Προς το τέλος του χρόνου μεταφέρεται η διαπραγμάτευση για το χρέος, καθώς οι Ευρωπαίοι δεν φαίνεται να βιάζονται. Οι εταίροι γνωρίζουν πολύ καλά ότι η όποια λύση για την ελάφρυνση του χρέους προϋποθέτει δύσκολες πολιτικές αποφάσεις στο εσωτερικό των χωρών τους και προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο. Παράλληλα, εκφράζουν ανησυχίες ότι το πολιτικό κλίμα και η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρες εκλογές και προετοιμάζονται έτσι ώστε να συνδέσουν τη λύση που θα προσφέρουν με την προσφυγή στις κάλπες. Στην περίπτωση αυτή εκτιμούν ότι η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές θα έχει τη λαϊκή εντολή και θα αναλάβει να υλοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις που θα συνοδεύουν την ελάφρυνση του χρέους.
Οπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες κοινοτικές πηγές τρεις λόγοι καθιστούν πολιτικά δύσκολη τη νέα ελάφρυνση του ελληνικού χρέους και μεταθέτουν τις σχετικές αποφάσεις. «Σε αντίθεση με το PSI, όταν το κόστος του “κουρέματος” το επωμίστηκαν οι ιδιώτες επενδυτές, το κόστος μιας νέας ρύθμισης θα το αναλάβουν οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι. Αυτό σημαίνει ότι η λύση θα πρέπει να γίνει αποδεκτή από όλα τα κοινοβούλια των χωρών της ευρωζώνης. Και δεν είναι μόνο οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης που αντιδρούν στο να πληρώσουν τον λογαριασμό, αλλά και αυτές του Νότου. Διότι δεν είναι αυτονόητο ότι χώρες όπως η Γαλλία, η Ισπανία ή η Πορτογαλία, οι οποίες αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα, θα αποδεχθούν εύκολα το κόστος» επισημαίνουν οι ίδιες πηγές.
Ως δεύτερο λόγο αναφέρουν το γεγονός ότι «όποια λύση επιλεγεί για την Ελλάδα, δημιουργεί προηγούμενο για άλλες χώρες με υψηλό χρέος, όπως η Ιταλία, στοιχείο που προβληματίζει έντονα τους Ευρωπαίους και ιδιαίτερα το Βερολίνο που δεν θέλει η γερμανοί φορολογούμενοι να αναλάβουν το κόστος. Τέλος, ο τρίτος λόγος είναι ότι πιθανό κούρεμα του δημόσιου τομέα, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, θα θεωρηθεί ως δημοσιονομική μεταβίβαση (fiscal transfer) σε αντίθεση με τα δάνεια τα οποία δεν είναι μεταβίβαση επειδή θεωρητικά κάποια στιγμή θα ξεπληρωθούν.
Για να ξεπεραστούν οι αντιρρήσεις αυτές, οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι θα χρειαστεί ένα μεγάλο πολιτικό επιχείρημα. Στο πλαίσιο αυτό, την περασμένη εβδομάδα υπήρξε μια σημαντική παρέμβαση εκ μέρους του αμερικανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ Μπέντζαμιν Φρίντμαν στο συμπόσιο που διοργάνωσε ο πρώην πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος στο Μέγαρον Plus με θέμα «Τραπεζική ένωση, Νομισματική πολιτική και Οικονομική Ανάπτυξη». «Δεν δικαιολογείται από οικονομικής ή ηθικής πλευράς η Γερμανία να είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα στη σύγχρονη Ιστορία, της οποίας το χρέος αναδιαρθρώθηκε και διεγράφη και μάλιστα σε ευρεία κλίμακα» είπε ο διακεκριμένος ομιλητής, θέση που σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες ενόχλησε το Βερολίνο
Επικρίσεις στη γερμανική συνταγή


