Βαγγέλης Πρατικάκης

Εξετάζοντας στο μικροσκόπιο ένα άριστα διατηρημένο απολίθωμα, παλαιοντολόγοι ανακάλυψαν τις αρχαιότερες ενδείξεις έγχρωμης όρασης, ηλικίας 300 εκατομμυρίων ετών.

Η επιδημία Έμπολα στη Δυτική Αφρική, η οποία ξεκίνησε αθόρυβα πριν από ακριβώς έναν χρόνο, είναι πιθανό να συνεχιστεί μέχρι τα τέλη του 2015, εκτιμά ένας από τους ερευνητές που ανακάλυψαν τον φονικό ιό το 1976. Σε μια άλλη εξέλιξη, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε ότι θα προσπαθήσει να ιχνηλατήσει όλα τα περιστατικά.

Έπειτα από τόσες χιλιάδες χρόνια συμβίωσης με τον άνθρωπο, θα περίμενε κανείς ότι ο σκύλος θα είχε πάρει κάτι από την εξυπνάδα μας. Όμως ο πιστός μας φίλος μας αποδεικνύεται χειρότερος από τον πρόγονό του τον λύκο σε ένα πρωτότυπο πείραμα καταμέτρησης.

Τα οστά του σημερινού ανθρώπου μοιάζουν με αδύναμα ξυλαράκια συγκριτικά με τον στιβαρό σκελετό ενός χιμπατζή, ή ακόμα και ενός αρχαίου κυνηγού-τροφοσυλλέκτη. Φταίει άραγε η εξέλιξη για τα αδύναμα οστά μας; Μήπως η σύγχρονη διατροφή;

Δεν έχει τιμόνι ούτε πεντάλ, μόνο δύο κουμπιά «Ξεκίνα» και «Σταμάτα»: η Google παρουσίασε το «πρώτο λειτουργικό πρωτότυπο» ενός αυτόνομου οχήματος, το οποίο βγαίνει τώρα για δοκιμές στους δρόμους της Καλιφόρνιας.

Το βόρειο ημισφαίριο θα έχει την Δευτέρα τη μικρότερη μέρα και τη μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου. Για πολλούς, το χειμερινό ηλιοστάσιο, το οποίο ήρθε φέτος στις 02.03 ώρα Ελλάδας την Δευτέρα, σηματοδοτεί τον ερχομό του χειμώνα. Τι είναι όμως το ηλιοστάσιο; Η απάντηση είναι πιο εύκολα κατανοητή αν παρακολουθήσει κανείς τη Γη στο ταξίδι της γύρω από τον Ήλιο.

Η ιβουπροφαίνη, ένα μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες που πωλείται χωρίς ιατρική συνταγή, ίσως κάνει περισσότερα από το να σταματά τον πονοκέφαλο και τους πόνους στις αρθρώσεις. Πειράματα σε τρία ζωικά μοντέλα δείχνουν ότι το φάρμακο προσφέρει παράταση της ζωής, η οποία θα ισοδυναμούσε με 12 χρόνια επιπλέον ζωής στον άνθρωπο.

Πώς ακριβώς μπορεί η γυμναστική να αλλάξει το σώμα μας; Η απάντηση είναι περίπλοκη και εν πολλοίς άγνωστη, ωστόσο μια πρώτη εικόνα έρχεται από μελέτη του διάσημου Ινστιτούτου Καρολίνσκα της Σουηδίας, η οποία δείχνει ότι η αερόβια άσκηση ανοιγοκλείνει τους διακόπτες χιλιάδων γονιδίων.

Για να παραφράσουμε τον Μαρκ Τουέιν, οι αναφορές για το θάνατο του Kepler ήταν άκρως υπερβολικές. Παρά τη σοβαρή βλάβη που απείλησε να τερματίσει την αποστολή, το διαστημικό τηλεσκόπιο που σχεδιάστηκε για τον εντοπισμό μακρινών πλανητών ζει και βασιλεύει. Απόδειξη η ανακάλυψη ενός ακόμα εξωπλανήτη σε απόσταση 180 ετών φωτός.

Νέο βίντεο που έδωσε στη δημοσιότητα η NASA δείχνει αυτό που θα έβλεπαν και οι αστροναύτες κατά την επιστροφή τους στη Γη με το νέο σκάφος Orion, το οποίο πραγματοποίησε την πρώτη δοκιμαστική πτήση του στις 5 Δεκεμβρίου.

