Εμβόλιο για τον HPV: πιστός σύντροφος… ζωής

Συντροφεύει περί τα 300.000 κορίτσια και γυναίκες στη χώρα μας και αποδεικνύεται ημέρα με την ημέρα, ολοένα και περισσότερο, ότι προσφέρει μια σχέση (υγιούς) ζωής σε μια… βελόνα (ή μάλλον σε τρεις αφού οι γυναίκες, τουλάχιστον ως σήμερα, χρειάζεται να έχουν τριπλό «ραντεβού» μαζί του). Ο λόγος για το εμβόλιο του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) το οποίο κυκλοφορεί στη χώρα μας από το 2007 προλαμβάνοντας σοβαρούς καρκίνους (τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες, όπως αποδεικνύει η οκταετής και πλέον κοινή παγκόσμια πορεία μαζί του) αλλά και ενοχλητικά κονδυλώματα (η πιο συχνή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη που εμφανίζεται με τη μορφή δυσπλασιών στους βλεννογόνους των ανδρικών και γυναικείων γεννητικών οργάνων).

Οπως συνηθίζουμε να λέμε γενικώς στη ζωή, πρέπει να δείχνουμε υπομονή και να μην ενθουσιαζόμαστε στην αρχή της… σχέσης. Αυτό ισχύει, όπως αποδεικνύεται, σε μεγάλο βαθμό και στην επιστήμη. Για αυτόν τον λόγο και τα στοιχεία που συγκεντρώνονται μετά την κυκλοφορία ενός φαρμάκου στην αγορά είναι και τα πιο σαφή και ενδεικτικά της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειάς του. Το ίδιο συμβαίνει και με το εμβόλιο του HPV (για την ακρίβεια τα εμβόλια, αφού κυκλοφορούν δύο παγκοσμίως και στη χώρα μας, το τετραδύναμο Gardasil ενάντια στους υπότυπους 6, 11, 16 και 18 του ιού και το διδύναμο Cervarix έναντι στους υπότυπους 16 και 18): είναι άκρως πολύτιμα τα δεδομένα σχετικά με τη μακροπρόθεσμη δράση του στον πληθυσμό. Και τώρα για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια μελέτη της Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων έρχεται να δείξει με τον πιο απερίφραστο τρόπο πόσο καλός, πιστός, προστατευτικός «σύντροφος» είναι το εμβόλιο του HPV για τις γυναίκες φροντίζοντάς τες όχι μόνο στην αρχή της… σχέσης αλλά σε βάθος χρόνου. Διαβάστε αυτά τα στοιχεία που δεν σας αφορούν μόνο αν είστε νέα γυναίκα, ή αν έχετε κόρη ή γιο. Αφορούν τον καθένα που έχει ενεργή σεξουαλική ζωή αφού ακόμη και ένα… τσίμπημα των άλλων με το εμβόλιο μπορεί να σώσει και τη δική του ζωή.

Η νέα, άκρως ενδιαφέρουσα μελέτη παρουσιάστηκε πριν από μερικές ημέρες στο 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαιευτικής-Γυναικολογίας το οποίο έλαβε χώρα από τις 28 ως τις 31 Μαΐου στον Βόλο. Διεξήχθη από την Ελληνική Ακαδημαϊκή Ομάδα Μελετών Παθολογίας Τραχήλου (HeCPA Study Group), μια από τις πιο ενεργές ομάδες σε ό,τι αφορά τη μελέτη της παθολογίας του τραχήλου, η οποία αποτελείται από έγκριτους ειδικούς. Οπως εξηγεί στο «Βήμα» ο καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Κολποσκόπησης και της HeCPA Study Group κ. Ευάγγελος Παρασκευαΐδης η μελέτη αυτή καταδεικνύει για πρώτη φορά στη χώρα μας τα εξαιρετικά πλεονεκτήματα του εμβολιασμού για τον HPV. «Αποδεικνύεται πλέον αδιαμφισβήτητα και από τα δεδομένα της Ελλάδας, αυτό που έχει καταδειχθεί και στον υπόλοιπο πλανήτη –ότι δηλαδή ο εμβολιασμός έναντι της λοίμωξης από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων προστατεύει μεσο-βραχυπρόθεσμα από προκαρκινικές αλλοιώσεις και μακροπρόθεσμα από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας».

