Τον Ιούλιο του 2019 ο Δημήτρης Νατσιός, ένας δάσκαλος Θρησκευτικών από το Κιλκίς, ίδρυσε στη Θεσσαλονίκη το κόμμα «Νίκη». Ηταν την περίοδο που άρχισαν να χαλαρώνουν τα μέτρα του πρώτου lockdown της πανδημίας, στα οποία ορισμένοι αντιδρούσαν, επειδή τα θεωρούσαν περιοριστικά της ελευθερίας τους. Ο Νατσιός από τη Θεσσαλονίκη και νότια ήταν εντελώς άγνωστος. Στη Βόρεια Ελλάδα όμως είχε γίνει μια μικρή διασημότητα, μέσω του καναλιού Ε4, πρωταγωνιστική φιγούρα στους παραθρησκευτικούς και συνωμοσιολογικούς κύκλους.
Η δράση του άρχισε να βγαίνει στο προσκήνιο το 2006, όταν αναρτήθηκαν στον ιστότοπο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου τα νέα εγχειρίδια, μεταξύ των οποίων το βιβλίο Ιστορίας της Στ’ Δημοτικού, με επικεφαλής της συγγραφικής ομάδας τη Μαρία Ρεπούση. Τότε, ο Νατσιός με μια μικρή ομάδα ομοϊδεατών του ξεκίνησε πόλεμο προσωπικής εξόντωσης κατά της Ρεπούση. Ηταν από τους πρώτους που αξιοποίησε στο έπακρο τα ηλεκτρονικά μέσα, που τότε ακόμη δεν ήταν τόσο διαδεδομένα, αλλά έκανε και προσωπικά γιουρούσια στα σχολεία απαιτώντας να μη διδαχθεί το βιβλίο.
Σημείο αναφοράς του Νατσιού είναι το Κελλί της Αναστάσεως, στην Καψάλα, της Μονής Σταυρονικήτα. Εκεί εγκαταβιοί ο γέρων Ευθύμιος, μαθητής και «διάδοχος» του Παΐσιου και σφοδρός αντιεμβολιαστής. Σε κείμενό του της 23ης Μαΐου 2021 πρότεινε να αντιμετωπιστεί ο κορωνοϊός με αγιασμούς και λιτανείες
Ο Δημήτρης Νατσιός
O «πόλεμος στην ιδιωτεία»
Οι ιδέες του διοχετεύονταν κυρίως μέσω της ιστοσελίδας «Αντίβαρο» (antibaro.gr), η οποία εμφανίστηκε στο Διαδίκτυο τον Μάιο του 2001 με διακηρυγμένο στόχο τον «πόλεμο στην ιδιωτεία», ώστε να σταματήσει «η παρακμή της ελληνικής κοινωνίας» και να ανακτηθεί η εθνική μας ταυτότητα. Σε περίοπτη θέση στο site βρίσκεται ακόμη αναρτημένο το «έπος» της αντίδρασης στο βιβλίο Ιστορίας της Στ’ Δημοτικού, με την επίμαχη φράση για τον «συνωστισμό στο λιμάνι της Σμύρνης», και τη συλλογή 11.650 υπογραφών από συνεργάτες του. Τότε, πολλοί είχαν απορήσει με την οικονομική άνεση του δασκάλου από το Κιλκίς και κυκλοφόρησε η φήμη ότι τον στήριζαν τοπικοί επιχειρηματίες. Τώρα γράφτηκε ότι τον στηρίζει ο Βίκτωρ Ρέστης, καθώς δύο στενοί συνεργάτες του ήταν υποψήφιοι του κόμματος, με τον επιχειρηματία να το διαψεύδει.
