Καθώς σε προηγούμενες επιφυλλίδες μου είχα αναφερθεί στο θέμα των χρήσεων και καταχρήσεων της θεωρίας και καθώς οι δύο πρόσφατες μεγάλες επέτειοι – της Επανάστασης του ’21 και της Μικρασιατικής Καταστροφής – ανακύκλωσαν ένα ισχυρό ρεύμα μνήμης που μας έχει παρασύρει και εφέτος σε επετειακή έξαρση, μερικές παρατηρήσεις για την έννοια των δημόσιων επετείων δεν θα ήταν, πιστεύω, άσκοπες. Επειδή θα εξαχθούν κυρίως μέσα από την περιδιάβαση του εφετινού επετειακού μας τοπίου χωρίς να αποσκοπούν στην ανάπτυξη μιας θεωρίας των επετείων (στην οποία αριστεύουν οι θεωριακοί ιστορικοί της «μεταμνήμης»), οι παρατηρήσεις αυτές θα είναι πραγματολογικές.
Γενικά μιλώντας μπορούμε να διακρίνουμε τις δημόσιες επετείους σε τρεις κυρίως κατηγορίες: στις ουσιώδεις, στις συμβατικές και στις παραεπετειακές ή καταχρηστικές. Οι πρώτες αναφέρονται στη συμπλήρωση ενός σημαντικού αριθμού ετών – εκατονταετίας ή πεντηκονταετίας – από την τέλεση σπουδαίων γεγονότων ή από τη γέννηση ή τον θάνατο σπουδαίων ανθρώπων και προϋποθέτουν, για να αποφύγουν τον χαρακτηρισμό «συμβατικές», μια αναγκαία συνθήκη: οι εκδηλώσεις τους θα πρέπει να υπερβαίνουν την απλή απότιση φόρου τιμής στο επετειακό γεγονός και να αποτελούν αφορμή, μέσα από μια επανεξέτασή του, για αναστοχασμό και άντληση από αυτό επωφελών συμπερασμάτων. Παραεπετειακές είναι οι επέτειοι όταν η συμπλήρωση του αριθμού των ετών από το επετειακό γεγονός μετριέται με ενδιάμεσες των δύο παραπάνω χρονόσημων δεκαετίες. Τέλος, υπάρχουν και επέτειοι που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν αφανείς: Η συμπλήρωση ενός σημαντικού αριθμού ετών – κυρίως εκατονταετιών – από την τέλεση αξιομνημόνευτων γεγονότων ή την εμφάνιση σπουδαίων έργων, τα οποία ανασύρονται από τη λήθη του χρόνου απαιτώντας μια επανεκτίμηση.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
