Εφη Γαζή

Σε αυτές τις δεκαετίες η ελληνική κοινωνία σταδιακά άλλαξε. Πρόκειται για μια αργόσυρτη και βαθιά μεταβολή στο ευρύτερο πλαίσιο των δημοκρατικών μεταβάσεων, των ενεργειακών κρίσεων και της ανάδυσης του μετα-κομμουνιστικού κόσμου.

Η αναγωγή στο ίχνος του πραγματικού αποτελεί καταστατική συνθήκη της ιστορικής έρευνας και γραφής σε αντίστιξη προς τη μυθοπλασία, αλλά η ιστορική αλήθεια είναι ένα διαρκές και επίπονο διακύβευμα που απαιτεί συστηματική επιστημονική έρευνα, όχι ένα εύκολο αξίωμα.

Υπάρχουν δυνάμεις που αναπτύσσονται γύρω από τον πολιτικό και κοινωνικό συντηρητισμό. Μέσα από ποικίλες μεταλλάξεις του παλιού συνθήματος «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια» επιδιώκουν την επιστροφή σε παραδοσιακά κοινωνικά και πολιτισμικά σχήματα και την αναβάθμιση του ρόλου της θρησκείας και του «νατιβιστικού» έθνους.

Η δι-εθνική ιστορία αναπροσανατολίζεται καθώς η εποχή της «αισιόδοξης παγκοσμιοποίησης» της δεκαετίας του 1990 υποχωρεί.

Από τον καιρό της «υπόθεσης Ντρέιφους» η έννοια του διανοουμένου συνδέθηκε με τον άνθρωπο της σκέψης και της γνώσης. Οι διανοούμενοι ύψωναν κριτική, θαρραλέα, ίσως ενοχλητική φωνή, με στόχο την υπεράσπιση ιδεών και αξιών, συχνά απέναντι σε εδραιωμένες πεποιθήσεις και ισχυρές εξουσίες. Διαβάστε επίσης: Διανόηση – Το Βήμα / Νέες Εποχές Δημόσιοι διανοούμενοι; Oχι, γενικές διάνοιες […]

Η Μικρασιατική Καταστροφή και η ανταλλαγή των πληθυσμών είναι εμβληματικά γεγονότα στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Αποτέλεσαν αντικείμενο πολύ αξιόλογης επιστημονικής έρευνας στην Ιστορία, την κοινωνική ανθρωπολογία, τη λογοτεχνική κριτική και σε άλλα πεδία κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Ο Μεγάλος Πόλεμος συνέβαλε στη διάλυση αυτοκρατοριών, στη δημιουργία νέων εθνικών κρατών και μαζί με αυτά και στη […]

Η ερμηνεία της προέλευσης του κορωνοϊού άντλησε από μια μακρά παράδοση δυστοπικής κοινωνικής και πολιτισμικής φαντασίας, με τεχνοφοβικά χαρακτηριστικά. Τα δίκτυα 5G ή η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ενοχοποιήθηκαν για τη διασπορά του ιού.

«Επαναστάσεις στην Νεότερη Εποχή και η ιδέα της Ευρώπης», το θέμα του διεθνούς συνεδρίου Ιστορίας που θα διεξαχθεί στην Αθήνα 9-11 Σεπτεμβρίου. Γράφουν αποκλειστικά στο ΒΗΜΑ διεθνούς κύρους καθηγητές.

Πέρα από το ίδιο το γεγονός, σημαντική είναι η ιστορία του 1821 και μέσα από τους τρόπους που κατανοήθηκε, ερμηνεύτηκε, μνημονεύτηκε, εορτάστηκε από τους μεταγενέστερους.

Οι ώρες και οι μέρες  τούτες πρέπει να είναι  αφιερωμένες στο λόγο και τη γνώμη των ιατρών και των ειδικών επιστημόνων που μπορούν να μας πληροφορήσουν και να μας καθοδηγήσουν με έγκυρο τρόπο για να αντιμετωπίσουμε την πανδημία του κορωνοιού.  Δεν χρειάζεται  να φλυαρούμε  συνεχώς όσοι-ες δεν  έχουμε εξειδικευμένες, επιστημονικές  γνώσεις. Αν γράφονται όμως αυτές […]

Τις τελευταίες ημέρες, μαζική έλευση προσφύγων και μεταναστών από εμπόλεμες ζώνες ή περιοχές και χώρες με ιδιαζόντως δυσχερείς συνθήκες ζωής πραγματοποιείται στα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα στον Εβρο και στα νησιά του Αιγαίου. Η τουρκική ηγεσία μεθοδεύει αυτή τη μετακίνηση και διευκολύνει χιλιάδες ανθρώπους να κατευθυνθούν προς τα σύνορα της Ελλάδας, σε μια απόπειρα αξιοποίησης του […]

Κάθε συλλογική δράση περιέχει πολλές φωνές, πολλές ιστορίες, πολλά ρεύματα στο εσωτερικό της και δεν μπορεί να κατανοηθεί ή να αξιολογηθεί ως μια ομοιογενής και μονολιθική κατηγορία. Οι πρόσφατες μαθητικές κινητοποιήσεις για το «Μακεδονικό» αποτελούν, νομίζω, εύγλωττο παράδειγμα. Εκ πρώτης όψεως, οι καταλήψεις, οι πορείες και τα συλλαλητήρια για τη «Μακεδονία που είναι μία και […]

Κάθε συλλογική δράση περιέχει πολλές φωνές, πολλές ιστορίες, πολλά ρεύματα στο εσωτερικό της και δεν μπορεί να κατανοηθεί ή να αξιολογηθεί ως μια ομοιογενής και μονολιθική κατηγορία. Οι πρόσφατες μαθητικές κινητοποιήσεις για το «Μακεδονικό» αποτελούν, νομίζω, εύγλωττο παράδειγμα. Εκ πρώτης όψεως, οι καταλήψεις, οι πορείες και τα συλλαλητήρια για τη «Μακεδονία που είναι μία και […]

Ο Μάης του 1968 ήταν μια θυελλώδης εποχή με ξεχωριστή θέση στην ιστορία του ύστερου εικοστού αιώνα και μοναδικό αποτύπωμα στον ψυχισμό και στη διανοητική και πολιτική συγκρότηση της γενιάς που τον δημιούργησε.

Είκοσι πέντε χρόνια μετά, το ζήτημα της ονοματοδοσίας της πΓΔΜ αλλά και το ζήτημα των ποικίλων νοημάτων της Μακεδονίας στην ελληνική ιστορική και πολιτική κουλτούρα βρίσκονται ξανά στο προσκήνιο, σε ένα «comeback» που παρουσιάζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες αλλά και αντιστοίχως ενδιαφέρουσες διαφορές με τη δεκαετία του 1990.

Η Ανοιξη της Πράγας είναι ένα σύνολο γεγονότων και φαινομένων τα οποία αφορούν ένα ευρύ πρόγραμμα «φιλελευθεροποίησης» που εγκαινίασε το κομμουνιστικό κόμμα της Τσεχοσλοβακίας υπό την ηγεσία του Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ το 1968 αλλά και την ανάδυση ενός κριτικού λόγου γύρω από την έννοια της ελευθερίας σε κύκλους της διανόησης και της νεολαίας στην ίδια χώρα.

Η θέσπιση και η καθιέρωση επετείων, εορτών, τελετών, ημερών μνήμης ή πένθους δεν είναι φαινόμενα εκτός ιστορίας.