Ο καθηγητής του Χάρβαρντ υποστήριξε ότι η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να κάνει πολλά για να τονώσει την ανάπτυξη στην ευρωζώνη, η οποία χρειάζεται πολύ δραστικότερο φάρμακο, που συνίσταται σε δημοσιονομικές μεταβιβάσεις και ευρεία αναδιάρθρωση και ελάφρυνση χρέους. Ειδικότερα για τη νομισματική πολιτική της ευρωζώνης είπε ότι «εξυπηρετεί αυτούς που δεν έχουν ανάγκη και αφήνει τους άλλους στην τύχη τους».
Επέκρινε δε ευθέως τη γερμανική συνταγή λιτότητας και την πίεση που ασκούν στην Ελλάδα οι πιστωτές της. Οπως είπε «στην αρχαία Ελλάδα, όταν κάποιος χρωστούσε έδινε ως εγγύηση τον εαυτό του, με αποτέλεσμα να οδηγείται στη σκλαβιά αν δεν μπορούσε να αποπληρώσει τα χρέη του. Η πρακτική αυτή όμως καταργήθηκε από τον Σόλωνα 26 αιώνες πριν. Ισως τώρα να επιστρέφει» είπε.
Ο Μπέντζαμιν Φρίντμαν παραλλήλισε ακόμη τη σημερινή κατάσταση στην Ευρώπη με την άνοδο της Ακροδεξιάς και του λαϊκισμού, με την περίοδο του Μεσοπολέμου και κάλεσε, εμμέσως πλην σαφώς, το Βερολίνο να επιδείξει περισσότερη αλληλεγγύη στους εταίρους του. Εκλεισε δε την ομιλία του με τη ρήση του οικονομολόγου Τζέιμς Τόμπιν ότι «υπάρχουν χειρότερα πράγματα από πληθωρισμό 3% και κατά καιρούς μας συμβαίνουν. Αυτό συμβαίνει τώρα…» είπε.
Η μετάθεση της διαπραγμάτευσης για το χρέος, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, συνδέεται επίσης και με τη συζήτηση για τη χαλάρωση των κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας που ζητούν Ιταλία και Γαλλία. Οι δύο χώρες προτείνουν να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό των ελλειμμάτων οι επενδύσεις για ανάπτυξη και απασχόληση. Ετσι, θα έχουν περισσότερο χρόνο για να βάλουν σε τάξη τα δημοσιονομικά τους. Ως αντάλλαγμα όμως θα πρέπει να δεσμευτούν στην υλοποίηση σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Ωστόσο το Βερολίνο εμφανίζεται αμετακίνητο στις θέσεις τους, ζητώντας την ενίσχυση των μεταρρυθμίσεων, ενώ το ΔΝΤ από την πλευρά του διά στόματος της Κριστίν Λαγκάρντ κάνει λόγο για τα προβλήματα του υψηλού χρέους σε πολλές χώρες της ευρωζώνης και επισημαίνει την ανάγκη πρόσθετων μέτρων, νομισματικού αλλά και οικονομικού χαρακτήρα για την ενίσχυση της ανάπτυξης και της απασχόλησης.
Λύση με προσφυγή στις κάλπες


Ομως εκτός από τα τεκταινόμενα στην Ευρώπη που μεταθέτουν τη διαπραγμάτευση του χρέους, και εγχώριες εξελίξεις συνηγορούν προς την ίδια κατεύθυνση, διευκολύνοντας τον σχεδιασμό των Ευρωπαίων. «Οι Ευρωπαίοι εντοπίζουν μεταρρυθμιστική κόπωση και διάθεση αντιστροφής της πορείας που ακολουθεί η χώρα» αναφέρουν κοινοτικές πηγές οι οποίες επισημαίνουν ότι τα σημάδια αυτά δημιουργούν ανησυχίες που οδηγούν προς τα πίσω τη διαπραγμάτευση για το χρέος.
Μεταθέτοντας τις αποφάσεις πιο κοντά στην εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, οι πιστωτές προετοιμάζονται να συνδέσουν τη λύση που θα προσφέρουν με προσφυγή στις κάλπες. Σύμφωνα με πληροφορίες από τις Βρυξέλλες η μετάθεση αυτή στοχεύει από τη μία στον εγκλωβισμό της κυβέρνησης στην πιστή τήρηση του προγράμματος και από την άλλη στη διεξαγωγή εκλογών με αντικείμενο τη λύση για το χρέος που θα προτείνουν. Στην περίπτωση αυτή εκτιμούν ότι η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές θα έχει τη λαϊκή εντολή και θα αναλάβει να υλοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις που θα συνοδεύουν την ελάφρυνση του χρέους.


Προϋποθέσεις
Κλειδί η αξιολόγηση της τρόικας
Ο υπουργός Οικονομικών κ. Γκίκας Χαρδούβελης σε συνέντευξη Τύπου μετά το Eco/Fin της περασμένης Παρασκευής διευκρίνισε ότι δεν έχουν οριστεί ακόμα ημερομηνίες για την έναρξη των διαπραγματεύσεων για το χρέος. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το θέμα των χρονοδιαγραμμάτων δεν συζητήθηκε στο Eurogroup της Πέμπτης. Ο ολλανδός υπουργός Οικονομικών και πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντεϊσελμπλούμ επανέλαβε την περασμένη εβδομάδα ότι οι αποφάσεις του Νοεμβρίου 2012 σχετικά με την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους προϋποθέτουν εκτός από την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος, την πλήρη εφαρμογή του προγράμματος και τη διαπίστωση ότι η ελάφρυνση του χρέους είναι όντως αναγκαία. Ο ίδιος έδωσε έμφαση στην πλήρη εφαρμογή του προγράμματος, στέλνοντας το μήνυμα πως χωρίς την υιοθέτηση των υποδείξεων της τρόικας δεν θα ξεκινήσει η διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους.
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, οι ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών ξεκαθάρισαν στον κ. Χαρδούβελη ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει περιθώρια για μανούβρες και αναδιαπραγμάτευση όρων του Μνημονίου. Στη βάση αυτή του διεμήνυσαν ότι οι συζητήσεις για το χρέος δεν πρόκειται να ξεκινήσουν αν οι εκπρόσωποι των δανειστών Πόουλ Τόμσεν (ΔΝΤ), Ντέκλαν Κοστέλο (ΕΕ) και Κλάους Μαζούχ (ΕΚΤ) δεν δώσουν το πράσινο φως κατά την επομένη αξιολόγηση.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