Ο κ. Νίκος Τσάγκας

Ποια είναι όμως τα τόσο ενθαρρυντικά ελληνικά δεδομένα; Μας τα αναλύει ο πρώτος συγγραφέας της νέας μελέτης, ειδικευόμενος στη Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Νίκος Τσάγκας (υπόλοιποι συγγραφείς ήταν οι Μαρία-Ευγενία Αναφορίδου, Μαρία Κύργιου, Γεώργιος Βαλασούλης, Νίκος Ράφτης, Μαρία Παρασκευαΐδη, Αντώνιος Αθανασίου, Ευριπίδης Μπιλιράκης, Μαρία Νασιουτζίκη, Αλέξανδρος Δαπόντε, Αναστασία Βατοπούλου, Αλέξιος Παπανικολάου, Γεώργιος Μιχαήλ, Ευθύμιος Δεληγεώρογλου, Αριστοτέλης Λουφόπουλος, Πέτρος Καρακίτσος, Ευάγγελος Παρασκευαΐδης). Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά 306 γυναίκες κάτω των 26 ετών οι οποίες είχαν κατά μέσο όρο συνάψει σεξουαλικές σχέσεις με ως έξι συντρόφους. Στο σύνολό τους οι γυναίκες αυτές κατέφυγαν λόγω κάποιας παθολογίας στο Ιατρείο Κολποσκόπησης & Παθολογίας Τραχήλου του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων. Οι 121 εξ αυτών είχαν εμβολιαστεί για τον HPV (είτε προτού ξεκινήσουν σεξουαλικές επαφές –22 γυναίκες –είτε μετά την έναρξή τους –99 γυναίκες) ενώ οι 182 που χρησιμοποιήθηκαν ως ομάδα ελέγχου δεν είχαν λάβει το εμβόλιο. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό, όπως επισημαίνει ο κ. Τσάγκας, ότι επιμέρους ανάλυση στις έφηβες συμμετέχουσες της μελέτης (ως 19 ετών) έδειξε ότι όσες εξ αυτών είχαν εμβολιασθεί είχαν συνευρεθεί κατά μέσο όρο με 2,7 συντρόφους ενώ σε όσες δεν είχαν εμβολιασθεί ο αντίστοιχος αριθμός ερωτικών συντρόφων ήταν 3,1. «Αυτό είναι άκρως σημαντικό καθώς μαρτυρεί πως το εμβόλιο δεν «απελευθερώνει» τη σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων ώστε να γίνεται πιο επικίνδυνη».

Σύμφωνα με τα ευρήματα, στις γυναίκες που είχαν λάβει το εμβόλιο, η παθολογία τραχήλου είτε με τη μορφή παθολογικού τεστ Παπ είτε με την παρουσία κονδυλωμάτων ήταν μηδαμινή ή και μηδενική σε σχέση με αντίστοιχης ηλικίας γυναίκες οι οποίες δεν είχαν εμβολιασθεί (ακόμη και έπειτα από εξομοίωση διαφόρων παραγόντων κινδύνου όπως το κάπνισμα, ο αριθμός σεξουαλικών συντρόφων κ.ά.). «Μακράν ηπιότερη παθολογία εμφάνισε ιδίως η ομάδα των νεαρών γυναικών οι οποίες είχαν εμβολιασθεί στην καταλληλότερη ηλικία, δηλαδή πριν από την έναρξη σεξουαλικών επαφών» λέει ο κ. Τσάγκας. Συγκεκριμένα, οι κοπέλες που είχαν εμβολιαστεί στη σωστότερη ηλικία παρουσίαζαν τις πιο χαμηλόβαθμες αλλοιώσεις στον τράχηλο και δεν είχαν εμμένουσα λοίμωξη. Σε ό,τι αφορά τις υψηλόβαθμες αλλοιώσεις, που είναι και οι επικίνδυνες για εμφάνιση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ήταν 0% στις γυναίκες που είχαν εμβολιαστεί πριν από την έναρξη σεξουαλικών επαφών. Σε όσες εμβολιάστηκαν μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής τους το ποσοστό σοβαρής παθολογίας ήταν 3% ενώ σε όσες δεν είχαν εμβολιαστεί το αντίστοιχο ποσοστό «σκαρφάλωνε» στο 12%.