Η βορειοελλαδίτικη φουρτούνα έγινε πολιτικό τσουνάμι στο τέλος του 2006 και το 2007, όταν ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, τουλάχιστον 10 βουλευτές της ΝΔ, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης και η Ακαδημία Αθηνών συντάχθηκαν με τους διαμαρτυρόμενους. Η τότε υπουργός Παιδείας Μαριέττα Γιαννάκου, στην κορύφωση της προεκλογικής περιόδου, δήλωσε απερίφραστα ότι δεν θα αποσύρει το βιβλίο λόγω των πιέσεων, ζητώντας διορθώσεις. Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2007 οι ψηφοφόροι της Α’ Αθήνας την άφησαν εκτός Βουλής. Ο διάδοχός της Ευριπίδης Στυλιανίδης απέσυρε το βιβλίο και προκήρυξε νέο διαγωνισμό. «Το βιβλίο το απέσυρε τελικά ο ελληνικός λαός» καταλήγει σεμνά το αφιέρωμα στο «Αντίβαρο», παρότι ένα απειροελάχιστο κλάσμα του λαού υιοθετούσε τότε τις θέσεις του για τον «νεοραγιαδισμό» και τη «νέα τάξη πραγμάτων» που καραδοκούσε για τον «αφελληνισμό» της πατρίδας μας.
Πρώτη κομματική απόπειρα
Ο Νατσιός, από ό,τι φαίνεται, γλυκάθηκε από την επαφή με την πολιτική. Σιγά μην υποτασσόταν στα κόμματα άλλων αρχηγών όταν μπορούσε να φτιάξει το δικό του. Το βάπτισμα του πυρός το είχε ήδη πάρει υπογράφοντας τον Δεκέμβριο του 2104 την ιδρυτική διακήρυξη του Ριζοσπαστικού Εθνικού Συναγερμού (ΡΙΖΕΣ) που συναρμολόγησε με πρώην στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας και την ευλογία ενός τμήματος της Εκκλησίας ο Παναγιώτης Μπαλτάκος, αλλά στην πορεία έμεινε στα χέρια του Βασίλη Καπερνάρου. Ο σχηματισμός ήταν βραχύβιος, δεν κατάφερε να αναγεννήσει την πατριωτική Δεξιά, όπως σκόπευε.
Οι φιλοδοξίες του Νατσιού ίσως να μην ξεπερνούσαν τον Νομό Κιλκίς και σήμερα να μη συζητούσε κανένας για αυτόν, αν δεν ξεσπούσαν η οικονομική κρίση και τα μνημόνια. Στο μεταξύ, το Facebook και το Twitter μετατράπηκαν στους κύριους ιμάντες διακίνησης κάθε λογής θεωρίας συνωμοσίας παγκοσμίως και η Ελλάδα δεν αποτέλεσε εξαίρεση ούτε στο μέσο ούτε στο μήνυμα.
Τον Ιούνιο του 2014, σε σχετική έρευνα της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας εντοπίστηκε ότι το 75% των Ελλήνων πίστευε πως η κρίση ήταν προσχεδιασμένη από εξωθεσμικά κέντρα και το 69% πως έχει βρεθεί το φάρμακο κατά του καρκίνου αλλά το μπλοκάρουν οι φαρμακευτικές εταιρείες. Σε άλλη έρευνα, το 2016, το 80,5% απάντησε ότι υπάρχουν μυστικές οργανώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό που κινούν τα νήματα στο παρασκήνιο.
Πριν από τις εκλογές κυκλοφόρησαν μηνύματα και SMS μοναχών, τα οποία ζητούσαν στήριξη για τα πνευματικά τέκνα των μονών Καρακάλλου και Βατοπαιδίου, που βρίσκονταν στα ψηφοδέλτια της «Νίκης». Ο Νατσιός διέδιδε ότι έχει την πνευματική κάλυψη του Αγίου Ορους
Οι «συνωμοσίες» και η πανδημία
Η συμμόρφωση με τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν λόγω της COVID-19 και ακόμα περισσότερο η ανακάλυψη του εμβολίου έπεσαν σαν σπόροι σε εύφορο έδαφος. Το αντιεμβολιαστικό κίνημα, το οποίο είχε εμφανιστεί πολλά χρόνια νωρίτερα, φούντωσε. Οι θεωρίες ότι ο κορωνοϊός κατασκευάστηκε σε κάποιο εργαστήριο ως βιολογικό όπλο, ότι είναι απάτη για να αυξήσουν τα κέρδη τους οι φαρμακοβιομηχανίες, ότι με το εμβόλιο εμφυτεύονται μικροτσίπ για να μας ελέγχουν, ότι είναι πειραματικό, ότι φτιάχτηκε για να δοκιμαστεί το δίκτυο 5-G, έκαναν τον γύρο του παγκόσμιου Διαδικτύου.
