H μπίρα ξεδιψά ή παχαίνει; Το νερό είναι αναντικατάστατο; Υπάρχουν φρούτα και λαχανικά που μας προστατεύουν από τον ήλιο; Και τελικά το καρότο βοηθά στο μαύρισμα; Είναι γεγονός πως κατά καιρούς κυκλοφορούν πολλοί «μύθοι» για τις ιδιότητες των τροφών που βάζουμε στο πιάτο μας, παράλληλα όμως ισχύουν και αρκετές αλήθειες που συχνά λησμονούνται ή αγνοούνται. Για τον λόγο αυτόν «Το Βήμα» άντλησε χρήσιμες πληροφορίες από τους ειδικούς εντός και εκτός της χώρας και από πανεπιστήμια παγκοσμίου φήμης, εντοπίζοντας στον διατροφικό καλοκαιρινό χάρτη τους πιο σημαντικούς σταθμούς αλλά και τις παγίδες.

1 Τα φρούτα περιέχουν ζάχαρη,
άρα παχαίνουν

Το αντίθετο ισχύει σύμφωνα με τον Dr. Donald D. Hensrud, καθηγητή Διατροφής και Προληπτικής Ιατρικής στη Mayo Clinic. Μάλιστα, όπως έχει επισημάνει κατά το παρελθόν, τα φρούτα αποτελούν τη μοναδική γλυκιά απόλαυση χωρίς τύψεις. «Τα φρούτα έχουν τη φήμη ότι είναι πλούσια σε ζάχαρη, αλλά ένα μικρό κομμάτι έχει περίπου μόνον 60 θερμίδες».

Επιπρόσθετα, τα φρούτα περιέχουν νερό, θρεπτικά συστατικά, φυτικές ίνες και γενικότερα είναι ευεργετικά. Μάλιστα, η κατανάλωση φρούτων όχι μόνον δεν οδηγεί σε αύξηση βάρους, αλλά συμβάλλει στη μείωση και στη διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους σώματος.

«Μελέτες έχουν δείξει ότι όταν οι άνθρωποι αυξάνουν την ημερήσια πρόσληψη φρούτων και λαχανικών, διατρέχουν χαμηλότερο κίνδυνο να πάρουν κιλά, επειδή δεν καταναλώνουν κάτι άλλο που είναι υψηλότερο σε θερμίδες» εξηγεί ο Dr. Hensrud.

2Ολες οι θερμίδες δεν είναι ίδιες

Μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Communication» έβαλε στο… μικροσκόπιο 17 υγιείς συμμετέχοντες, οι οποίοι ακολούθησαν, σε διαφορετικές περιόδους, διαιτολόγια εκ διαμέτρου αντίθετα. Με τον τρόπο αυτόν η ερευνητική ομάδα συνέκρινε τι συνέβαινε στον οργανισμό τους όταν υιοθέτησαν μία διατροφή  πλούσια σε φυτικές ίνες έναντι μιας δίαιτας δυτικού τύπου με επεξεργασμένα τρόφιμα. Και παρότι οι θερμίδες που κατανάλωναν και στις δύο δίαιτες ήταν ακριβώς οι ίδιες, όπως παρόμοιες ήταν και οι ποσότητες πρωτεϊνών, λιπών και υδατανθράκων, στην πρώτη περίπτωση το σώμα έκανε περισσότερες καύσεις.

Πώς; Η κύρια συγγραφέας της μελέτης και ερευνήτρια στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Μεταβολισμού και Διαβήτη «AdventHealth» στο Ορλάντο Dr. Karen D. Corbin, εξήγησε σε συνέντευξή της στην «Washington Post» πως μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, δεν θρέφει μόνον τον οργανισμό αλλά και τα μικρόβια του εντέρου, μειώνοντας έτσι αποτελεσματικά την πρόσληψη θερμίδων.

3Τα φρούτα προσφέρουν προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου

Είναι γεγονός. Τα καροτενοειδή (που προσδίδουν στα πορτοκαλί και κόκκινα φρούτα και λαχανικά το χαρακτηριστικό χρώμα τους)  μαζί με τις πολυφαινόλες – όπως η επιγαλλοκαχετίνη (EGCG) στο πράσινο τσάι, η ρεσβερατρόλη στα κόκκινα σταφύλια και το ελλαγικό οξύ στα μούρα – προσφέρουν φυσική προστασία από τον ήλιο.

