Το δημιουργικό τρίπτυχο του Τζόνι Κας

“Ντρεπόμουν να πω στον Τζον ότι πάντα νοιαζόμουν για αυτόν και ότι δεν μπορούσα να τον βγάλω από το μυαλό μου. Μέσα από τη μοναξιά ήλθε το ένα τραγούδι μετά το άλλο. Υπήρχε τόση οδύνη και για τους δύο μας και τόσος πόνος για αυτούς που αγαπούσαμε που μόνο ο Θεός θα μπορούσε να μας τραβήξει έξω από αυτό «Το δαχτυλίδι της φωτιάς» («Ring of Fire»). Τα τελευταία 35 χρόνια μπορούσα να κοιτώ μέσα σε αυτά τα τα παγωμένα μαύρα μάτια και να αισθάνομαι την αγάπη, καθώς επίσης και να συνειδητοποιώ ότι πάντα ενδιαφερόταν πραγματικά για εμένα.” Τζουν Κάρτερ Κας, σύζυγος του Τζόνι Κας και μέλος της περίφημης κάντρι οικογένειας Carter Family

“Η κατανόηση και το μεγαλείο είναι χαραγμένα στο πρόσωπο του Τζόνι Κας, όπως επίσης και στη φωνή του… Ο Τζόνι Κας δεν τραγουδά για τους κολασμένους αλλά με τους κολασμένους και μερικές φορές νιώθουμε ότι ίσως να προτιμά την παρέα τους. Ο Τζόνι Κας βεβαίως είναι ένας ενάρετος άνθρωπος, όπως ενάρετη είναι και η σχέση του με την Τζουν Κάρτερ, αλλά είναι ο «περιθωριακός» που αγαπάμε σ’ αυτόν… ο «κλέφτης» που εισχωρεί στην καρδιά σου και σε αφήνει να αναρωτιέσαι μουρμουρίζοντας «πού ήσουν όταν σταύρωσαν τον Κύριό μου…».” Μπόνο, τραγουδιστής των U2

“Σε μια χώρα η οποία θεωρητικά μαστίζεται από φυλετικά προβλήματα, ενώ στην ουσία το οικονομικό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημά της, τα κάντρι τραγούδια του Τζόνι Κας στοχεύουν κατευθείαν στην καρδιά του προλεταριάτου. Με τους βίαιους αστυνομικούς, τις άσπλαχνες δικαστικές αποφάσεις, τους μικροαπατεώνες, τους διωκόμενους φυγάδες, τους καταραμένους, τους αλυσοδεμένους φυλακισμένους και πολλές φορές με τις σε πρώτο πρόσωπο απολογίες κάποιων που σκοτώνουν μόνο για να έχουν την ευχαρίστηση να δουν το θύμα τους να πεθαίνει, τα τραγούδια του Τζόνι Κας, σαν τα μυθιστορήματα του Τζιμ Τόμσον, είναι ποιήματα με εγκληματικό ψυχισμό.” Κουέντιν Ταραντίνο, σκηνοθέτης

Ο«άνδρας με τα μαύρα» επέστρεψε. Αυτή τη φορά όχι με νέα τραγούδια ­ οσονούπω θα τα ακούσουμε και αυτά ­ αλλά με μια νέα τριπλή συλλογή που τιτλοφορείται «Love, God and Murder». Ο θρύλος της κάντρι που ακούει στο όνομα Τζόνι Κας, λοιπόν, απασχολεί για μία ακόμη φορά το μουσικόφιλο κοινό με μια παραγωγή που επιμελήθηκε ο ίδιος και αφορά βεβαίως τις τρεις πιο σημαντικές στιχουργικές ενότητες με τις οποίες καταπιάστηκε στη 45χρονη καριέρα του: τον Θεό, τον φόνο και την αγάπη.

Τρεις θεματικές ενότητες για τις οποίες ­ προς έκπληξη και του ίδιου του Κας ­ η πρώην εταιρεία του, Sony, κατάφερε να έχει ως εισαγωγές των δίσκων κείμενα γραμμένα από τον Μπόνο των U2, τον Κουέντιν Ταραντίνο και τη γυναίκα τού Τζόνι Κας, Τζουν Κάρτερ, αντιστοίχως. Ο ίδιος λέει σχετικά: «Η Sony μου πρότεινε να δημιουργήσουμε τρία ξεχωριστά άλμπουμ με τους τίτλους “Ο Τζόνι Κας τραγουδά τραγούδια αγάπης… γκόσπελ και… τραγούδια της φυλακής”. Εγώ αντιπρότεινα τους σημερινούς τίτλους και εισακούστηκα. Ακουσα κάποια τραγούδια μου έπειτα από πολλά χρόνια, γιατί η αλήθεια είναι ότι δεν ακούω ποτέ τους δίσκους μου. Ακούω κάποια μόνο όταν πρόκειται να τα παρουσιάσω σε συναυλίες. Ακολουθώ αυτό που έχει πει ο Ντίλαν σε ένα τραγούδι του: “Ξέρω το τραγούδι μου καλά πολύ προτού το τραγουδήσω”. Το σημείωμα του Μπόνο με συγκίνησε ιδιαίτερα».