Ο Νατσιός και οι ομοϊδεάτες του είδαν την ευκαιρία και την άρπαξαν, ειδικά όταν οι θεωρίες αυτές άρχισαν να εκπορεύονται από σκληροπυρηνικά μοναστήρια και υπερσυντηρητικούς ιεράρχες, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα. Εξαιτίας τους περιοχές όπως η Πέλλα, η Πιερία, η Δράμα, οι Σέρρες, το Κιλκίς πλήρωσαν βαρύ τίμημα σε θανάτους στο δεύτερο και φονικότερο κύμα της πανδημίας, αλλά έδωσαν και τα μεγαλύτερα ποσοστά στη «Νίκη», γύρω στο 5%.
Το «κοκτέιλ» που έδωσε το σχεδόν 3%
Αυτό το ξεστρατισμένο θρησκευτικό συναίσθημα κάποιων ζηλωτών αιμοδότησε το «κόμμα του Θεού», ως μια εναλλακτική για να μπορέσει ο ελληνικός λαός «να αποτινάξει τον ζυγό της κομματοκρατίας, η οποία κατατρώγει τα σωθικά της δημοκρατίας», να απαλλάξει τη χώρα από «μια ανενδοίαστη κλειστή πολιτική φεουδαρχία», «επαγγελματιών πολιτικών», η οποία «μολύνει» την Ελλάδα και «περιφρονεί το Σύνταγμα». Σε βορειοελλαδίτικους κύκλους το κλίμα έβραζε και λόγω της «προδοτικής» Συμφωνίας των Πρεσπών. Με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και το μπλόκο στο κόμμα Κασιδιάρη «το γλυκό έδεσε». Τα δίκτυα που φτιάχνονταν σχεδόν συνωμοτικά κάτω από τη μύτη του πολιτικού συστήματος και της Εκκλησίας έφτασαν ένα ανύπαρκτο κόμμα, μέσα σε τρεις εβδομάδες από την πρώτη αχνή δημοσκοπική καταγραφή του, κοντά στο 3%.
Το κάλεσμα για τις εκλογές της 21ης Μαΐου δεν είχε τίποτα θεϊκό, ήταν σκέτο φαρμάκι: «Η δημογραφική πανωλεθρία, ο εκμαυλισμός της κοινωνίας – και ειδικότερα των παιδιών -, η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, οι εθνικές προδοσίες, όπως το πρόσφατο ξεπούλημα της Μακεδονίας, η μέγγενη των μνημονίων και ο διεθνής διασυρμός της πατρίδος μας, η φυγή των νέων παιδιών στο εξωτερικό και το κρατικό παιδομάζωμα, που ονομάζεται δήθεν παιδεία, είναι ορισμένα μόνο από τα εθνικά δεινά. Αιτία είναι οι αποτυχημένες πολιτικές της κομματοκρατίας, η οποία με αυταρχικό τρόπο εναλλάσσει στην εξουσία ομάδες συμφερόντων που τις ονομάζει κόμματα, τα οποία εξυπηρετούν αλλότρια συμφέροντα και όχι τα εθνικά».
Μετά τις εκλογές ο Αρσένιος μίλησε ευθέως υπέρ της «Νίκης» που «δέχθηκε τόνους λάσπης» επειδή «τόλμησε να αναφερθεί δημοσίως στις σκοτεινές οργανώσεις και στις στοές» και γιατί τους «χάλασε τη σούπα»
Ανοδική τάση στις δημοσκοπήσεις
Αυτόν τον «ποιοτικό, σύγχρονο, σοβαρό και ενωτικό πολιτικό οργανισμό», όπως αυτοχαρακτηρίζεται, τον ψήφισαν στις εκλογές 172.208 πολίτες, ποσοστό 2,92%. Στο τσακ δεν μπήκε στη Βουλή, κάτι που δεν αποκλείεται να γίνει στις επόμενες εκλογές, καθώς σε αυτή τη φάση οι δημοσκόποι παρατηρούν μια ελαφριά ανοδική τάση της «Νίκης». Το πιο αξιοσημείωτο; Ελαβε αναλογικά ποσοστό 3,1%-3,5% σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, πλην αυτής των άνω των 60 ετών που είχε 1%, και θεωρείται σίγουρο ότι θα το αυξήσει. Η «Νίκη» είναι το έκτο κατά σειρά κόμμα, πάνω από την Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου και το ΜέΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη και σε απόσταση 90.321 ψήφων από το πέμπτο κοινοβουλευτικό κόμμα, την Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου.
