ΟΑλαν Γκρίνσπαν αποφάσισε να λύσει τη σιωπή του. Οχι ότι ο άνθρωπος που επί είκοσι συναπτά έτη καθόριζε τις τύχες του δολαρίου και εν πολλοίς της αμερικανικής οικονομίας ήταν φειδωλός στα λόγια του ως πρόεδρος της Fed. Τουναντίον, ήταν λαλίστατος. Θα μείνει όμως στην ιστορία για τις «σοφιστικέ» και διφορούμενες δίκην… Πυθίας διατυπώσεις του, οι οποίες όμως τόσο επηρέαζαν τις κινήσεις των αγορών- γι΄ αυτές άλλωστε απέκτησε και το προσωνύμιο «γκουρού». Συνταξιούχος, πλέον, αλλά όχι απόμαχος ο Γκρίνσπαν, απαλλαγμένος από τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες του σημαντικού αξιώματος που κατείχε και του υπαγόρευαν μιαν οιονεί αυτολογοκρισία, αποφάσισε να πει τα πράγματα με το όνομά τους. Εχει άλλωστε και ένα βιβλίο για να προωθήσει. Δεν πρόκειται για τα απομνημονεύματά τουπαρ΄ ότι έχει «κλείσει» τα 81, είναι βέβαιο πως η συγγραφή τους θα τον κατέθλιβε, χώρια που έχει και νεοτάτη σύζυγο -, αλλά για μια καλογραμμένη προφητεία που φέρει τον εύγλωττο τίτλο «Η εποχή των αναταράξεων».
Στο πλαίσιο της εκστρατείας προώθησης του βιβλίου του ο τέως πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ έφθασε ως το Λονδίνο, όπου συμμετείχε σε σειρά εκδηλώσεων και έπλεξε το εγκώμιο του νέου πρωθυπουργού των Νέων Εργατικών Γκόρντον Μπράουν. Χθες έδωσε μια εφ΄ όλης της ύλης συνέντευξη στο ΒΒC, στην οποία εξήγησε ότι η «χρυσή εποχή» για την παγκόσμια οικονομία- κατά την οποία… συμπτωματικώς έλαμψε το αστέρι του- αποτελεί πλέον παρελθόν. Τώρα τα πράγματα αλλάζουν, είπε. Μπαίνουμε σε μια εποχή υψηλού πληθωρισμού και υψηλών επιτοκίων, που θα επιβραδύνουν τον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης σε παγκόσμια κλίμακα και θα ρίξουν τις τιμές και των ακινήτων και των μετοχών. Οι επισημάνσεις του συνέπεσαν με την κατάρριψη ενός ακόμη ιστορικού ρεκόρ στη Wall Street. Αλλά ένας Γκρίνσπαν δεν πτοείται από παρόμοια συγκυριακά συμβάντα που, όπως άφησε ο ίδιος να εννοηθεί, δεν αποτελούν τίποτε άλλο από τις τελευταίες ημέρες της… Πομπηίας.
Ηκαταστροφή βρίσκεται επί θύραις, κατά τον Γκρίνσπαν. Κυρίως για τις ΗΠΑ, για τις οποίες το πλέον αξιόπιστο (από τα χειρότερα) σενάριο προβλέπει οικονομική ύφεση εξαιτίας της περαιτέρω πτώσης των τιμών των ακινήτων. Η ήδη καταγραφείσα πτώση της αγοράς ακινήτων αποτελεί, κατά τον επονομαζόμενο και «μάγο», ασφαλή ένδειξη ότι κάμπτεται το ηθικό των αμερικανών καταναλωτών. Τα νοικοκυριά στις ΗΠΑ χάνουν την εμπιστοσύνη που είχαν κάποτε όσον αφορά το οικονομικό τους μέλλον και περιορίζουν τις καταναλωτικές τους δαπάνες. Πρόκειται για ένα εφιαλτικό σενάριο, καθώς προοιωνίζεται κατάρρευση της παροιμιώδους καταναλωτικής κουλτούρας των Αμερικανών που συνοψίζεται στην καρτεσιανή παράφραση «consumo ergo sum» (καταναλώνω άρα υπάρχω). Βεβαίως η ιδιωτική κατανάλωση τα τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ- τη «χρυσή εποχή» Γκρίνσπαν, η οποία χαρακτηρίστηκε από την πτώση των επιτοκίων του δολαρίου στο χαμηλότερο μεταπολεμικό επίπεδο (1%)- βασίστηκε στον δανεισμό. Ωστόσο η κατάρρευση της αμερικανικής αγοράς ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου (subprime αγορά) δείχνει ότι οι αμερικανοί καταναλωτές δυσκολεύονται να αντέξουν τα υψηλά επιτόκια4,75% εν προκειμένω μετά την αναπάντεχη μείωση πανικού μισής ποσοστιαίας μονάδας που αποφάσισε πρόσφατα ο διάδοχος του «γκουρού», Μπεν Μπερνάνκι .
Α κόμη και το πλέον αισιόδοξο σενάριο που εξετάζει ο Γκρίνσπαν προβλέπει αισθητή οικονομική επιβράδυνση στις ΗΠΑ και βεβαίως αναταράξεις και στον υπόλοιπο κόσμο. Ανεξαρτήτως σεναρίων, ο γερόλυκος των αγορών προβλέπει ότι μακροπρόθεσμα τα υψηλά επιτόκια, η πίεση για αυξήσεις των δημοσίων δαπανών και η αναθέρμανση των πληθωριστικών πιέσεων στις ΗΠΑ και στις άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες (μέσω κυρίως των τιμών του πετρελαίου και των άλλων εμπορευμάτων) μας οδηγεί πλησίστιους σε ταραγμένα νερά. Ο Γκρίνσπαν δεν διστάζει να κατακεραυνώσει την κυβέρνηση Μπους για τη σημερινή κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας («αυξάνει τις δημόσιες δαπάνες ενώ μειώνει τους φόρους,με αποτέλεσμα να εκτινάσσει το έλλειμμα σε επίπεδα που ανατροφοδοτούν τον πληθωρισμό» ). Και καταλήγει υπογραμμίζοντας ότι εκείνοι που προσώρας μας σώζουνέως πότε άραγε;- είναι οι Ασιάτες! Πρώτον, επειδή τα φθηνά κινεζικά προϊόντα χαλιναγωγούν τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη και, δεύτερον, επειδή η τεράστια συσσώρευση κεφαλαίων στην Ασία λειτουργεί ως ανάχωμα στην αύξηση των επιτοκίων.
