Αποτελεί η Τεχνητή Νοημοσύνη σήμερα κίνδυνο για τις δημοκρατίες μας; Οπως είναι γνωστό, τα εργαλεία της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) αποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης πραγματικότητας επηρεάζοντας ουσιαστικά και πολυεπίπεδα διάφορους τομείς, όπως εκείνον της εκπαίδευσης και της τέχνης.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη και η τέχνη είναι δύο πεδία που αλληλοεπιδρούν όλο και πιο έντονα τα τελευταία χρόνια, δημιουργώντας νέες μορφές έκφρασης και επαναπροσδιορίζοντας τον ρόλο του καλλιτέχνη.
Πολλοί σύγχρονοι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν την ΤΝ ως εργαλείο, όχι για να αντικαταστήσει τη δημιουργικότητά τους, αλλά για να την ενισχύσει ή να πειραματιστούν με νέες μορφές. Η ζωγραφική υπήρξε διαχρονικά ένας τρόπος έκφρασης της ανθρώπινης ψυχής, των συναισθημάτων και των ιδεών. Στη σύγχρονη εποχή όμως ο κόσμος της τέχνης γνωρίζει μία πρωτοφανή εξέλιξη: την είσοδο της ΤΝ ως εργαλείου ή ακόμα και ως δημιουργού.
Η τεχνητή νοημοσύνη στις εφαρμογές της που χρησιμοποιούμε σήμερα φαίνεται ότι δεν αντικαθιστά την ανθρώπινη δημιουργικότητα, αλλά τη συμπληρώνει και την επεκτείνει. Στον τομέα της ζωγραφικής μάλιστα μπορεί να αποτελέσει εργαλείο και πηγή έμπνευσης αλλά και πρόκληση για την κατανόηση του τι σημαίνει «καλλιτεχνική δημιουργία».
Από την άλλη πλευρά, η ενσωμάτωσή της στο εκπαιδευτικό σύστημα δεν περιορίζεται μόνο στη χρήση ποικίλων εργαλείων για τη διευκόλυνση της διδασκαλίας, αλλά επεκτείνεται και στον τρόπο με τον οποίο οι μαθητές αξιολογούνται και χειρίζονται τη γνώση και την πληροφορία.
Μέσα από την τεχνητή νοημοσύνη παρέχεται στους εκπαιδευτικούς η δυνατότητα δημιουργίας εξατομικευμένων προγραμμάτων μάθησης, προσαρμοσμένων στις ανάγκες, τις δεξιότητες και τους ρυθμούς κάθε μαθητή, με σκοπό την επίτευξη ενός πιο δίκαιου, λειτουργικού και αποδοτικού μαθησιακού περιβάλλοντος. Αξίζει να σημειωθεί ότι με τη βοήθεια έξυπνων συστημάτων η διοικητική λειτουργία των σχολείων γίνεται πιο αποτελεσματική, αφού επιταχύνονται σε μεγάλο βαθμό, μέσω της αυτοματοποίησης, διαδικασίες όπως η καταγραφή βαθμολογιών ή η παρακολούθηση της προόδου του μαθητή.
Παράλληλα επιτυγχάνεται και η γένεση νέων ερωτημάτων ηθικής φύσης, καθώς τίθενται διάφορα ζητήματα ευαίσθητου περιεχομένου, όπως εκείνο της ισότητας πρόσβασης στην τεχνολογία, αφού σε πολλές τριτοκοσμικές χώρες η πρόσβαση στην τεχνολογία – πολύ δε περισσότερο στην προηγμένη της μορφή, δηλαδή την ΤΝ – είναι περιορισμένη.
Σε κάθε περίπτωση, η Τεχνητή Νοημοσύνη συντελεί επιτακτικά στη διεύρυνση των οριζόντων των μαθητών, τους βοηθά στην πλήρη κατανόηση του ψηφιακού κόσμου και επιπλέον τους αφυπνίζει κάνοντάς τους να καταλάβουν τι είναι ικανός να δημιουργήσει ο άνθρωπος.
Τελικά φαίνεται έτσι ότι η ΤΝ δεν αποτελεί απλώς ένα εργαλείο, αλλά μία δύναμη που μεταμορφώνει και εξελίσσει την εκπαίδευση, καθιστώντας το σχολικό περιβάλλον έναν δυναμικό οργανισμό σε διαρκή εξέλιξη και προσαρμογή στις προκλήσεις της ψηφιακής εποχής.
Η εμπειρία της ομάδας ρομποτικής του σχολείου μας μάλιστα αποτελεί ζωντανό παράδειγμα του πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη, σε συνδυασμό με ρομποτικές γνώσεις, ενισχύει την ομαδική εργασία στο σχολικό περιβάλλον.
Στη διάρκεια της φετινής σχολικής χρονιάς δε, καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα ρομπότ ικανό να εντοπίζει και να αξιολογεί το μέγεθος των κρατήρων σε πλανητικές επιφάνειες, με σκοπό να προειδοποιεί τα διαστημόπλοια πριν από τις προσγειώσεις τους. Παρά τις αρχικές δυσκολίες στη συνεργασία, καθώς δεν γνωριζόμασταν όλοι εξαρχής μεταξύ μας, αναγνωρίσαμε τις αδυναμίες μας και αξιοποιήσαμε τα δυνατά μας σημεία.
Ο περιορισμένος χρόνος και οι υψηλές απαιτήσεις του έργου μάς ώθησαν στην επίτευξη διαχείρισης χρόνου και ομαδικού πνεύματος. Και η σκληρή δουλειά τελικά ανταμείφθηκε, καθώς διακριθήκαμε ανάμεσα σε πενήντα επτά ομάδες και κερδίσαμε μια θέση στους Προ-ολυμπιακούς Παγκόσμιους Αγώνες που θα διεξαχθούν στην Αθήνα.
Αυτή η μοναδική εμπειρία μάς δίδαξε την αξία της υπομονής, της επιμονής και της συνεργασίας, επιβεβαιώνοντας ότι η αλληλοκατανόηση και η συλλογική προσπάθεια μπορούν να οδηγήσουν σε εξαιρετικά αποτελέσματα.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο ένθετο «Το Βήμα της Ευρώπης» που κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» στις 11 Μαΐου 2025.