Οπως σημειώνει στο «Βήμα» ο χειρουργός γυναικολόγος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, γραμματέας της Εταιρείας Κολποσκόπησης και μέλος της HeCPA Study group κ. Ευριπίδης Μπιλιράκης «είναι αξιοσημείωτο ότι από τις γυναίκες που προσήλθαν και είχαν ήδη εμβολιασθεί καμία δεν ανέφερε ουσιώδεις παρενέργειες, πλην ενδεχομένως μικρού πόνου ή ερυθρότητας παροδικά στο σημείο εφαρμογής της ένεσης κατά τη χορήγηση του εμβολίου».

Κατά τον κ. Παρασκευαΐδη τα νέα αυτά αποτελέσματα έρχονται να ενισχύσουν προηγούμενα ευρήματα της ομάδας τα οποία μάλιστα είχαν βραβευθεί τόσο στο ετήσιο συνέδριο της Βρετανικής Παθολογίας Τραχήλου όσο και στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Παθολογίας Τραχήλου το 2013. Σύμφωνα με εκείνα τα αποτελέσματα, ακόμη και γυναίκες θετικές στα ογκογόνα στελέχη 16/18 του ιού ΗPV (οι οποίες όμως δεν εμφάνιζαν παθολογία), μετά τον εμβολιασμό τους για τον ιό «καθάριζαν» τον HPV από τον οργανισμό τους στο 100% σε σύγκριση με όσες δεν είχαν εμβολιαστεί. «Συνεπώς ο ΗPV εμβολιασμός, όπως αποδεικνύεται πλέον και από τα ελληνικά δεδομένα, λειτουργεί ως προστατευτικός παράγοντας πρωτογενούς πρόληψης μην επιτρέποντας στις προκαρκινικές αλλοιώσεις να αναπτυχθούν, με αποτέλεσμα να αποφεύγεται έτσι η ανάγκη για μελλοντική θεραπεία τους» αναφέρει ο καθηγητής.

Συμπληρώνει πάντως πως παρότι ο εμβολιασμός προστατεύει σχεδόν απόλυτα από την πλειοψηφία των ογκογόνων στελεχών του ιού, παραμένει αναγκαίο και για τις εμβολιασθείσες γυναίκες να ακολουθούν το πρόγραμμα δευτερογενούς πρόληψης για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

ThinPrep και τεχνητή νοημοσύνη

Ποιες είναι όμως οι επιλογές αν τελικώς αναπτυχθούν προκαρκινικές αλλοιώσεις, κυρίως στις μη εμβολιασθείσες γυναίκες; «Είναι σημαντικό να επιλέγονται για θεραπεία μόνο οι περιπτώσεις που πραγματικά χρειάζονται θεραπευτική παρέμβαση ακριβώς επειδή οι αλλοιώσεις τους μπορούν κάποια στιγμή να μετατραπούν σε διηθητικό καρκίνο του τραχήλου της μήτρας» επισημαίνει ο κ. Παρασκευαΐδης.

Αυτή ακριβώς η μεθοδολογία που ανακουφίζει πολλές γυναίκες από άχρηστο φόβο και επεμβάσεις παρουσιάστηκε σε δεύτερη μελέτη της ίδιας ομάδας στο συνέδριο του Βόλου. Μάλιστα, έλαβε και το πρώτο βραβείο της καλύτερης επιστημονικής εργασίας. Κατά τον πρόεδρο της HeCPA Study group «ο γενικότερος αυτός επιστημονικός άξονας, τμήμα του οποίου παρουσιάστηκε στον Βόλο, προσδιορίζει αλλά και εξατομικεύει τον υποβόσκοντα κίνδυνο αλλά και την ανάγκη θεραπείας έχοντας γλιτώσει πάρα πολλές γυναίκες από άσκοπες επεμβάσεις».

