Θλίψη έχει προκαλέσει σε παγκόσμιο επίπεδο η είδηση του θανάτου του εξαιρετικού κωμικού Ρόμπιν Ουίλιαμς. Ακόμη και αν οι πρώτες ενδείξεις που δείχνουν αυτοκτονία δεν επιβεβαιωθούν εντούτοις ήταν γνωστό ότι ο δημοφιλής και πολύ αγαπητός τόσο από το κοινό όσο και από τους συναδέλφους του ηθοποιός πάλευε πολλά χρόνια με την κατάθλιψη. Επίσης αντιμετώπιζε χρόνιο πρόβλημα εθισμού με το αλκοόλ και τα ναρκωτικά.
Το δυσάρεστο αυτό γεγονός επανέφερε τη συζήτηση για την ψυχολογία των κωμικών ηθοποιών αφού είναι γνωστό ότι πολλοί εξ αυτών και ειδικά οι πλέον ταλαντούχοι και πετυχημένοι επαγγελματικά δεν είναι καθόλου ευχάριστοι στην προσωπική τους ζωή, αποζητούν την απομόνωση και πολλοί εξ αυτών ζουν παρέα με την κατάθλιψη.
Πριν από λίγους μήνες ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης πραγματοποίησαν μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη για την ψυχολογία των κωμικών ηθοποιών και μάλιστα επικέντρωσαν την προσοχή τους στους κωμικούς που ειδικεύονται στο stand-up comedy ένα είδος το οποίο υπηρέτησε με μεγάλη επιτυχία για τρεις δεκαετίες ο Ρόμπιν Ουίλιαμς.
Η μελέτη
Οι ερευνητές σχεδίασαν μια έρευνα στην οποία συμμετείχαν 523 κωμικοί (άνδρες-γυναίκες) από τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και τη Βρετανία. Στη συνέχεια πραγματοποίησαν την ίδια έρευνα σε 364 ηθοποιούς που δεν δραστηριοποιούνται στην κωμωδία καθώς και σε 831 ανθρώπους που ασκούν μη καλλιτεχνικό ή κάποιο άλλο δημιουργικό επάγγελμα και προχώρησαν στη σύγκριση και ανάλυση των αποτελεσμάτων.
Ψυχωτικοί;
Σύμφωνα με τους ερευνητές οι κωμικοί ηθοποιοί, ιδίως όσοι ασχολούνται το stand-up comedy, συχνά εμφανίζουν ψυχωτικά στοιχεία στην προσωπικότητά τους γεγονός που κατά τους ερευνητές εξηγεί γιατί έχουν αυξημένη ικανότητα να διασκεδάζουν τους ανθρώπους. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα δημιουργικά στοιχεία που χρειάζονται σε μια προσωπικότητα για να έχει χιούμορ και να το μεταδίδει, είναι παρόμοια -αν και σε πιο υγιή μορφή- με εκείνα που συναντώνται σε ψυχωτικούς ανθρώπους, όπως όσοι πάσχουν από σχιζοφρένεια και διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη).
Τα ευρήματα
Η έρευνα έδειξε ότι οι κωμικοί εμφανίζουν κατά μέσο όρο σε πολύ υψηλότερο βαθμό από τον υπόλοιπο πληθυσμό μια σειρά στοιχείων που θεωρούνται ψυχωτικά στοιχεία μιας προσωπικότητας. Οι ερευνητές εντόπισαν στους κωμικούς την αυξημένη παρουσία νοητικής αποδιοργάνωσης (συχνή διάσπαση της προσοχής και δυσκολία συγκέντρωσης), εσωστρεφή ανηδονία (μειωμένη ικανότητα απόλαυσης, αποφυγή στενών σχέσεων), καθώς και ψυχαναγκαστική αντισυμβατικότητα (εσωτερική παρώθηση για αντικοινωνική συμπεριφορά).
«Αν και η σχιζοφρενική ψύχωση μπορεί να είναι επιζήμια για το χιούμορ, σε μια πιο ήπια μορφή μπορεί να βελτιώσει την ικανότητα των ανθρώπων να συσχετίζουν παράξενα ή ασυνήθιστα πράγματα ή να σκέφτονται έξω από την πεπατημένη, πράγμα που, μεταξύ άλλων δημιουργικών συνεπειών, γεννά το χιούμορ. Οι κωμικοί τείνουν να είναι ελαφρώς απόμακροι, εσωστρεφείς άνθρωποι, που δεν θέλουν πάντα να βρίσκονται με κόσμο και για τους οποίους η κωμωδία είναι μια διέξοδος, ένα είδος αυτοθεραπείας. Προφανώς δεν ανήκουν όλοι οι κωμικοί σε αυτή την κατηγορία, όμως φαίνεται πως όντως υπάρχει μια τάση να έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά στην προσωπικότητά τους. Αυτή, άλλωστε, είναι η έννοια του θλιμμένου κλόουν». αναφέρει ο Γκόρντον Κλάριτζ μέλος της ερευνητικής ομάδας που δημοσίευσε την έρευνα της στην επιθεώρηση «British Journal of Psychiatry».
Οι απώλειες
Η κοινότητα των stand up comedians στις ΗΠΑ μετρά σημαντικές απώλειες τα τελευταία χρόνια εξαιτίας αυτοκτονιών. Πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι εκείνες του Ρίτσαρντ Τζον Κολάντζελο που ήταν πιο γνωστός ως Ρίτσαρντ Τζένι. Το 1989 είχε κερδίσει το βραβείο του καλύτερου κωμικού νυχτερινών κέντρων στις ΗΠΑ και αποτελούσε σταθερό καλεσμένο στα δημοφιλέστερα τηλεοπτικά σόου όπως το Tonight Show και φυσικά στο κορυφαίο τηλεοπτικό κωμικό σόου των ΗΠΑ το Saturday Night Live ενώ είχε αξιοσημείωτη παρουσία με δικές του εκπομπές στην καλωδιακή τηλεόραση. Στις 10 Μαρτίου του 2007 σε ηλικία 50 ετών ο Κολάντζελο έδωσε τέλος στη ζωή του με ένα 38αρι περίστροφο στο σπίτι του στο Δυτικό Χόλιγουντ.
Στις 3 Μαρτίου του 2004 ο 45χρονος Ντρέικ Σάθερ που εκτός από πετυχημένος stand up comedian ήταν και σεναριογράφος αυτοπυροβολήθηκε στο κεφάλι. Είχε στο ενεργητικό του μια υποψηφιότητα για βραβείο EMMY ενώ είχε υπογράψει για μια σεζόν τα κείμενα του Satuerday Night Live.