«Οι ουσίες αυτές συσσωρεύονται στο δέρμα και απορροφούν διάφορα μήκη κύματος της ηλιακής ακτινοβολίας. Αλλά τα οφέλη των φυσικών αυτών ενώσεων στο δέρμα οφείλονται κυρίως στην αντιοξειδωτική τους δράση. Μαζί με άλλα αντιοξειδωτικά όπως είναι η βιταμίνη C και η βιταμίνη Ε, δημιουργούν ασπίδα προστασίας κατά της γήρανσης του δέρματος – προστατεύουν δηλαδή από τη βλάβη των ελεύθερων ριζών στα κύτταρα που παράγονται από τις υπεριώδεις ακτίνες του ηλίου» εξηγεί η Αστερία Σταματάκη, MSc, PhDc, διαιτολόγος-διατροφολόγος και επιστημονική συνεργάτις Ε’ Χειρουργικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, στο «Βήμα».

Αναλυτικότερα, οι ελεύθερες ρίζες έχουν ενοχοποιηθεί για την καταστρεπτική τους δράση σε μεγάλης σημασίας κυτταρικές δομές συμπεριλαμβανομένων του κολλαγόνου και της ελαστίνης (γνωστές και ως «πρωτεΐνες της νεότητας»). Οταν, δε, τα αντιοξειδωτικά βάζουν φρένο στις ελεύθερες ρίζες εν τη γενέσει τους, αποτρέπονται οι βλάβες στο DNA των δερματικών κυττάρων, μειώνοντας έτσι τις μεταλλάξεις και συνεπακόλουθα τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος.

Από την άλλη και σύμφωνα με την ειδικό, συγκεκριμένα τρόφιμα ενισχύουν τον οργανισμό και με αντιφλεγμονώδη αντιοξειδωτικά, τα οποία λειτουργούν ως ασπίδα που εμποδίζει την ηλιακή ακτινοβολία και απομακρύνει τον κίνδυνο ηλιακού εγκαύματος.

4Η μπίρα ξεδιψά

Ναι, προσφέρει δροσιά, όχι όμως και ενυδάτωση. Πιο συγκεκριμένα και όσον αφορά την ενυδάτωση του οργανισμού η πρώτη μας επιλογή σύμφωνα με την κυρία Σταματάκη πρέπει να είναι το νερό. Αλλες επιλογές είναι το γάλα, το τσάι, οι χυμοί φρούτων, ο καφές, τα ενεργειακά ποτά. Ομως παρότι αρκετά ροφήματα μπορεί να συμβάλλουν στην ενυδάτωση, είναι πιθανόν να περιέχουν σάκχαρα και συνεπακόλουθα πολλές θερμίδες. Σχετικά με τον καφέ και το τσάι, φαίνεται ότι παρά την ήπια διουρητική δράση της καφεΐνης, η κατανάλωση τους δεν είναι αμελητέα ως προς την ενυδάτωση.

Επίσης, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου πως ενώ η μεγαλύτερη ποσότητα υγρών που προσλαμβάνουμε προέρχεται από τα ροφήματα, ένα 20%-30% λαμβάνεται και μέσω των τροφίμων. Ετσι και σύμφωνα με την ειδικό, η κατανάλωση διαφόρων φρούτων και λαχανικών όπως τα αγγουράκια, οι ντομάτες, το καρπούζι, τα κολοκυθάκια κ.ά. που περιέχουν πάνω από το 90% νερό και συνεπώς μας δροσίζουν και μας εφοδιάζουν με νερό και πολύτιμες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.

5Το πλούσιο πρωινό
στις διακοπές παχαίνει

Στην περίπτωση αυτή τα πράγματα είναι λίγο πιο πολύπλοκα. Το πρωινό είναι ο… βασιλιάς των γευμάτων, καθώς αποτελεί την καλύτερη ευκαιρία ενίσχυσης του οργανισμού για να βγάλει εις πέρας τις εργασίες όλης της ημέρας. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που οι ειδικοί επαναλαμβάνουν σε κάθε ευκαιρία πως μικροί και μεγάλοι θα πρέπει να παραμένουν πιστοί στη συνήθεια κατανάλωσης ενός «καλού» πρωινού χειμώνα – καλοκαίρι.

Ομως, κατά τη διάρκεια των διακοπών οι λιχουδιές στο μπουφέ του ξενοδοχείου ή οι λαχταριστές μυρωδιές που αναδίδονται από τον φούρνο, μας οδηγούν συχνά σε επιλογές που επιβαρύνουν τον οργανισμό. Τα τηγανητά αβγά, το μπέικον, τα κρουασάν, οι τυρόπιτες και οι σφολιάτες είναι σίγουρα δελεαστικές επιλογές, όμως θα πρέπει να καταναλώνονται σε περιορισμένες ποσότητες. Αντιθέτως, το γάλα, το γιαούρτι, τα φρούτα, τα δημητριακά που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, το μέλι, το βραστό αβγό και το μαύρο ψωμί αποτελούν πηγές ενέργειας που ενισχύουν τον οργανισμό χωρίς να τον «φορτώνουν» με θερμίδες, λίπη και «κρυφά» συστατικά όπως ζάχαρη και αλάτι.