Ο Βελόπουλος, που νιώθει καυτή την ανάσα της «Νίκης» στον σβέρκο του, υποστήριξε ότι πρόκειται για ένα «υποκομματίδιο φτιαγμένο από τη ΝΔ» για να ανακόψει την Ελληνική Λύση και ότι διαθέτει σχετικά στοιχεία. «Η «Νίκη» θεωρεί τη ΝΔ καταστροφική για την Ελλάδα. Τα στοιχεία του Βελόπουλου είμαστε βέβαιοι ότι συναγωνίζονται σε γνησιότητα τα «χειρόγραφα του Ιησού» που εμπορεύονταν από το τηλεκατάστημά του» ήταν η ειρωνική απάντηση αυτών που ψαρεύουν τώρα στη δική του εκλογική πελατεία.
Το «Δημοκρατικό Πατριωτικό Κίνημα – Νίκη» δεν είναι ακριβώς πολιτικό κόμμα – διοικείται από την «ομαιχμία» (πολλές αιχμές, ένωση μάχης) με πρόεδρο τον Νατσιό. Δεν είναι ούτε ακριβώς θρησκευτική οργάνωση. Μοιάζει περισσότερο με σέχτα που έχει μπερδέψει την Αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο και χρυσαυγίτικες απόψεις σε μια άνοστη σαλάτα που ονομάζει Ορθοδοξία.
Ο διάδοχος του Παΐσιου
Σημείο αναφοράς του Νατσιού είναι το Κελλί της Αναστάσεως, στην Καψάλα, της Μονής Σταυρονικήτα. Εκεί εγκαταβιοί ο γέρων Ευθύμιος, μαθητής και «διάδοχος» του Παΐσιου και σφοδρός αντιεμβολιαστής. Σε κείμενό του της 23ης Μαΐου 2021 πρότεινε να αντιμετωπιστεί ο κορωνοϊός με αγιασμούς και λιτανείες ιερών εικόνων και ιερών λειψάνων. «Τα μέτρα προστασίας που επιβάλλει η κυβέρνηση είναι αντισυνταγματικά, δυσβάσταχτα, υπερβολικά και άνισα προς τους Ελληνες Ορθοδόξους» έγραφε. Προς επίρρωσιν, επικαλούνταν τον Αγιο Παΐσιο. Κανένας δεν μπορεί να ξέρει πώς θα αντιμετώπιζε την πανδημία ο Παΐσιος, όμως όλοι γνωρίζουν ότι ήταν κατά της θρησκοληψίας, ότι ποτέ δεν ανακατεύτηκε με την πολιτική ούτε είχε καλογεράκια (ακολούθους) να τον υπηρετούν.
Ο γέρων Ευθύμιος και καλογεράκια έχει και με την πολιτική ανακατεύεται ως «συγκληρονόμος» του Παΐσιου, από κοινού με την ανιψιά του και υποψήφια της «Νίκης» Μαρία Εζνεπίδου, και τα εγκόσμια δεν περιφρονεί.
Η επιστολή στον Πρωθυπουργό
Το 2021 απηύθυνε επιστολή προς τον Πρωθυπουργό, κατηγορώντας τον ότι τα μέτρα κατά του κορωνοϊού «αποκαλύπτουν τη διάθεσή του να ταπεινώσει και να αποδυναμώσει την Εκκλησία», ότι ενεργεί «αυταρχικά, διχάζει τον ελληνικό λαό και επιβάλλει μια δικτατορία του χειρίστου είδους». Ο Ευθύμιος είναι πνευματικός καθοδηγητής στην «Ενωμένη Ρωμιοσύνη», όπου αρθρογραφεί ο Νατσιός. Ο επικεφαλής της «Νίκης» σε εκείνον πήγε να ζητήσει ευλογία το Πάσχα, και στη συνέχεια στον Εφραίμ, ηγούμενο της Μονής Βατοπαιδίου, στη διαδικτυακή πύλη της οποίας, ονόματι «Πεμπτουσία», δημοσιεύονται επίσης άρθρα του Νατσιού.
