Μόλις η Φράνσις Χάουγκεν προσγειώθηκε στην Ευρώπη, την αντιμετώπισαν ως… VIP. Συναντήθηκε με ανώτερους αξιωματούχους στο Παρίσι, το Βερολίνο και το Λονδίνο. Κατέθεσε στους βουλευτές στις Βρυξέλλες και συναναστράφηκε με διασημότητες στη Λισαβόνα.

Δεν το έχει κάνει μόνη της.

Καθώς η πρώην επιστήμονας δεδομένων του Facebook ετοιμάζεται να επιστρέψει στο Πουέρτο Ρίκο, το ηλιόλουστο σπίτι της από τότε που εγκατέλειψε τον τεχνολογικό γίγαντα, μια καλά χρηματοδοτούμενη επιχείρηση λόμπι — την οποία διευθύνει ένας πρώην βοηθός της Χίλαρι Κλίντον — άνοιξε τις πόρτες σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, βοηθώντας τη Χάουγκεν να πείσει τους βουλευτές του μπλοκ να εγκρίνουν σαρωτική νομοθεσία για την καταστολή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Η περιοδεία των επαγγελματιών πληροφοριοδοτών έχει αποδειχθεί επιτυχημένη. Οι Ευρωπαίοι νομοθέτες την επικρότησαν σε πολλές ακροάσεις και συναντήθηκε με άτομα όπως η Κριστίν Λάμπρεχτ, η ομοσπονδιακή υπουργός Δικαιοσύνης της Γερμανίας, η Υπουργός Εσωτερικών της Βρετανίας Πρίτι Πατέλ και, την Πέμπτη, ο Σεντρίκ Ο, ο υπουργός ψηφιακών υπηρεσιών της Γαλλίας.

Εκείνοι που επιθυμούν οι επερχόμενοι κανόνες περιεχομένου της ΕΕ να προχωρήσουν περισσότερο στον περιορισμό των συμπαθειών του Facebook έχουν προσκολληθεί στις εμπιστευτικές γνώσεις της, ζητώντας ακόμη περισσότερες αλλαγές, συμπεριλαμβανομένων των ορίων στον τρόπο με τον οποίο οι ψηφιακές διαφημίσεις μπορούν να στοχεύουν άτομα στο διαδίκτυο.

Ωστόσο, η σχέση της Χάουγκεν με το Reset, ένα λόμπι κατά της τεχνολογίας που δραστηριοποιείται σε όλη την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, εγείρει επίσης ανησυχίες για το ποιος την οδηγεί να ξαναγράψει τους κανόνες διαδικτυακού περιεχομένου της Ευρώπης – προτάσεις που πιθανότατα θα κατευθύνουν την παγκόσμια συζήτηση για το πώς οι γίγαντες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να θεωρούνται πιο υπεύθυνοι για τις διαδικτυακές ενέργειες των χρηστών.

Για τον Μπεν Σκοτ, ιδρυτή του Reset και εξωτερικό σύμβουλο τεχνολογίας στην αποτυχημένη προεκλογική εκστρατεία της Κλίντον στις ΗΠΑ το 2016, δεν υπάρχει συνωμοσία στη βοήθεια της ομάδας του να καθοδηγήσει την Χάουγκεν στον περίπλοκο κόσμο της ευρωπαϊκής χάραξης πολιτικής. Η επιχείρησή του λαμβάνει έως και 10 εκατομμύρια δολάρια σε ετήσια χρηματοδότηση από τη φιλανθρωπική οργάνωση Luminate, μια μη κερδοσκοπική ομάδα που ιδρύθηκε από τον ιδρυτή του eBay Pierre Omidyar, και το Sandler Foundation, έναν δωρητή με έδρα τις ΗΠΑ που υποστηρίζει την Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών και τα μέσα ενημέρωσης ProPublica.

Η ομάδα του πέρασε τους τελευταίους 18 μήνες ασκώντας πίεση σε αξιωματούχους της ΕΕ για να επιβάλουν εξωτερική εποπτεία στις αδιαφανείς λειτουργίες των εταιρειών κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι, όταν η πληροφοριοδότης του Facebook εμφανίστηκε με σωρούς εσωτερικών εγγράφων στα τέλη του καλοκαιριού.

«Η αρχική μου αντίδραση σε αυτά τα έγγραφα ήταν ότι έπρεπε να τα δει κανείς, να τα κατανοήσει», είπε ο Σκοτ ​​στο POLITICO κατά τη διάρκεια πρόσφατου ταξιδιού του στις Βρυξέλλες, όπου η ομάδα του βοήθησε να οργανωθεί μια συνάντηση μεταξύ διεθνών βουλευτών— συμπεριλαμβανομένων εκείνων από την Ευρώπη και την ΗΠΑ — για να συζητήσουμε την ηλεκτρονική παραπληροφόρηση. Όπως ήταν αναμενόμενο, η Χάουγκεν συναντήθηκε με τους νομοθέτες.

