Θέλοντας να προβλέψουν ένα χρονικό ορίζοντα για την οικονομική ανάκαμψη από τον νέο κορωνοϊό, πολλοί ανατρέχουν στο 2003 και το πλησιέστερο «σύγχρονο ισοδύναμο», την πανδημία SARS που είχε προκαλέσει τεράστια οικονομική ζημία στο Χονγκ Κονγκ και την ευρύτερη περιοχή.
Το ξέσπασμά της είχε ξεκινήσει αρχές εκείνου του έτους και μέχρι τον Μάιο, η οικονομική ζωή του Χονγκ Κονγκ επανεκκινούσε. Η ανάκαμψη ήταν τόσο γρήγορη που οκτώ μήνες αργότερα, η ημιαυτόνομη περιοχή οργάνωσε σειρά συναυλιών ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων με τη συμμετοχή μεγάλων μουσικών αστέρων όπως οι: Rolling Stones, Prince και Neil Young.
Σήμερα, μια ανάλογη τόσο γρήγορη ανάκαμψη στο Χονγκ Κονγκ ή οπουδήποτε αλλού μοιάζει ανέφικτη. Παρά τις ομοιότητες με τον Covid-19, ο SARS αποδείχθηκε ότι ήταν ευκολότερο να περιοριστεί και ταυτόχρονα, να μην εξαπλώνεται με τόσο γρήγορο ρυθμό.
Ο νέος κορωνοϊός είναι πολύ πιο επίμονος και δύσκολο να εντοπιστεί, πράγμα που σημαίνει ότι τα νέα ανοίγματα θα είναι περισσότερο αργά και επιφυλακτικά. Κι επειδή, ολόκληρος ο πλανήτης έχει πληγεί, η πιθανότητα οι οικονομίες να αναβιώσουν πλήρως έως ότου ανακάμψουν οι εμπορικοί, επιχειρηματικοί και ταξιδιωτικοί εταίροι τους, είναι μικρότερη.
Στο βάθος της ύφεσης του SARS κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2003, η οικονομική ανάπτυξη του Χονγκ Κονγκ μειώθηκε κατά 2,4% έναντι του προηγούμενου τριμήνου, πριν ανακάμψει κατά 6,1% το τρίτο τρίμηνο. Παρόλο που η πανδημία βύθισε ορισμένες βιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένης της αεροπορικής, ο αντίκτυπος περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην Ασία χωρίς να εξαπλωθεί στην παγκόσμια οικονομία.
Ανησυχία για νέο κύμα
Το εμπόριο, βασικός πυλώνας της οικονομίας του Χονγκ Κονγκ, στην πραγματικότητα σημείωσε αύξηση 11% το 2003 έναντι του προηγούμενου έτους. Σήμερα η οικονομική απόδοση του Χονγκ Κονγκ, όπως μετράται από το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, μειώθηκε κατά 8,9% το πρώτο τρίμηνο έναντι του προηγούμενου και πιθανότατα θα παραμείνει αρνητική για τουλάχιστον δύο ακόμη τρίμηνα, όπως προβλέπουν οικονομολόγοι.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η οικονομική παραγωγή μειώθηκε κατά 1,8% για τα 35 μεγάλα κράτη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης το πρώτο τρίμηνο. Ο ΟΟΣΑ αναμένει ότι η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα θα συρρικνωθεί κατά 6% φέτος – ή κατά 7,6% εάν ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας αναγκάσει τις χώρες να επιστρέψουν σε lockdown.
«Δε νομίζω να δούμε μια ανάκαμψη σχήματος V», αναφέρει στη Wall Street Journal ο Νίκολας Κουάν, διευθυντής έρευνας στο Συμβούλιο Ανάπτυξης Εμπορίου του Χονγκ Κονγκ, ο οποίος υπενθυμίζει ότι το 2003 η εκκίνηση είχε δοθεί μέχρι τον Ιούλιο εκείνου του έτους.