Στο Αγιον Ορος επικρατεί μεγάλη αναστάτωση. Πριν από τις εκλογές κυκλοφόρησαν μηνύματα και SMS μοναχών, τα οποία ζητούσαν στήριξη για τα πνευματικά τέκνα των μονών Καρακάλλου και Βατοπαιδίου, που βρίσκονταν στα ψηφοδέλτια της «Νίκης». Ο Νατσιός διέδιδε ότι έχει την πνευματική κάλυψη του Αγίου Ορους, ιδίως των τεσσάρων φερόμενων ως φιλορωσικών και αντιπατριαρχικών μονών, Φιλοθέου, Καρακάλλου, Κωνσταμονίτου και Ξηροποτάμου.
Ενίσχυση από τους φανατικούς
Σίγουρα φανατικοί μοναχοί ενίσχυαν όπως μπορούσαν την προεκλογική εκστρατεία της «Νίκης». Η Μονή Καρακάλλου διέψευσε την ανάμειξή της στις εκλογές επισημαίνοντας ότι «τα φερόμενα ως συνταχθέντα εκ της Ιεράς ημών Μονής είναι ανυπεύθυνα και ανυπόστατα», δίχως έγκριση του ηγουμένου. Ομοίως, η Μονή Φιλοθέου διέψευσε ότι στηρίζει τη «Νίκη», «εκ μόνου του λόγου ότι ο αδελφός του Καθηγουμένου τυγχάνει υποψήφιος με το εν λόγω κόμμα», και κατήγγειλε τα δημοσιεύματα που «επεκτείνονται σε ψευδείς αναφορές για δήθεν «ρόλο» της Μόσχας στα εσωτερικά της Ιεράς Μονής». Εκκλησιαστικοί παράγοντες θεωρούν προσχηματική τη διάψευση αυτή, όχι μόνο γιατί ο αδελφός του ηγουμένου Νικόδημου, Εμμανουήλ Γκλάβας, ήταν υποψήφιος της «Νίκης». Ο Νικόδημος φέρεται να διατηρεί προσωπική σχέση με τον ρώσο πρωθυπουργό Μιχαήλ Μισούστιν και η Μονή παλεύει σταθερά για την αυτονομία της, απορρίπτοντας το συνοδικό σύστημα διοίκησης, το οποίο αποτελεί τον πυρήνα της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Αποδοκιμασία από Ιερώνυμο
Μετά τον θόρυβο και μετά την αποδοκιμασία του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου, ο οποίος δήλωσε ότι «η Εκκλησία ούτε πολιτεύεται ούτε συμπολιτεύεται ούτε αντιπολιτεύεται ούτε κομματίζεται», προφανώς και το Αγιον Ορος επανατοποθετείται, καθώς η πλειονότητα των μονών αντιτίθεται στην ανάμειξή του με την πολιτική. Η επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη θα ασκήσει κάποια επιρροή.
Ο π. Αρσένιος Βλιαγκόφτης σε ένα από τα διαδικτυακά εκλογικά κηρύγματά του μέσω του καναλιού του στο YouTube που αριθμεί 7.500 συνδρομητές
Διχαστικό κήρυγμα και υπόνοιες για νοθεία
Μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία η ροή ρωσικού χρήματος στα μοναστήρια του Αγιου Ορους έχει κοπεί, αλλά οι δεσμοί παραμένουν ισχυροί. Παράδειγμα ο πατέρας Αρσένιος Βλιαγκόφτης, της Μονής Οσίου Αρσενίου του Καππαδόκου Βατοπαιδίου Χαλκιδικής και του YouTube, ο οποίος δεν παραλείπει στα διχαστικά κηρύγματά του να επιτίθεται στον Ζελένσκι επειδή θέλει να διώξει τους (φιλορώσους) μοναχούς από τη Λαύρα των Σπηλαίων στο Κίεβο.