«Ως Αμερικανίδα πληροφοριοδότης από μια αμερικανική εταιρεία, ήταν φυσικό να μιλήσει πρώτα με Αμερικανούς αξιωματούχους», είπε ο Σκοτ, ο οποίος εδρεύει στην Ευρώπη μαζί με την πλειοψηφία της 7μελούς ομάδας του. «Αλλά ξέρει ότι η Ευρώπη είναι το μέρος από όπου προέρχονται οι κανόνες. Ξέρει ότι εδώ είναι η δράση.»

Σε απάντηση στις αποκαλύψεις της Χάουγκεν, το Facebook, το οποίο πρόσφατα μετονομάστηκε σε Meta, απέρριψε τους ισχυρισμούς της ότι είχε θέσει τα κέρδη πάνω από την ασφάλεια των χρηστών, τόνισε πως είχε ξοδέψει δισεκατομμύρια ευρώ για να προστατεύσει τους ανθρώπους από τις χειρότερες διαδικτυακές βλάβες και είπε ότι η πρώην υπάλληλος δεν συμμετείχε σε πολλά από τα εσωτερικά έργα που συζητά επί του παρόντος δημόσια.

«Σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς για την εταιρεία μας, πάντα είχαμε το εμπορικό κίνητρο να αφαιρέσουμε επιβλαβές περιεχόμενο από την πλατφόρμα μας», δήλωσε ο Ρόμπιν Κοχ, εκπρόσωπος της Meta, σε δήλωση μετά την κατάθεση της Χάουγκεν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 8 Νοεμβρίου. «Συμφωνούμε με την ανάγκη για κανόνες της βιομηχανίας και ότι οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ηγούνται της προσπάθειας».

Συνάντηση με τη Reset και οι προτεραιότητες

Η Χάουγκεν συναντήθηκε για πρώτη φορά με τη Reset αμέσως αφότου αποφάσισε να βγει δημόσια στις αρχές Οκτωβρίου.

Η σχέση επικεντρώθηκε αποκλειστικά στις δραστηριότητές της εκτός των ΗΠΑ και ο Σκοτ είπε ότι η οργάνωσή του δεν εμπλέκεται στη χρηματοδότηση της νομικής υπεράσπισής της, η οποία μέχρι στιγμής έχει συγκεντρώσει 65.000 δολάρια από τα αναμενόμενα 100.000 μέσω ενός ιστότοπου crowdfunding. Εκεί που παρενέβη η ομάδα του, πρόσθεσε, ήταν να προσφέρει προτάσεις σχετικά με το ποιον έπρεπε να συναντήσει και να πληρώσει για υλικοτεχνική υποστήριξη, όπως πτήσεις και δωμάτια ξενοδοχείων.

«Θέλει να πει την ιστορία της στους Ευρωπαίους βουλευτές και ξέρουμε με ποιον πρέπει να μιλήσει», είπε.

Για την Χάουγκεν, η αποστολή ήταν σαφής: Αλλάξτε τον τρόπο λειτουργίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένης της επισήμανσης μικρών τροποποιήσεων σε εταιρείες που μπορούν να γίνουν αισθητές από δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Έχει επαναλάβει το ίδιο μήνυμα σε πολλές συναντήσεις με βουλευτές. Εταιρείες όπως το Facebook πρέπει να πραγματοποιούν αξιολογήσεις κινδύνου, υποστήριξε, για να εντοπίσουν πού μπορεί να βλάψουν τα συστήματά τους, να μειώσουν τον τρόπο με τον οποίο το επιβλαβές περιεχόμενο μπορεί να διαδοθεί γρήγορα στο διαδίκτυο και να παρέχουν μεγαλύτερη πρόσβαση σε τρίτους για να ενισχύσουν τη διαφάνεια σχετικά με τον τρόπο λήψης εσωτερικών αποφάσεων.

«Όλες αυτές οι εταιρείες χρειάζονται περισσότερη διαφάνεια και πρέπει να μπορούν να έχουν δημόσιες εκτιμήσεις κινδύνου», είπε στο POLITICO κατά τη διάρκεια της περιοδείας της στην Ευρώπη.

Η Χάουγκεν είχε επίσης έναν ξεκάθαρο στόχο για να βγει μπροστά: Να ενημερώσει ή να δημιουργήσει νόμους για να σταματήσει αυτά που πίστευε ότι ήταν προβλήματα στο Facebook. Έχει δώσει προτεραιότητα σε συναντήσεις με βουλευτές σε χώρες που ήδη εξετάζουν κανόνες διαδικτυακού περιεχομένου που θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά, αν και είναι ανοιχτή σε συναντήσεις με πολιτικούς από τον Παγκόσμιο Νότο όπου το διαδικτυακό μίσος μπορεί να έχει πραγματικό αντίκτυπο.

Εκεί μπήκε η Reset.

Πριν από την άφιξή της, η ομάδα συνέταξε μια λίστα με χώρες και νομοθέτες όπου η Χάουγκεν θα μπορούσε να αφιερώσει τον χρόνο της — μεταξύ άλλων στο Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ, όπου οι κανόνες διαδικτυακού περιεχομένου βρίσκονται στο τελικό στάδιο έγκρισης. Ο Σκοτ, ιδρυτής του Reset, είπε ότι συχνά είχε απορρίψει τις προτάσεις της ομάδας του και είχε ήδη τις δικές της απόψεις για το τι ήθελε να κάνει. Ορισμένοι αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαίου Επιτρόπου Εσωτερικών Αγορών, Τιερί Μπρετόν, προσέγγισαν επίσης ανεξάρτητα για να κανονίσουν συναντήσεις μαζί της.