Αυτή τη φορά, το Χονγκ Κονγκ έχει την πρόσθετη πίεση των πολιτικών ταραχών καθώς η Κίνα σφίγγει ακόμη περισσότερο τον κλοιό. Τι προβλέπει; Ότι η επιστροφή στην προ-κορωνοϊού εποχή θα διαρκέσει «ένα ή δύο χρόνια, ή ακόμα περισσότερο», όπως λέει.
Ομοιότητες και διαφορές
Από πολλές απόψεις, ο SARS ήταν τρομακτικά παρόμοιος με τη σημερινή κρίση. Ήταν ο πρώτος θανατηφόρος κορωνοϊός στη σύγχρονη εποχή ο οποίος εμφανίστηκε στη νότια Κίνα, πιθανότατα από αγορά που πουλούσε άγρια ζώα. Οι ασθενείς υπέφεραν από πυρετό, δύσπνοια και πνευμονία και περίπου ένα 10% όσων νοσούσαν είχε πεθάνει.
Ο Κουάν, ερευνητής τότε στην Κεντρική Τράπεζα του Χονγκ Κονγκ είχε μπει σε καραντίνα για δυο εβδομάδες αφότου ένας στενός του φίλος βρέθηκε θετικός. Τα σχολεία και τα εστιατόρια είχαν κλείσει, ο κόσμος απεύφευγε τις κοινωνικές επαφές και όλοι φορούσαν μάσκες.
Ο ιός εξαπλώθηκε ως τον Καναδά. Οι αξιωματούχοι της δημόσιας υγείας και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστούσαν στους πολίτες να μην ταξιδεύουν στο Χονγκ Κονγκ και σε περιοχές της Κίνας, ενώ μεγάλες εταιρείες απαγόρευσαν τα ταξίδια υπαλλήλων τους σχεδόν σε όλη την Ασία.
Οι αεροπορικές εταιρείες με έδρα την ευρύτερη περιοχή, έχασαν περίπου 6 δισεκατομμύρια δολάρια σε έσοδα και 9% του όγκου κίνησης εξαιτίας του SARS. Ήταν αναμφίβολα πριν τη σημερινή υγειονομική κρίση, το πιο σοβαρό πλήγμα που αντιμετώπισε η βιομηχανία σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Αερομεταφορών. Οι αφίξεις επισκεπτών του Χονγκ Κονγκ μειώθηκαν σχεδόν κατά 68% και η πληρότητα των ξενοδοχείων βυθίστηκε στο 18%.
Μέχρι το καλοκαίρι του 2003, με τη βοήθεια των κοινωνικών αποστάσεων και της καλύτερης προστασίας των εργαζομένων στον τομέα της υγείας, ο SARS είχε σε μεγάλο βαθμό είχε εξαφανιστεί. Η οικονομία του Χονγκ Κονγκ ανέκαμψε άμεσα λαμβάνοντας επίσης μια τεράστια ώθηση από την ηπειρωτική Κίνα, που έβλεπε εκείνη την εποχή την ανάπτυξή της να εκτινάσσεται.
Ο SARS εν τέλει, αποδείχθηκε πολύ πιο εύκολο να συγκρατηθεί από ό,τι αρχικά αναμένονταν, λόγω του ότι τα θύματά του ήταν ξεκάθαρα άρρωστα, σε αντίθεση με τον Covid-19, ο οποίος μπορεί να εξαπλωθεί από άτομα που δεν έχουν ιδέα ότι έχουν μολυνθεί. Συνολικά ο SARS είχε μολύνει 8.000 άτομα σε περισσότερες από 24 χώρες προτού εξαφανιστεί.
Ο Covid-19 έχει μολύνει περισσότερα από 7 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως, κάτι που κατέστηξε εξ’ αρχής σαφές ότι η οικονομική συρρίκνωση θα ήταν εντελώς διαφορετική. Οι προσδοκίες για μια ταχεία οικονομική ανάκαμψη τύπου V είναι χαμηλές την ώρα που οι ειδικοί επιζητούν να ισορροπήσουν μεταξύ του περιορισμού διασποράς του κορωνοϊού και του ανοίγματος στις οικονομίες των χωρών. Το εγχείρημα είναι επισφαλές και αμφίβολο.
