυτές προσδιορίζει το ύψος του εισοδήματος, δεν συναθροίζεται όμως με τα άλλα τεκμήρια διαβίωσης, όπως με την τεκμαρτή δαπάνη των αυτοκινήτων, των σκαφών αναψυχής κτλ. Αντίθετα συνυπολογίζεται με οποιοδήποτε άλλο τεκμήριο αγοράς.


Πληροφοριακά στοιχεία

Ενδείξεις 655-656

Στις ενδείξεις αυτές θα γράψει ο φορολογούμενος το καθαρό ποσό εισοδήματος που απέκτησε το 2007 και δεν υπάρχει την 1.1.2008 ούτε πρόκειται να αποκτηθεί εντός του 2008. Η συμπλήρωση των ενδείξεων αυτών είναι χρήσιμη για τον υπολογισμό της προκαταβολής φόρου του επόμενου έτους.

Ενδείξεις 693-694

Στις ενδείξεις αυτές θα γραφεί το ποσό της τεκμαρτής δαπάνης που υπήρχε το 2007, γράφηκε στον πίνακα 5 και δεν υπάρχει την 1.1.2008. Και στην περίπτωση αυτή η συμπλήρωση των ενδείξεων χρησιμεύει για τον υπολογισμό της προκαταβολής φόρου του επόμενου έτους, εφόσον ο φορολογούμενος φορολογείται με βάση τα τεκμήρια.

Ενδείξεις 659-660

Και η συμπλήρωση των ενδείξεων αυτών είναι προαιρετική. Στις ενδείξεις αυτές ο φορολογούμενος μπορεί να γράψει τα χρηματικά ποσά ή εισοδήματα που απέκτησε το 2007 και τα οποία φορολογήθηκαν με ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης, όπως είναι η αποζημίωση που έχει ληφθεί λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, οι τόκοι καταθέσεων, οι τόκοι εντόκων γραμματίων, το ποσό που έχει ληφθεί από τη μεταβίβαση ολόκληρης επιχείρησης ή εταιρικού μεριδίου, τα μερίσματα μετοχών κτλ. Γράφεται πάντα το καθαρό ποσό μετά την αφαίρεση του φόρου που παρακρατήθηκε.

Και τα ποσά αυτά μπορεί να χρησιμεύσουν στον φορολογούμενο για τη δικαιολόγηση τεκμηρίων.

Ενδείξεις 431-436

Στις ενδείξεις αυτές θα γραφούν τα καθαρά κέρδη που προέρχονται από τη συμμετοχή σε ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη εταιρεία ή εταιρεία περιορισμένης ευθύνης ή από τη συμμετοχή σε κοινωνία αστικού δικαίου, κοινοπραξία, αστική κερδοσκοπική ή όχι εταιρεία ή αφανή εταιρεία ή ΕΠΕ.

Ενδείξεις 419-420

Στις ενδείξεις αυτές θα γραφούν οι λοιπές αγροτικές ενισχύσεις εκτός αυτών επί της παραγωγής οι οποίες γράφονται στους κωδικούς 659-660 για να καλύψουν τεκμαρτή δαπάνη.

Ενδείξεις 793-830 και 469-470

Στις ενδείξεις αυτές θα γραφεί το ενοίκιο που έχει καταβληθεί ή οφείλεται από την ατομική επιχείρηση ή από τον ελεύθερο επαγγελματία για την επαγγελματική εγκατάσταση.

Ενδείξεις 419-420

Στις ενδείξεις αυτές θα γραφεί το ποσό του ενοικίου που έχει καταβληθεί το 2007 για τη μίσθωση οποιουδήποτε ακινήτου, εκτός από το ενοίκιο για κύρια κατοικία ή κατοικία των παιδιών που σπουδάζουν ή για επαγγελματική εγκατάσταση.