Στην παραδοχή ότι τα προγράμματα της τρόικας «προφανώς» δεν ήταν τέλεια προχώρησε χθες από την Λισσαβόνα ο επικεφαλής του κλιμακίου του ΔΝΤ για την Ελλάδα Πόουλ Τόμσεν, την ίδια ώρα που στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εξεταζόταν ο ρόλος και οι ευθύνες των ΔΝΤ, ΕΕ και ΕΚΤ στις χώρες που εφαρμόστηκαν Μνημόνια.
Σύμφωνα με τα Τα Νέα μιλώντας σε συνέδριο που διοργάνωσε στη Λισσαβόνα η πορτογαλική εφημερίδα Jornal de Negocios και το Radio Renascenca με θέμα «Η Πορτογαλία μετά την τρόικα», στο οποίο μετείχε και ο πρωθυπουργός της χώρας Πέδρο Πάσους Κοέλιου, ο Τόμσεν εστίασε στις οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα τις Ιβηρικής, ενώ απέφυγε να αναφερθεί απευθείας στο ελληνικό πρόγραμμα. Πάντως, πολλές εκ των αναφορών του Δανού οικονομολόγου είχαν και ελληνικό ενδιαφέρον.
Παρεμβαίνοντας με την ιδιότητα του αναπληρωτή διευθυντή του Ευρωπαϊκού Τμήματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και του πρώην επικεφαλής του πορτογαλικού προγράμματος (Απρίλιος 2011 – Απρίλιος 2012) ο Δανός οικονομολόγος έκανε ένα απολογισμό της εφαρμογής του Μνημονίου στην Πορτογαλία, υποστηρίζοντας πως οι δυσκολίες για τη χώρα επιδεινώθηκαν μετά την έναρξη του προγράμματος το Μάιο του 2011, κάτι που όπως υποστήριξε δεν σημαίνει ότι αυτό ήταν η ρίζα των προβλημάτων.
Απαντώντας στον Πορτογάλο Πρωθυπουργό Πάσους Κοέλιου που στην τοποθέτησή του υπογράμμισε ότι το αρχικό μνημόνιο κατανόησης της χώρας του με την τρόικα σε «υπεραισιόδοξες» προσδοκίες σχετικά με την εξέλιξη της ευρωπαϊκής οικονομίας, ο Τόμσεν προχώρησε σε ένα έμμεσο mea culpa. «Ήταν το τέλειο πρόγραμμα; Προφανώς όχι », παραδέχθηκε, προσθέτοντας ωστόσο ότι η βασική στρατηγική του μνημονίου ήταν να παράξει αποτελέσματα. Η αναφορά αυτή αποτελεί ουσιαστικά τη δεύτερη επίσημη αναγνώριση σφαλμάτων εκ μέρους της τρόικα, μετά την αναγνώριση των λανθασμένων δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών.
Όχι σε «κούρεμα»
Σχολιάζοντας τη πρωτοβουλία γνωστών προσωπικοτήτων της Πορτογαλίας που με διακήρυξή τους ζήτησαν προχθές τρίτη την αναδιάρθρωση του χρέους της χώρας (ανέρχεται στο 129% του ΑΕΠ) ο Τόμσεν εμφανίσθηκε κατηγορηματικά αντίθετος. «Δεν είναι ώρα να συζητήσουμε τα θέματα αυτά», τόνισε , προσθέτοντας πως το χρέος της Πορτογαλίας είναι «μάλλον» υψηλό, αλλά με την εφαρμογή του προγράμματος θα μειωθεί σταδιακά. «Η Πορτογαλία βρίσκεται σε καλό δρόμο για να αποκτήσει πρόσβαση στις αγορές. Είναι σαφές ότι οι αγορές είναι πεπεισμένες, ότι πρόσβαση στις αγορές επιστρέφει, και τα επιτόκια είναι στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών. Από τη δική μας οπτική, το θέμα είναι η εφαρμογή των πολιτικών, των μεταρρυθμίσεων, που θα ξεκλειδώσουν την παραγωγικότητα και θα οδηγήσουν σε αύξηση του ΑΕΠ. Αυτή είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για τη σταδιακή μείωση του χρέους», είπε.
Δικαστικές αποφάσεις και φόροι
Ο Τόμσεν τόνισε πως η αύξηση των εξαγωγών και η συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής εξακολουθούν να αποτελούν μεγάλες προκλήσεις για το πορτογαλικό πρόγραμμα. «Η δημοσιονομική προσαρμογή θα συνεχίσει να είναι ένα ζήτημα για τα επόμενα χρόνια. Το τελευταίο τρίτο της δημοσιονομικής προσαρμογής είναι το πιο δύσκολο», δήλωσε, ενώ αναφερόμενος στις αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου, το οποίο προσφάτως απέρριψε τις μειώσεις στις συντάξεις στον δημόσιο τομέα, είπε πως με τις αποφάσεις του «ενδεχομένως να καθυστερήσει» τη μείωση των φόρων από το 2015. Με την αναφορά αυτή έστειλε έμμεσο μήνυμα ότι για όσο διάστημα οι δικαστικές αποφάσεις επιδρούν στον προϋπολογισμό οι φορολογικοί συντελεστές θα διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα (κάτι που ισχύσει διασταλτικά και για την Ελλάδα) .
Νέες μειώσεις μισθών
Ο ίδιος είπε πως η Πορτογαλία έχει διανύσει πολύ δρόμο από το 2011 και εξέφρασε την πεποίθηση πως η χώρα μπορεί να διατηρήσει την ορμή των μεταρρυθμίσεων. Στο σημείο αυτό είπε εμμέσως πως χρειάζονται και άλλες μειώσεις μισθών. «Μεγαλύτερη ευθυγράμμιση μεταξύ της παραγωγικότητας και των μισθών είναι απαραίτητη», τόνισε. Πρέπει να σημειωθεί πως στην Πορτογαλία οι κατώτατες μηνιαίες αποδοχές είναι στα 485 ευρώ και το κατώτατο ωρομίσθιο στα 2,92 ευρώ, γεγονός που εγείρει ερωτηματικά.
Ερωτηθείς από δημοσιογράφους για το εάν η Λισαβόνα θα πρέπει να χρησιμοποιήσει μια προληπτική γραμμή πίστωσης, είπε πως αυτό θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις των επομένων μηνών και την πρόσβαση της χώρας στις αγορές. «Εξαρτάται από τη θέση της κυβέρνησης και των βασικών πολιτικών κομμάτων», είπε, αναγνωρίζοντας πως βασικό πλεονέκτημα της Πορτογαλίας ήταν το υψηλό επίπεδο κοινωνικής συναίνεσης.
