Η τρόϊκα φεύγει, αλλά η κρίση μένει στην Πορτογαλία. Είναι η δεύτερη χώρα που βγαίνει επισήμως από το μνημόνιο, σήμερα, Σάββατο, αλλά όπως και στην Ιρλανδία η οικονομική ανάπτυξη είναι αναιμική και η ανεργία καλπάζει μετά από τρία χρόνια άγριας λιτότητας.

Οπως μεταδίδει από τη Λισαβώνα το πρακτορείο Ασοσιέιτεντ Πρες «την ώρα που η κυβέρνηση της Πορτογαλίας διαφημίζει την έξοδο από το μνημόνιο σαν μεγάλη εθνική επιτυχία, η Αλεξάνδρα Καπέλο, πρώην ιδιοκτήτρια μιας μικρής επιχείρησης που έκλεισε μέσα στην κρίση, δεν έχει όρεξη να το γιορτάσει». Η 42χρονη μητέρα δύο παιδιών είναι μία από τους 800.000 ανθρώπους, το 15% του εργατικού δυναμικού, που εξακολουθούν να είναι άνεργοι.

«Τα πράγματα έχουν γίνει χειρότερα από πέρυσι, και για τις επιχειρήσεις και για τον κόσμο που ψάχνει δουλειά», λέει η Καπέλο.

Εξαρτημένη από αβέβαιες εξαγωγές
Η Πορτογαλία γίνεται η δεύτερη χώρα της ευρωζώνης μετά την Ιρλανδία που βγαίνει από ένα πρόγραμμα διάσωσης αξίας 78 δισ. ευρώ. Τα έδωσε από το 2011 η ΕΕ και το ΔΝΤ για να σταθεί στα πόδια της μια σχεδόν χρεοκοπημένη χώρα. Τώρα, η κυβέρνηση λέει ότι τα δημοσιονομικά είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση και το κόστος δανεισμού σε ιστορικά χαμηλά. Αλλά η πτώση του ΑΕΠ κατά 0,7% στο πρώτο τρίμηνο δείχνει τους κινδύνους σε ένα σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης, η οποία βασίστηκε στην ενίσχυση των εξαγωγών με την μείωση του κόστους εργασίας, και έχει αφήσει την Πορτογαλία εξαρτημένη από την ευμετάβλητη εξωτερική ζήτηση.
Για εκείνους που έχασαν τις δουλειές τους ή βλέπουν τους μισθούς και τις συντάξεις να πέφτουν όλο και πιο χαμηλά, και τους φόρους να αυξάνονται, η ζωή είναι γεμάτη από δύσκολα ερωτήματα: Αξιζαν τον κόπο τόσο σκληρές μεταρρυθμίσεις; Θα οδηγήσουν σε ανάπτυξη και δουλειές; Και πότε;
Στη βιομηχανική πόλη του Σετούμπαλ – μία από τις πιο φτωχές της Πορτογαλίας, με τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας – υπάρχουν λίγα σημάδια ανάκαμψης. «Τα επίπεδα της φτώχειας χειροτερεύουν, ιδίως μεταξύ των ατόμων ηλικίας 25-40 ετών που έχασαν τις δουλειές τους», λέει στους ρεπόρτερ του Ασοσιέιτεντ Πρες ο Κονσταντίνο Αλβες, ιερέας που διευθύνει ένα «κοινωνικό εστιατόριο» για τους φτωχούς. «Εχουμε νεαρά ζευγάρια, γονείς με παιδιά που αναζητούν γεύματα και βοήθεια. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που είχαν μικρά μαγαζιά εδώ, και τώρα ζουν στην απόλυτη φτώχεια. Πολλοί έχουν χάσει κάθε ελπίδα ότι θα βρουν δουλειά. Είναι μια κρίση εμπιστοσύνης», λέει ο Αλβες.
Μεταρρυθμίσεις χωρίς άμεσο αποτέλεσμα
Το πρόβλημα, λένε οι οικονομολόγοι, είναι ότι οι μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη υλοποιηθεί στα τρία χρόνια της βαθιάς ύφεσης και της λιτότητας θα αργήσουν να έχουν αποτέλεσμα στην πραγματική οικονομία. Μεταξύ άλλων περικοπών, η κυβέρνηση έκανε φθηνότερες τις προσλήψεις και τις απολύσεις για τις επιχειρήσεις. Αυτό μείωσε τους μισθούς και το κόστος των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, και βοήθησε σε μικρή μείωση της ανεργίας κάτω από το 17,5%.
«Το πρόγραμμα της προσαρμογής βασίστηκε ουσιαστικά μόνο στην εσωτερική υποτίμηση», λέει ο Αντόνιο Κόστα Πίντο, πολιτικός αναλυτής στο πανεπιστήμιο της Λισαβόνας. Αυτό ικανοποίησε τους πιστωτές. Το κόστος εργασίας έχει πέσει κατά 8% από το 2011, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Eurostat.
Αλλά αναλυτές εκφράζουν επιφυλάξεις για το εάν η Πορτογαλία θα καταφέρει να τιθασεύσει το υψηλό χρέος της, που ανέρχεται στο 129% του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση του κεντροδεξιού πρωθυπουργού Πέντρο Πάσος Κοέλιο, σχεδιάζει, πάντως, δυναμική επιστροφή στις αγορές, τον Ιούνιο.