Τα data, τα δεδομένα, σώζουν την τιμή της δημοσιογραφίας, τουλάχιστον της ερευνητικής δημοσιογραφίας, όπως είδαμε στην πρόσφατη και ανοιχτή περίπτωση των swissleaks. Σώζουν όμως και την τιμή των ανθρωπιστικών επιστημών, που από τη δεκαετία του 1990 και μετά ήταν ο πρώτος στόχος των περικοπών στους πανεπιστημιακούς και ερευνητικούς προϋπολογισμούς –και μάλιστα με το περιτύλιγμα του ιδεολογήματος της άχρηστης και ελιτίστικης επιστήμης.

Τι συμβαίνει; Οι ανθρωπιστικές επιστήμες γίνονται ψηφιακές (digital humanities), ψηφιοποιούν τα δεδομένα της πολιτιστικής κληρονομιάς, τα θέτουν στη διάθεση όλης της κοινωνίας. Και αυτό το κάνουν με όλους τους κανόνες της επιστημονικής ακρίβειας και του επιστημονικού κύρους που κανένα πρόγραμμα ψηφιοποίησης της Google δεν θα κατορθώσει. Ψηφιοποιούν, ας πούμε, κείμενα, ολόκληρες συλλογές και σειρές που μας βοηθούν να έχουμε πριν απ’ όλα πρόσβαση και μετά να συγκρίνουμε, να εντοπίζουμε τις συνέχειες, τις τομές, τις επιρροές, τις εμμονές, το γλωσσικό περιβάλλον κ.λπ. Χάρη στα δεδομένα και στην ψηφιοποίηση οι ανθρωπιστικές επιστήμες μπαίνουν πλέον δυναμικά στα ερευνητικά προγράμματα και στις χρηματοδοτήσεις, αλλάζοντας δραματικά την πρόσληψη των ανθρωπιστικών επιστημών και του πολιτισμού. Το αποκαλυπτικό δοκίμιο του μεγάλου αμερικανού κριτικού Χάρολντ Μπλουμ «The anatomy of influence» (Η ανατομία της επιρροής) βρίσκει το επίσης αποκαλυπτικό ισοδύναμό του στην πρόσφατη έρευνα (2012) μιας ομάδας μαθηματικών που αναλύουν τα σχήματα των υφολογικών επιρροών σε περισσότερα από 7.700 κείμενα.

Ο καθηγητής της Εξελικτικής Βιολογίας στο Imperial του Λονδίνου Arman Marie Leroi έγραψε σε πρόσφατο άρθρο του στην εφημερίδα The New York Times ότι με την ψηφιοποίηση και τα δεδομένα οι ανθρωπιστικές επιστήμες γίνονται από νύμφες πεταλούδες. Λέει όμως και κάτι ακόμη: με την ψηφιοποίηση οι ανθρωπιστικές επιστήμες γίνονται σκληρές επιστήμες (από humanities, science). Και εξηγεί ότι με το «σκληρή επιστήμη» εννοεί τη χρήση αριθμών για τη δοκιμασία και τον έλεγχο ερευνητικών υποθέσεων. «Οι αριθμοί είναι η υπογραφή των σκληρών επιστημών» λέει.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