«Η επίσκεψη Ομπάμα σε Αθήνα και Βερολίνο την περασμένη εβδομάδα ήταν γεμάτη από μηνύματα. Ήθελε να προωθήσει τη δημοκρατία με τη μορφή της ανοικτής συζήτησης και της πολιτικής δέσμευσης. Ηθελε να εκφράσει τις ανησυχίες του ότι οι δυτικές κοινωνίες γίνονται όλο και πιο άδικες, κάτι που έχει ενισχύσει λαϊκίστικες πολιτικές δυνάμεις. Και, φυσικά, ήθελε να προωθήσει τη δική του κληρονομιά, ώστε να μην μείνει στην ιστορία ως μια αποτυχία από τη στιγμή που αντικαθίσταται στις 20 Ιανουαρίου από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα θα αναθεωρήσει μεγάλο μέρος της εγχώριας νομοθεσίας του Ομπάμα και τα επιτεύγματα της εξωτερικής πολιτικής του, όπως η συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν και η προσέγγιση με την Κούβα.
Μέρος της νίκης του Τραμπ έχει να κάνει με τον ρατσισμό: Μετά από έναν μαύρο πρόεδρο, η συντηρητική, λευκή Αμερική πέρασε στην αντεπίθεση και εξέλεξε τον μόνο λευκό άνδρα στο ψηφοδέλτιο.
Γι’ αυτό το τελευταίο ταξίδι στην Ευρώπη ήταν τόσο σημαντικό για τον Ομπάμα. Πρώτα στην Αθήνα, στην γενέτειρα της δημοκρατίας, για μια ομιλία για το μελαγχολικό παρόν και το μέλλον της δημοκρατίας, η οποία, όπως είπε, μπορεί να λειτουργήσει μόνο εάν τα μεγαλοστελέχη δεν κερδίζουν σε μια μέρα όσα βγάζουν οι υπάλληλοί τους σε ένα χρόνο.
Η πολιτική παρακαταθήκη του Ομπάμα φαίνεται όλο και πιο αξιοσέβαστη υπό το φως της νίκης του Ντόναλντ Τραμπ. Με την εισαγωγή του Obamacare, της ασφάλισης Υγείας που είναι διαθέσιμη σε όλους, έφερε μια αίσθηση ζεστασιάς σε μια Αμερική που φαίνεται συχνά κρύα και σκληρή, ένα έργο που οι Δημοκρατικοί έχουν προσπαθήσει μάταια να εφαρμόσουν από την εποχή του Χάρι Τρούμαν. Ο Ομπάμα άνοιξε επίσης τον δρόμο για τα ίσα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και των λεσβιών στον στρατό, και διόρισε την πρώτη ισπανόφωνη δικαστή στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.
Αλλά σε έναν εμφύλιο πόλεμο, όπως σε αυτόν που μαίνεται στη Συρία, όπου δεν υπάρχει σαφής διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο καλό και στο κακό και, επομένως, δεν υπάρχουν σαφείς σύμμαχοι, η αρχή αυτή φτάνει στα όριά της. Ο Ομπάμα, ο πιο δυνατός άνδρας στον κόσμο τα τελευταία οκτώ χρόνια, φάνηκε ανίσχυρος στη Μέση Ανατολή.
Η πολυδιαφημισμένη στροφή προς την Ασία, η οποία ολοκληρώθηκε στις ΗΠΑ υπό την ηγεσία του Ομπάμα, μπορεί να έχει λάβει χώρα στην οικονομική και, σε κάποιο βαθμό, στη στρατιωτική σφαίρα – αλλά όχι συναισθηματικά. Ισως η Μέρκελ δεν το έχει συνειδητοποιήσει ακόμα – στο κάτω κάτω, ο Ομπάμα έχει ακόμα δύο μήνες μπροστά του – αλλά με το τέλος των ετών Ομπάμα, θα έχει μείνει σε μεγάλο βαθμό μόνη της».