Ο ολοκαίνουργιος δορυφόρος της NASA OCO-2, σχεδιασμένος να χαρτογραφεί το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, μετέδωσε τον πρώτο παγκόσμιο χάρτη της φωτοσύνθεσης, μιας διαδικασίας που μετριάζει την παγκόσμια θέρμανση.

Ο Μπάρι Ουίλμορ, κυβερνήτης του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, χρειαζόταν επειγόντως ένα σωληνωτό κλειδί. Η NASA του έστειλε το σχέδιο με email και ο Ουίλμορ τύπωσε το εργαλείο επιτόπου.

Στις αρχές του 20ού αιώνα βρέθηκαν στα πρόθυρα της εξαφάνισης λόγω του κυνηγιού και της καταστροφής των ενδιαιτημάτων τους. Σήμερα, όμως, η αρκούδα, ο λύγκας και ο λύκος ακμάζουν και πάλι στην Ευρώπη, αναφέρει διεθνής ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση Science.

Άστρα που κινούνται στη γαλαξιακή γειτονιά μας θα μπορούσαν να περάσουν σε μικρή απόσταση από τον Ήλιο και να διαταράξουν το σύννεφο κομητών που περιβάλλει το Ηλιακό Σύστημα, δείχνει προσομοίωση της κίνησης των άστρων στον ουρανό. Ως αποτέλεσμα, η Γη θα μπορούσε να δεχθεί  βομβαρδισμό από αδέσποτους κομήτες.

Όταν οι αστροναύτες επιστρέφουν από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, η κάψουλα Soyuz που τους μεταφέρει χτυπά την ατμόσφαιρα με ταχύτητα άνω των 27.000 χιλιομέτρων ανά ώρα. Το ταξίδι, διάρκειας περίπου 25 λεπτών, μόνο άνετο δεν είναι.

Ένα διαστημικό «τσουνάμι» που προκλήθηκε από έκρηξη στον Ήλιο το 2013 συνεχίζει να διαδίδεται στον διαστρικό χώρο, αποκαλύπτουν παρατηρήσεις της ιστορικής αποστολής Voyager 1, του πρώτου σκάφους που βγήκε από το Ηλιακό Σύστημα.

Οι πάγοι της Αρκτικής λιώνουν, το ενδιαφέρον ζεσταίνεται για τον ορυκτό πλούτο της Αρκτικής: Η Δανία ζητά από τον ΟΗΕ την κυριότητα μιας έκτασης 900.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων στον Αρκτικό Ωκεανό, υποστηρίζοντας ότι η υφαλοκρηπίδα της Γροιλανδίας εκτείνεται μέχρι το Βόρειο Πόλο.

Ξεχάστε την Πρωταπριλιά, η επιστήμη έχει κάτι καλύτερο να προσφέρει. Κάθε Δεκέμβριο, η επιθεώρηση «British Medical Journal» δημοσιεύει ένα εορταστικό τεύχος με μελέτες που πληρούν μεν τις προδιαγραφές της αυστηρής επιστήμη, αλλά είναι λίγο εκκεντρικές. Η φετινή έκπληξη δεν απογοητεύει, τουλάχιστον τις γυναίκες.

Περισσότεροι από 200 επιστήμονες σε 20 χώρες συνεργάστηκαν για μια από τις μεγαλύτερες γενετικές μελέτες της Ζωολογίας, την αλληλούχιση των γονιδιώματος 48 ειδών από όλες τις βασικές ομάδες των πτηνών. Ο ωκεανός δεδομένων που προέκυψε δείχνει πώς τα πτηνά, απόγονοι των δεινόσαυρων, διαφοροποιήθηκαν και κατέκτησαν τους αιθέρες.

Η χρήση της φωτιάς ήταν μια εξέλιξη κεφαλαιώδους σημασίας στην ιστορία του ανθρώπου. Το πότε συνέβη αυτό, όμως, αποτελεί αντικείμενο καυτής διαμάχης. Μελέτη σε σπηλιά του Ισραήλ δείχνει τώρα ότι ο Προμηθέας πρέπει να μας χάρισε τη φωτιά πριν από περίπου 350.000 χρόνια, την εποχή του προγόνου μας Homo erectus.