Η μεθοδολογία αυτή ονομάζεται κυτταρολογία υγρής φάσης ThinPrep, όπως διευκρινίζει ο καθηγητής Κυτταρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Πέτρος Καρακίτσος. «Η μέθοδος ThinPrep είναι ιδανική, όχι μόνο για τη μορφολογική διάγνωση των αλλοιώσεων του τραχήλου της μήτρας αλλά και για την εφαρμογή ποικίλων βιοδεικτών με προγνωστική και προβλεπτική κλινική σημασία». Ο καθηγητής προσθέτει ότι σημαντική χείρα βοηθείας δίνει πλέον στους ειδικούς και η τεχνητή νοημοσύνη. «Η εφαρμογή στοχαστικών μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης βοηθά πολύ στην εξατομικευμένη αντιμετώπιση των γυναικών με παθολογία τραχήλου καθώς μπορούμε να βασιστούμε στα αποτελέσματα του ThinPrep αλλά και στην έκφραση βιοδεικτών που σχετίζονται με τη φυσική ιστορία της HPV λοίμωξης».

Για να φθάσουν όμως όσο λιγότερες γυναίκες γίνεται στη δυσάρεστη θέση να δώσουν μάχη με την HPV λοίμωξη, όλα αποδεικνύουν ότι… εν αρχή ην η πρόληψη που φέρει έναν και μόνο τίτλο: εμβόλιο. Καθώς μάλιστα τα χρόνια περνούν από τη στιγμή της πρώτης κυκλοφορίας και το εμβόλιο «ζυμώνεται» στην πράξη μέσα από τη χορήγησή του σε ολοένα και περισσότερα κορίτσια, καινούργια δεδομένα έρχονται στο φως. Και αυτά κατευθύνουν τους αρμοδίους προς νέες οδηγίες σε ό,τι αφορά τους βέλτιστους τρόπους χορήγησής του. Ετσι, στις αρχές του έτους και στη χώρα μας η αρμόδια Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών εξέδωσε νέες οδηγίες σχετικά με τη χορήγηση του εμβολίου για τον HPV, όπως μας πληροφορεί ο καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), μέλος τηςHeCPA Study Group κ. Αριστοτέλης Λουφόπουλος. «Μέχρι πρόσφατα οι οδηγίες ανέφεραν χορήγηση τριών δόσεων του εμβολίου σε όλα τα κορίτσια. Στοιχεία που έδειξαν όμως την αποτελεσματικότητα έπειτα από χορήγηση μόλις δύο δόσεων οδήγησαν σε αλλαγή των οδηγιών. Ετσι, με βάση τις νέες οδηγίες τα κορίτσια 11-15 ετών είναι αρκετό να λάβουν δύο δόσεις του εμβολίου ενώ στις ηλικίες 16-26 ετών συστήνεται και πάλι η χορήγηση τριών δόσεων». Ο καθηγητής επισημαίνει μάλιστα ότι στην ηλικιακή ομάδα των 16-26 χρόνων το εμβόλιο –το συνολικό κόστος του οποίου κυμαίνεται στα 400 ευρώ –θα χορηγείται δωρεάν ως τις 31/12/2016 (άρα όσοι πιστοί, ένας λόγος παραπάνω για να προσέλθετε στον… εμβολιασμό). Σε ό,τι αφορά τα αγόρια, για την ανάγκη εμβολιασμού των οποίων γίνεται ολοένα και περισσότερος λόγος παγκοσμίως, η Επιτροπή αποφάσισε τη δωρεάν χορήγηση του εμβολίου μόνο στους ομοφυλοφίλους. Για τα υπόλοιπα αγόρια, το κόστος επιβαρύνει τους γονείς.