Ο Αρσένιος, λίγο πριν από τις εκλογές, διάβαζε από το κανάλι του στο YouTube, με 7.500 εγγεγραμμένους, άρθρο του περιοδικού «Παρακαταθήκη», του οποίου είναι σύμβουλος έκδοσης, με τίτλο «Ψηφίστε, Μαυρίστε, Νικήστε». Η εκπομπή είχε 30.000 προβολές και το άρθρο επισήμαινε ότι «οι εκλογές είναι από τις πιο κρίσιμες της μεταπολιτευτικής περιόδου. Δεν υπάρχουν πλέον “δεξιά” και “αριστερά”. Το κυρίαρχο ζήτημα σήμερα είναι εάν ένας πολιτικός και μια πολιτική συμβαδίζει και ενισχύει τη Νέα Τάξη Πραγμάτων ή Μεγάλη Επανεκκίνηση, ή αν την αντιμάχεται».
«Μεγάλη Επανεκκίνηση» ονομάστηκαν οι προκλήσεις της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης και της κλιματικής αλλαγής μετά την πανδημία. Ταυτόχρονα για τους τραμπιστές συνωμοσιολόγους, τύπου QAnnon, είναι το σχέδιο διαφόρων ισχυρών ηγετών να ελέγξουν μέσω της εσκεμμένης πανδημίας την παγκόσμια οικονομία.
Η συμβουλή για την ψήφο
«Πώς να ψηφίσετε» συμβουλεύει το άρθρο. «Αποκλείστε πρώτα τους προδότες και τους διεφθαρμένους, και μετά αν αμφιταλαντεύεστε ποιο κόμμα να ψηφίσετε, κάντε προσευχή και ρίξτε κλήρο. Ομως να πάτε να ψηφίσετε». «Για να σπάσουν τα θανατηφόρα αποστήματα: Μνημόνια, γάμοι ομοφυλόφιλων, παράνομη μετανάστευση, νέες ταυτότητες και αχρήματη κοινωνία, προδοσία Μακεδονίας και ξεπούλημα του Αιγαίου, μάθημα των Θρησκευτικών στα σχολεία, πρωινή προσευχή, έπαρση σημαίας, η δικτατορία στα χρόνια του κορωνοϊού, τα κοράκια των πλειστηριασμών, στις γερμανικές αποζημιώσεις».
Αυτή θα μπορούσε να είναι η σύνοψη του προγράμματος της «Νίκης», γιατί ποιος αρθρογραφεί στην «Παρακαταθήκη»; Ο Δημήτρης Νατσιός. Ο ευπροσήγορος στις δημόσιες εμφανίσεις του δάσκαλος χρησιμοποιεί την πένα ή το πληκτρολόγιο σαν ρομφαία. «Οσο τους ψηφίζουμε, σάβανα θα γεμίσει η Πατρίδα» έγραφε μετά την τραγωδία στα Τέμπη. «Το κράτος αυτό το ψευτορωμαίικο καταρρέει. Καιρός να έρθει το ρωμαίικο να κυβερνηθεί η Ελλάδα από Ελληνες». Μετά τις εκλογές ο Αρσένιος, σε νέα εκπομπή, υπονόησε νοθεία, μίλησε ευθέως υπέρ της «Νίκης» που «δέχθηκε τόνους λάσπης» επειδή τόλμησε να αναφερθεί δημοσίως «στις σκοτεινές οργανώσεις και τις στοές» και γιατί τους «χάλασε τη σούπα. Θέλουν να αναθεωρήσουν το Σύνταγμα και να απαλείψουν την αναφορά στην Αγία Τριάδα».
Πηγές από την Ιερά Σύνοδο μιλούν για εκτροπή και για έναν «σχισματικό λαό», που καπηλεύεται την πίστη, και εκφράζουν βαθιά ανησυχία για το δηλητήριο που απλώνεται, χωρίς αντίδοτο – ίσως επειδή το διοχετεύουν και κάποια μέλη της.
