Οι διεθνείς οργανισμοί απέτυχαν να αναπτύξουν σύγχρονα εργαλεία στρατηγικής για την αντιμετώπιση των πρωτόγνωρων προκλήσεων του ου αιώνα – ποσοστό πέραν του 95% των καινοτόμων πρωτοβουλιών αποτυγχάνουν. Οι μνημονιακές πολιτικές αντί να παράγουν καινοτομία παράγουν γραφειοκρατία – γεγονός που εμβαθύνει την ύφεση.
Στη δίνη της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης στην ιστορία της ανθρωπότητας, μια ελληνική καινοτομία ίσως αποδειχτεί η από μηχανής θεά. Η Μετα–καινοτομία αποτελεί ένα σύγχρονο εργαλείο στρατηγικής για την παραγωγή νέων καινοτομιών πιο γρήγορα, πιο φθηνά και πιο έξυπνα.
Το νέο αυτό στρατηγικό εργαλείο βελτιώνει την αποδοτικότητα και δημιουργεί νέα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, νέες βιομηχανίες, νέες αγορές και νέες θέσεις εργασίας. Οι προοπτικές αξιοποίησης του σύγχρονου αυτού εργαλείου για σκοπούς έρευνας, εκπαίδευσης και εμπορικής εκμετάλλευσης θα προσέλκυε ξένες άμεσες επενδύσεις υψηλής έντασης καινοτομίας, απαραίτητη προϋπόθεση για οικονομική ανάκαμψη.
Το νέο Σύστημα Καινοτομίας θα παρουσιαστεί σε επιστημονικό συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα τελετών του Πανεπιστήμιου Κύπρου (Λεωφόρος Καλλιπόλεως 75, Λευκωσία) το Σάββατο 27 Ιουνίου 2015 από τις 9:00 πμ – 4:00 μμ.
«Καινοτομώντας στη Διεπιφάνεια των Καινοτομιών» ο ορισμός της Μετα–καινοτομίας. Στο δυναμικό αυτό Μοντέλο αλληλεπιδρούν όλα τα είδη καινοτομίας: καινοτομία προϊόντων, καινοτομία διεργασιών, οργανωσιακή καινοτομία και επικοινωνιακή καινοτομία. Ο συνδυασμός των τεσσάρων τύπων καινοτομίας δημιουργεί ποικίλες πιθανότητες και περισσότερες επιλογές για εξερεύνηση. Περισσότεροι συνδυασμοί σημαίνει περισσότερες δυνατότητες λύσης του προβλήματος, περισσότερες πιθανότητες ανακάλυψης των καινοτομικών γεγονότων. Σύμφωνα με το μαθηματικό Henri Poincaré και το νευροψυχολόγο η επιστημονική ανακάλυψη συνίσταται στην επιλογή του πιο γόνιμου, του πιο χρήσιμου συνδυασμού στοιχείων από διαφορετικά πεδία.
Σε αντίθεση, τα παραδοσιακά εργαλεία στρατηγικής εστιάζονται σε κάθε τύπο καινοτομίας ξεχωριστά: μόνο στις μεθόδους παραγωγής, χώρια για τις διαδικασίες, ανεξάρτητα για το οργανωσιακό μέρος ή μεμονωμένα για την επικοινωνία. Μια τέτοια γραμμική διαδικασία είναι χρονοβόρα, πολυδάπανη και εμπεριέχει τεράστιο ρίσκο ενώ περιορίζει τη γνώση και το δημιουργικό αποτέλεσμα.
Η θεωρία της Μετα–καινοτομίας αξιοποιεί την εννοιολογική μεταφορά ως βασικό μετασχηματιστικό εργαλείο. Σύμφωνα με τους Καθηγητές G. Lakoff και M. Johnson, διαφορετικές μεταφορές μπορούν να δομήσουν διαφορετικές πλευρές μιας μοναδικής έννοιας. Εναλλακτικές μεταφορές δομούν μια κατάσταση με διαφορετικούς τρόπους. Στο Σύστημα της Μετα–καινοτομίας, διαφορετικές αντιστοιχίες ή μεταφορές μπορούν να δομήσουν διαφορετικές όψεις μιας νέας καινοτομίας. Η μεταφορική ικανότητα μας βοηθά να διακρίνουμε και να αντιπαραβάλουμε στοιχεία από διαφορετικά πεδία ώστε να δημιουργήσουμε νέους συσχετισμούς. Όσο πιο απομακρυσμένα είναι τα πεδία αυτά τόσο πιο δημιουργικό είναι το αποτέλεσμα. Η Μετα–καινοτομία αποτελεί το εφαλτήριο για μεταφορικά άλματα ανάμεσα σε δύο ξεχωριστά πλαίσια αναφοράς. Η ικανότητα να δομείς ένα γεγονός με εναλλακτικούς τρόπους παρέχει τα υλικά για επιστημονικές και λογοτεχνικές ανακαλύψεις.
Σύμφωνα με τον Καθηγητή στο Χάρβαρντ Steven Pinker, η εννοιολογική μεταφορά και η συνδυαστική δύναμη της γλώσσας, μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα την πραγματικότητα – να αναπτύξουμε νέες ιδέες και να εισάγουμε νέες προοπτικές στην εκπαίδευση, στην οικονομία, στην επιστήμη και στη διακυβέρνηση των θεσμικών οργάνων.
Εν όψει των κρίσιμων διαπραγματεύσεων της Ελλάδας με τους Θεσμούς, το νέο Μοντέλο Καινοτομίας που έχω αναπτύξει προσφέρεται στην ελληνική κυβέρνηση αφιλοκερδώς για άμεση αξιοποίηση.
* Ο κ. Νίκος Γ. Σύκας είναι σύμβουλος στρατηγικής και καινοτομίας.