Μήπως μία δόση αρκεί;

Ενώ μιλούμε για χορήγηση δύο δόσεων του εμβολίου μήπως μόνο μία δόση είναι αρκετή; Μια τέτοια πιθανή μελλοντική επιλογή διαφαίνεται στον ορίζοντα μέσα από καινούργια ανάλυση η οποία δημοσιεύθηκε πριν από μερικές ημέρες στην ιατρική επιθεώρηση «The Lancet Oncology». Οπως σημειώνουν οι ερευνητές στη δημοσίευσή τους, προχώρησαν σε συνδυαστική μετα-ανάλυση δύο ανεξάρτητων κλινικών δοκιμών, της Costa Rica HPV Vaccine Trial, που διεξήχθη από το Εθνικό Ινστιτούτο για τον Καρκίνο των ΗΠΑ και περιελάμβανε 7.466 υγιείς γυναίκες ηλικίας 18 ως 25 ετών, και της δοκιμής PATRICIA, που περιελάμβανε 18.644 γυναίκες ηλικίας 15-25 ετών.

Και στις δύο δοκιμές ο σχεδιασμός ήταν ο ίδιος: κάποιες γυναίκες έλαβαν το εμβόλιο του HPV (συγκεκριμένα το διδύναμο εμβόλιο Cervarix που καλύπτει ενάντια στα στελέχη 16 και 18) ενώ κάποιες άλλες ένα άλλο εμβόλιο (για την ηπατίτιδα Α) σε τρεις δόσεις –στην αρχή της δοκιμής, στον έναν μήνα από την έναρξη και στους έξι μήνες από την έναρξή της. Ωστόσο ορισμένες γυναίκες έλαβαν λιγότερες από τρεις δόσεις, κυρίως εξαιτίας εγκυμοσύνης. Οπως προέκυψε τελικώς, το εμβόλιο εμφάνισε μεγάλη αποτελεσματικότητα ασχέτως του αριθμού των δόσεων.

Συγκεκριμένα, οι τρεις δόσεις συνδέθηκαν με αποτελεσματικότητα της τάξεως του 77% σε σύνολο 22.000 γυναικών που τις έλαβαν, οι δύο δόσεις με αποτελεσματικότητα 76% σε σύνολο 1.100 γυναικών ενώ η μία δόση είχε αποτελεσματικότητα 86% σε σύνολο μικρότερου αριθμού γυναικών και συγκεκριμένα 500. Με βάση αυτά τα νέα ευρήματα που έρχονται να προστεθούν σε προηγούμενα τα οποία δείχνουν τα ενδεχόμενα οφέλη ακόμη και μιας δόσης του εμβολίου, οι ερευνητές αναφέρουν ότι η πιθανότητα μείωσης των δόσεων πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω από άλλες μελέτες. Μια εκ των κύριων συγγραφέων, η δρ Αϊμέ Κρέιμερ από το Εθνικό Ινστιτούτο για τον Καρκίνο των ΗΠΑ, σημείωσε ότι «αν μια δόση αποδειχθεί ότι είναι αρκετή, θα μειωθεί θεαματικά το κόστος ενώ θα αυξηθούν τα ποσοστά χορήγησης του εμβολίου. Κάτι τέτοιο θα ήταν άκρως σημαντικό για τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές του πλανήτη όπου καταγράφεται το 80% των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας». Η ειδικός πάντως υπογράμμισε πως παρά τα ενθαρρυντικά στοιχεία απαιτούνται περαιτέρω μελέτες προτού αλλάξουν οι οδηγίες των αρμόδιων οργανισμών προς τον πληθυσμό.

Ιδια ακριβώς ήταν και η άποψη των ελλήνων ειδικών με τους οποίους μιλήσαμε. Οπως είπαν, τα μηνύματα είναι αισιόδοξα και, αν αποδειχθεί μελλοντικά ότι ισχύουν, θα ανακουφίσουν σημαντικά τα συστήματα υγείας. Ωστόσο απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση του θέματος προτού καταλήξουμε σε οριστικά συμπεράσματα.

Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τον κ. Λουφόπουλο, ο εμβολιασμός για τον HPV αποτελεί μονόδρομο σε ό,τι αφορά την εξάλειψη των κονδυλωμάτων αλλά και των δυσπλασιών του τραχήλου της μήτρας οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο. «Συγχρόνως η προληπτική δράση που αποδεικνύεται ότι έχει το εμβόλιο ενάντια στους καρκίνους του κόλπου και του αιδοίου, στους καρκίνους του πρωκτού αλλά και του στοματοφάρυγγα ενισχύει την αναγκαιότητα χορήγησής του και στα δύο φύλα».

