Το Κρεμλίνο ενδιαφέρεται για περιφερειακή επιρροή, όχι για παγκόσμια κυριαρχία

Τώρα που καταλαγιάζει η σκόνη από τις ερπύστριες των ρωσικών αρμάτων που εισέβαλαν στο γεωργιανό έδαφος, επομένως και τα πάθη που προκάλεσε ο πόλεμος Μόσχας- Τιφλίδας, έχει έρθει η στιγμή να βγουν τα πρώτα- ψύχραιμα- συμπεράσματα για τα κίνητρα όλων των εμπλεκομένων πλευρών. Ιδιαίτερα δε όσον αφορά το Κρεμλίνο, αυτό που ενδιαφέρει τη νέα μετακομμουνιστική ρωσική ελίτ δεν φαίνεται ότι είναι η παγκόσμια κυριαρχία, αλλά κυρίως η ενίσχυση της περιφερειακής επιρροής της. Η φιλολογία περί Ψυχρού Πολέμου εξυπηρετεί άλλες σκοπιμότητες.

Για όσους αντιδρούν στο άκουσμα της λέξης «Ρωσία» ωσάν να αναγεννάται η «Αυτοκρατορία του Κακού» της εποχής Ρίγκαν, η απάντηση πρέπει να είναι τουλάχιστον ένα μειδίαμα. Προειδοποιήσεις όπως αυτή που ταυτίζει τη σημερινή Ρωσία με τη ναζιστική Γερμανία της δεκαετίας του 1930 και τη Γεωργία με την τότε Τσεχοσλοβακία μοιάζουν και είναι τραβηγμένες. Η διαχείριση της ρωσογεωργιανής κρίσης δεν συνεπάγεται απαραίτητα ότι θα οδηγηθούμε σε κατευνασμό (όπως εκείνος του Μονάχου το 1938), ο οποίος στη συνέχεια θα προκαλούσε κινδύνους για την Ουκρανία και τις χώρες της Βαλτικής. Εν αντιθέσει με αυτή την κινδυνολογία, οι στρατηγικοί στόχοι της Μόσχας μοιάζουν πιο περιορισμένοι. Εστιάζονται κυρίως στη γεωγραφική γειτονιά της, κάτι άλλωστε που είναι κοινό για όλες τις Μεγάλες Δυνάμεις. Ακόμη και ο πλέον προκατειλημμένος παρατηρητής θα συμφωνούσε ότι οι ρωσικές κινήσεις στον Καύκασο δεν διαφέρουν σε τίποτε από τις αντίστοιχες αμερικανικές στο Δυτικό Ημισφαίριο προκειμένου να διασφαλιστεί το περίφημο Δόγμα Μονρόε.

Υπάρχει κανείς που ξεχνάει ότι ειδικά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν δίστασαν να προχωρήσουν σε σειρά στρατιωτικών επεμβάσεων (Δομινικανή Δημοκρατία, Γρενάδα, Παναμάς, Αϊτή), σε πραξικοπήματα εναντίον «εχθρικών» κυβερνήσεων (στη Γουατεμάλα, στη Χιλή του Αλιέντε, στη Νικαράγουα των Σαντινίστας, για να μην αναφερθούμε στις διάφορες προσπάθειες ανατροπής του Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα) για να αποκαταστήσουν την… τάξη;

Η ρωσική επέμβαση στηρίχθηκε σε παράγοντες οικονομικούς, εθνοτικούς και ασφαλείας. Καθώς μεγάλο μέρος της ανόρθωσης της ρωσικής ισχύος επί προεδρίας Πούτιν βασίστηκε στους ενεργειακούς πόρους, το Κρεμλίνο θεώρησε ότι η αψυχολόγητη πρωτοβουλία του γεωργιανού προέδρου Μιχαήλ Σαακασβίλι να εισβάλει στη Νότια Οσετία θα έθετε σε κίνδυνο τους σχεδιασμούς της στην περιοχή του Καυκάσου και της Κασπίας Θάλασσας. Παράλληλα η γενικότερη αστάθεια που θα προκαλούνταν από τις γεωργιανές ενέργειες θα μπορούσε να τροφοδοτήσει μια αναταραχή στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας, ιδιαίτερα στην Τσετσενία. Και φυσικά ουδείς μπορεί να αγνοήσει τον εκνευρισμό της Μόσχας από σειρά ενεργειών των ΗΠΑ στην Ευρώπη, ιδιαίτερα τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ στις χώρες της Βαλτικής, την εγκατάσταση αντιπυραυλικών συστημάτων σε Πολωνία και Τσεχία αλλά και τις υποσχέσεις σε Γεωργία και Ουκρανία για ένταξη στην Ατλαντική Συμμαχία.

Τι θέλει λοιπόν η Μόσχα; Κατ΄ αρχάς, να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία στο εγγύς εξωτερικό της. Και, δεύτερον, να δηλώσει στην Ουάσιγκτον ότι πρέπει να τη λαμβάνει υπόψη σε σειρά κρίσιμων διεθνών ζητημάτων. Ηδη ο ρώσος πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ δήλωσε ότι η Μόσχα δεν ενδιαφέρεται για έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο. Αλλωστε επιθυμεί να διατηρήσει τους στενούς οικονομικούς δεσμούς της με την Ευρώπη, η οποία είναι η μεγαλύτερη αγορά για το ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.

Ωστόσο θα πρέπει να επισημανθεί ότι η ελαφρώς «άγαρμπη» και ίσως βιαστική κίνηση της Ρωσίας να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας (αντιστρέφοντας προς όφελός της το νόμισμα του… Κοσσυφοπεδίου) έφερε στην επιφάνεια τη διαφωνία της με την Κίνα στα κρίσιμα ζητήματα του σεβασμού των αρχών της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας. Αυτή ήταν η καλύτερη απόδειξη ότι η Μόσχα δεν διαθέτει πλέον την ικανότητα να προχωρήσει σε ψυχροπολεμικές ιμπεριαλιστικές περιπέτειες.

Η κρίση του Καυκάσου όμως επιφυλάσσει και μαθήματα για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Απεδείχθη ότι η Ουάσιγκτον μπορεί μεν να δίνει υποσχέσεις πως θα βάλει κάτω από τις… δημοκρατικές φτερούγες της χώρες όπως η Γεωργία, αλλά πλέον δεν έχει τα εχέγγυα να τις υλοποιήσει. Οι ΗΠΑ θα πρέπει μάλλον να πάρουν μια βαθιά ανάσα και να αποδεχθούν ότι η νέα Ρωσία έχει επιστρέψει στο κλαμπ των Μεγάλων Δυνάμεων.

juve@dolnet.gr