«ΚΑΤΑ την κρίση των περισσότερων διακεκριμένων εν ζωή μαθηματικών, η Fraulein Νέδερ ήταν η σημαντικότερη δημιουργική μαθηματική διάνοια που γνωρίσαμε ως τώρα από τότε που άρχισε η ανώτερη εκπαίδευση των γυναικών. Στον τομέα της άλγεβρας, με τον οποίο ασχολούνται επί αιώνες οι πλέον προικισμένοι μαθηματικοί, ανακάλυψε μεθόδους που αποδείχθηκαν τεράστιας σημασίας για την ανάπτυξη της σημερινής νεότερης γενιάς μαθηματικών…». Τα παραπάνω σημείωνε ο Αλβέρτος Αϊνστάιν σε επιστολή του στον διευθυντή της εφημερίδας «Νew Υork Τimes» την 1η Μαΐου του 1935. Ο διακεκριμένος επιστήμονας έγραψε την επιστολή εκτιμώντας ότι η ανακοίνωση του θανάτου της Εμι Νέδερ (στις 14 Απριλίου 1935) στην εφημερίδα ήταν υπερβολικά σύντομη.

Ποια ήταν όμως αυτή η γυναίκα τη μνήμη της οποίας θέλησε να τιμήσει ο Αϊνστάιν; Ούτε λίγο ούτε πολύ, ήταν η γυναίκα που έβαλε τα μαθηματικά στη θεωρία της γενικής σχετικότητας με το θεώρημα που φέρει το όνομά της! Ποιος θα μπορούσε άραγε να είχε προβλέψει την πορεία της Εμι Νέδερ όταν αυτή γεννήθηκε στις 23 Μαρτίου 1882 στη βαυαρική πόλη Ερλάνγκεν; Μάλλον κανείς, με δεδομένο ότι το περισσότερο στο οποίο θα μπορούσαν να ελπίζουν τότε οι γυναίκες ήταν ένα είδος εκπαίδευσης που θα τους επέτρεπε να γίνουν καλές σύζυγοι και μητέρες. Το ράψιμο, τα γαλλικά και το πιάνο όμως δεν ήταν ικανά να κρατήσουν το ενδιαφέρον της νεαρής Εμι, κόρης καθηγητού Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Ερλάνγκεν. Αντίθετα, τη γοήτευε κάθε είδους σπαζοκεφαλιά: έτσι αφού πέτυχε να λύσει όλες τις σπαζοκεφαλιές που τέθηκαν στα παιδιά από έναν συνάδελφο του πατέρα της κατά τη διάρκεια ενός παιδικού πάρτι, η Εμι έπεισε τον πατέρα της να της διδάξει μαθηματικά. Ο πατέρας της είχε διακρίνει την ευφυΐα της και προθυμοποιήθηκε με ευχαρίστηση να εισαγάγει την κόρη του στον κόσμο των μαθηματικών. Η Εμι χρειάστηκε ωστόσο λίγο περισσότερη προσπάθεια για να καταστήσει σαφές στη μητέρα της ότι δεν είχε τα συνήθη κοριτσίστικα ενδιαφέροντα: η μόδα και η ανεύρεση συζύγου ήταν εκτός των οριζόντων της, όπως επίσης και η πιθανότητα να σταδιοδρομήσει ως δασκάλα ξένων γλωσσών (το μόνο επιτρεπτό επάγγελμα για τις γυναίκες εκείνης της εποχής).

Κάποιος είπε ότι οι χάριτες δεν επισκέφθηκαν ποτέ την κούνια της Εμι Νέδερ. Πράγματι, δεν ήταν όμορφη, δεν περπατούσε και δεν χόρευε με χάρη, δεν ενδιαφερόταν καθόλου για την κόμμωση και για την ενδυμασία της. Ηταν όμως ζωηρή, ευθεία, αλτρουίστρια και φυσικά διέθετε ένα τόσο λαμπρό πνεύμα που καθήλωνε τους γύρω της. Ετσι, όταν μετά τις πανεπιστημιακές σπουδές της και την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος (πρωτοποριακά γεγονότα για γυναίκα της εποχής), άρχισε να εργάζεται στο Μαθηματικό Ινστιτούτο του Γκέτινγκεν (τη Μέκκα των μαθηματικών), δεν απολάμβανε μόνο την εκτίμηση των ανωτέρων της όπως ο Χίλμπερτ αλλά και τη λατρεία και την αφοσίωση των μαθητών της. Η χρυσή περίοδος της Νέδερ στο Γκέτινγκεν έληξε, όπως και για πολλούς εβραίους, το 1933. Αναγκάστηκε να αφήσει τη χώρα της και να ζήσει τα δύο τελευταία χρόνια της ζωής της στις ΗΠΑ. Μιας ζωής που μπορεί να φαίνεται μονομερής σε μας τους κοινούς θνητούς αλλά που ήταν ιδιαίτερα ευτυχής για την ίδια καθώς ήταν πλημμυρισμένη από τα μαθηματικά και τις αφηρημένες έννοιες της άλγεβρας. Διαβάστε τη σύντομη βιογραφία της Εμι Νέδερ και θα ανακαλύψετε το υλικό από το οποίο φτιάχνονται τα «μεγάλα πνεύματα».