Παράλληλα κατά τους ειδήμονες, μεγάλο είναι το κέρδος από τον «διττό» εμβολιασμό –τον εμβολιασμό τόσο των αγοριών όσο και των κοριτσιών. Οπως επισημαίνει η κυρία Μάρα Κύργιου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Γυναικολογικής Ογκολογίας στο Imperial College του Λονδίνου και στο νοσοκομείο Queen Charlotte’s & Chelsea – Hammersmith Hospital, η οποία συμμετέχει στη HeCPA Study group, μέσω της μεγάλης εμβολιαστικής κάλυψης και στα δύο φύλα εξασφαλίζεται η αποκαλούμενη «ανοσία της αγέλης» (herd immunity), η οποία τελικώς οδηγεί σε λιγότερη παθολογία στον πληθυσμό, ακόμη και σε όσους δεν έχουν εμβολιαστεί. Σημειώνεται ότι μαζικός εμβολιασμός σε αγόρια και κορίτσια, ο οποίος οδηγεί σε εμβολιαστική κάλυψη της τάξεως του 90%, λαμβάνει αυτή τη στιγμή χώρα μόνο στην Αυστραλία ενώ και στη Βρετανία γίνεται εμβολιασμός για τον HPV στα σχολεία αλλά αφορά αποκλειστικά τα κορίτσια. Στη χώρα μας εκτιμάται ότι η εμβολιαστική κάλυψη για τον HPV κυμαίνεται στο 30%-35% και είναι σημαντικό να αυξηθεί, λένε οι επιστήμονες.

Η ελληνίδα ειδικός φωτίζει και άλλο ένα όφελος του εμβολιασμού. «Για τον εμβολιασμό δεν χρειάζονται υποδομές, κάτι που απαιτείται στον προσυμπτωματικό έλεγχο του πληθυσμού (screening). Δεν είναι τυχαίο ότι το τεστ Παπ υπάρχει ως όπλο για περισσότερα από 80 χρόνια, και όμως δεν έχει επιτευχθεί η απαιτούμενη κάλυψη του πληθυσμού, η οποία πρέπει να φθάνει το 80%-85% –και αυτό δεν ισχύει μόνο για την Ελλάδα αλλά και για χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία».

Να σημειώσουμε ότι πιθανώς μέσα στο έτος να κυκλοφορήσει και στην ευρωπαϊκή αγορά ένα πιο… ενισχυμένο εννιαδύναμο εμβόλιο (Gardasil 9) ενάντια στον HPV. Το εμβόλιο αυτό έχει ήδη λάβει έγκριση από την αρμόδια Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) στα τέλη του 2014 αλλά ακόμη εκκρεμεί η αντίστοιχη ευρωπαϊκή. Η αμερικανική έγκριση αφορά τα κορίτσια και τις γυναίκες εννέα ως 26 ετών καθώς και τα αγόρια ηλικίας εννέα ως 15 ετών. Το εμβόλιο έλαβε το «πράσινο φως» για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, του αιδοίου, του κόλπου και του πρωκτού που προκαλούνται από τα στελέχη 16, 18, 31, 33, 45, 52 και 58 του ιού καθώς και για τα στελέχη 6 και 11 που προκαλούν κονδυλώματα. Εξασφαλίζει προστασία ενάντια σε πέντε επιπλέον στελέχη του HPV (31, 33, 45, 52, 58) τα οποία προκαλούν περίπου 20% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας και δεν καλύπτονταν από τα υπάρχοντα εμβόλια.

Κλείνοντας ας δώσουμε έμφαση στην άποψη των ειδημόνων επί του θέματος. Το γεγονός ότι με ένα τσίμπημα (άντε δύο, άντε τρία) μπορούν να προληφθούν πολλοί καρκίνοι αποτελεί μια κατάκτηση της επιστήμης προς όφελος του πληθυσμού. Δεν είναι κρίμα λοιπόν αυτό το όφελος να πηγαίνει στον… κάλαθο των αχρήστων; Τροφή για σκέψη (αλλά κυρίως για πράξη).