Αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι που ζουν μόνοι, σύμφωνα με αμερικανική μελέτη που παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας για την Πρόοδο της Επιστήμης (AAAS).

Διπλάσιες πιθανότητες πρόωρου θανάτου

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, με επικεφαλής τον δρα Τζον Κακιόπο, έθεσαν υπό ιατρική παρακολούθηση περισσότερους από 2.000 ανθρώπους, άνω των 50 ετών, για έξι χρόνια και διαπίστωσαν ότι οι πιο μοναχικοί από όλους είχαν σχεδόν διπλάσια πιθανότητα πρόωρου θανάτου σε σχέση με αυτούς που ένιωθαν λιγότερη μοναξιά.

Συγκεκριμένα, το 20% με 40% των ηλικιωμένων νιώθει μοναξιά, λιγότερο ή περισσότερο κατά περιόδους. Το πρόβλημα της μοναξιάς είναι συνήθως μεγαλύτερο τα Σαββατοκύριακα και τα βράδια. Μάλιστα, όσο το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων μεγαλώνει, τόσο περισσότερο η μοναξιά απειλεί την ψυχική και σωματική υγεία της τρίτης ηλικίας.

Πιο θανάσιμη από την παχυσαρκία η μοναξιά

Ο κίνδυνος πρόωρου θανάτου, λόγω μοναξιάς, είναι διπλάσιος από τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου λόγω παχυσαρκίας, ενώ είναι σχεδόν ίδιος με τον αντίστοιχο κίνδυνο λόγω φτώχειας (19%).

Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, η μοναξιά συχνά έχει δραματικές συνέπειες στη σωματική υγεία, καθώς το αίσθημα απομόνωσης από τους άλλους ανθρώπους μπορεί να διαταράξει σοβαρά τον ύπνο, να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα της ορμόνης του στρες κορτιζόλης (κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο εμφραγμάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων), να μεταβάλει τον τρόπο έκφρασης των γονιδίων, ιδίως στα κύτταρα που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα και, ακόμα, να εντείνει την κατάθλιψη και να επιδεινώσει το γενικότερο αίσθημα μη ικανοποίησης από τη ζωή.

Ο δρ Κακιόπο εξήγησε πως οι ηλικιωμένοι μπορούν να αποφύγουν τη μοναξιά, διατηρώντας επαφές με πρώην συναδέλφους τους, συμμετέχοντας σε οικογενειακές γιορτές και σε άλλες δραστηριότητες, αφιερώνοντας χρόνο σε φίλους και γενικά καλλιεργώντας συναισθηματικούς δεσμούς με άλλους ανθρώπους.

«Η απόσυρση στη Φλόριντα (ή όπου αλλού) μετά τη σύνταξη για να ζήσει κανείς σε θερμότερο κλίμα ανάμεσα σε ξένους, δεν είναι κατ’ ανάγκην καλή ιδέα, αν αυτό σημαίνει ότι κανείς απομακρύνεται από τους δικούς του ανθρώπους» τόνισε.

«Σε όλο τον κόσμο, οι άνθρωποι που συνεχίζουν μετά τη συνταξιοδότησή τους να έχουν σχέσεις με τους πρώην συναδέλφους τους και με στενούς φίλους τους, νιώθουν λιγότερη μοναξιά», κατέληξε.

Σωτήρια η παρέα (με νόημα)

Ο αμερικανός ψυχολόγος επεσήμανε πως μερικοί άνθρωποι όντως ευχαριστιούνται να είναι μόνοι τους, όμως οι περισσότεροι νιώθουν καλύτερα όταν ζουν με κοινωνικό τρόπο και με αμοιβαία υποστήριξη. «Η εξέλιξη ενθάρρυνε τους ανθρώπους να συνεργάζονται για να επιβιώσουν και, κατά συνέπεια, οι πιο πολλοί άνθρωποι απολαμβάνουν περισσότερο την παρέα από ό,τι να μένουν μόνοι τους», υπενθύμισε.

Η μελέτη δείχνει μάλιστα ότι δεν αρκεί η απλή παρέα για να «χτυπηθεί» το αίσθημα μοναξιάς, αλλά οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να νιώθουν πως δημιουργούν σχέσεις με νόημα και βάθος, ότι νοιάζονται για τους άλλους και οι άλλοι γι’ αυτούς. Σύμφωνα με την έρευνα, η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων έχει ανάγκη την πρόσωπο με πρόσωπο επαφή, καθώς και το αίσθημα ότι ανήκει σε μια ομάδα.

Σύμφωνα με τον δρα Κακιόπο, δεν είναι τόσο η αντικειμενική σωματική απομόνωση (π.χ. στο κελί της φυλακής), όσο η υποκειμενική ψυχική απομόνωση που περισσότερο κάνει κακό στην υγεία. Από την άλλη, μερικές πιθανές συνέπειες των γηρατειών, όπως η απώλεια της ακοής ή της όρασης, αυξάνουν τον κίνδυνο για έναν ηλικιωμένο να παγιδευτεί στη μοναξιά του.