«Μόλις έγινε γνωστό ότι θα πήγαινε στην Ευρώπη, όλοι ήθελαν να συναντηθούν μαζί της», πρόσθεσε ο Σκοτ. «Δεν συμφωνούμε πάντα σε όλα, όπως με ποιον να συναντηθούμε ή ποια πολιτική θα ήταν καλύτερη. Αλλά συμφωνούμε ότι υπάρχει ένα ευρύτερο συστημικό πρόβλημα.»

Πολύ επαγγελματικό, πολύ πολιτικό;

Καθώς προετοιμάζεται να εγκαταλείψει την Ευρώπη, το ταξίδι της Χάουγκεν για τα λόμπι έχει πάει καλά με τους τοπικούς πολιτικούς και βουλευτές, πολλοί από τους οποίους έχουν κολλήσει κάθε λέξη της για το πώς φαίνεται το Facebook εκ των έσω. Η πρώην υπάλληλος του Facebook επιβεβαίωσε την άποψη πολλών πολιτικών ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παραμένουν μια άγρια ​​Δύση με ελάχιστη, έως καθόλου, επίβλεψη.

Ωστόσο, ορισμένοι απέρριψαν τις προτάσεις του πληροφοριοδότη σχετικά με τον τρόπο διόρθωσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως μη επαρκείς. Άλλοι, ιδιαίτερα στη Γαλλία, πίστευαν ότι η Χάουγκεν ήταν «πολύ Αμερικανίδα» ως προς τον τρόπο με τον οποίο προσέγγιζε τους τεχνολογικούς κανονισμούς όσον αφορά τη στήριξη της μεγαλύτερης διαφάνειας και της κοινωνίας των πολιτών – αντί της κυβέρνησης – για να υποχρεώσει τις εταιρείες να λογοδοτήσουν.

Τρεις αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που συναντήθηκαν με την πληροφοριοδότη του Facebook εντυπωσιάστηκαν από την άποψή της για τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες του μπλοκ ή τις προτάσεις διαδικτυακού περιεχομένου, καθώς αυτό που πρότεινε, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών για ενίσχυση της διαφάνειας, ήταν ιδέες που συζητούνταν στην Ευρώπη εδώ και χρόνια .

Άλλοι τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στη Γαλλία ήταν επίσης δύσπιστοι σχετικά με το πόσο επαγγελματική είχε γίνει η ευρωπαϊκή της περιοδεία. Δύο υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είπαν στο POLITICO ότι οι συναντήσεις της Haugen ήταν περισσότερο δημόσιες σχέσεις παρά βαριές συζητήσεις για τη χάραξη ψηφιακής πολιτικής, αν και αναγνώρισαν ότι η επίσκεψή της είχε αναζωογονήσει τις νομοθετικές προσπάθειες να είναι πιο επιθετική στην αστυνόμευση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Το γλαφυρό λόμπι οφείλεται εν μέρει στο Reset, το οποίο, από τη δημιουργία του στις αρχές του 2020, δεν ντρέπεται να επιδεικνύει τα μετρητά του στις Βρυξέλλες.

Η AWO, μια εταιρεία στις Βρυξέλλες, της οποίας ο κύριος πελάτης είναι το λόμπι κατά της τεχνολογίας, δαπάνησε έως και 199.000 ευρώ το 2020, τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, για να ασκήσει πίεση σε πολιτικούς σχετικά με το διαδικτυακό περιεχόμενο και τα προβλήματα αντιμονοπωλιακών συμφερόντων του μπλοκ, σύμφωνα με μια εθελοντική βάση δεδομένων συμφερόντων λόμπι. Τα στοιχεία δεν περιλαμβάνουν κανένα έργο που σχετίζεται με τη Χάουγκεν

Ωστόσο, ο μεγαλύτερος φόβος του Σκοτ γύρω από την ευρωπαϊκή περιοδεία της Χάουγκεν δεν έχει καμία σχέση με την Ευρώπη.

Παρά τις συνεχιζόμενες διαφορές μεταξύ των νομοθετών της ΕΕ σχετικά με τον τρόπο ψήφισης των κανόνων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι πολιτικοί δεν διχάζονται σε κομματικές γραμμές σχετικά με τους ισχυρισμούς που εταιρείες όπως το Facebook είτε λογοκρίνουν τις δεξιές φωνές είτε κάνουν πολύ λίγα για να κρατήσουν μια τέτοια διχαστική πολιτική ομιλία μακριά από αυτά τα δίκτυα. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί εξακολουθούν να διχάζονται σε τέτοιου είδους ζητήματα, και ανησυχεί ότι η ανάμειξη του Reset – και οι δεσμοί του Σκοτ με το Δημοκρατικό κόμμα – θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τις προσπάθειές της να «καθαρίσει» τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.