Σημαντικό δε είναι ότι ότι αυτή η έντονη δραστηριότητα του «πάπα» της κάντρι Τζόνι Κας έρχεται έπειτα από μια περίοδο σοβαρών προβλημάτων με την υγεία του, σε βαθμό μάλιστα που παραλίγο να χάσει τη ζωή του. Λίγο-πολύ είναι γνωστή η διπλή πνευμονία που τον ταλαιπώρησε ως πριν από τρεις μήνες.«Ξέρω πολύ καλά ότι οι θαυμαστές μου ανησύχησαν για την κακή υγεία μου ­ για την ακρίβεια, κόντεψα να πεθάνω ­ αλλά ο Θεός αποφάσισε ότι πρέπει να ζήσω λίγο ακόμη, και να ‘μαι πάλι όλος υγεία να παρατηρώ τις τελευταίες λεπτομέρειες για το καινούργιο μου άλμπουμ».

Η ζωή βεβαίως του Τζόνι Κας ήταν ακραία από την αρχή ακόμη της καριέρας του το 1955, στην περίφημη εταιρεία Sun Records, όπου ηχογραφούσε τότε και ο Ελβις Πρίσλεϊ. Τα ναρκωτικά και το αλκοόλ ήταν πάντα μέρος της ζωής του και μόνο πολύ πρόσφατα κατάφερε να απεξαρτηθεί από αυτά. Στίγμα αποτέλεσε επίσης για την καριέρα του η σχέση του με τις φυλακές, οι περιοδείες που έκανε για αυτές αλλά και τα τραγούδια που έγραψε πάνω σε αυτή τη θεματική.

Η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία του άλλωστε ήταν το καταπληκτικό λάιβ άλμπουμ «At Folsom Prison» του 1968, προϊόν της συναυλίας που έδωσε στην ομώνυμη φυλακή της Αμερικής. Με τον Μπομπ Ντίλαν μάλιστα τραγούδησαν εκείνη την ημέρα ντουέτο το «Girl from the North Country» και ο Κας του το ανταπέδωσε γράφοντας το εισαγωγικό σημείωμα για τον δίσκο του «Nashville Skyline».

Η ασυνήθιστη σχέση του με τις φυλακές ήταν και ο λόγος για τις διάφορες φήμες που κυκλοφόρησαν κατά καιρούς ότι πέρασε κάποιες χρονικές περιόδους της ζωής του σε αυτές: «Πολλοί διαφωνούν σήμερα σχετικά με το αν μπήκα ή όχι στη φυλακή, εξαιτίας αυτών των τραγουδιών. Η αλήθεια είναι όμως ότι ποτέ δεν μπήκα φυλακή. Ποτέ δεν μου ασκήθηκε για κάποιο λόγο δίωξη. Ποτέ δεν πέρασα χρόνο πίσω από τα σίδερα, εκτός από κάποιες μεμονωμένες νύχτες πίσω στη δεκαετία του ’60… Το Ελ Πάσο ήταν η τελευταία μου φορά».

Τα θρησκευτικά τραγούδια της συλλογής είναι η άλλη πλευρά του Τζόνι Κας. «Η πρώτη δημόσια ερμηνεία μου ήταν σε εκκλησία όταν ήμουν ακόμη παιδί. Τα γκόσπελ αποτελούσαν πάντα ένα σημαντικό μέρος του ρεπερτορίου μου. Εχω ήδη ετοιμάσει τώρα ένα αμιγές γκόσπελ άλμπουμ το οποίο θα κυκλοφορήσει στις αρχές του νέου χρόνου. Είναι παλιά γκόσπελ τραγούδια, με εμένα μόνο και την κιθάρα μου να τα ερμηνεύω».

Τέλος, τα τραγούδια αγάπης που περιλαμβάνει το τρίτο CD της συλλογής αποτελούν αναμφίβολα ένα ημερολόγιο της προσωπικής του ζωής, αυτής που πέρασε με την Τζουν Κάρτερ της γνωστής οικογένειας ­ που διαπρέπει εδώ και δεκαετίες στον χώρο της κάντρι μουσικής. Στη γυναίκα του οφείλεται η σύνθεση πολλών από τα τραγούδια του Κας.

Η συλλογή «God, Love and Murder» πρέπει να αναφέρουμε ότι δεν αντικαθιστά την έξοχη κασετίνα «The Essential Johnny Cash (1955-1983)», η οποία περιλαμβάνει σχεδόν όλες τις επιτυχίες του. Ανασύρει όμως στην επιφάνεια τραγούδια του μεγάλου αμερικανού συνθέτη που αξίζουν μια εκλεκτή θέση σε όσες δισκοθήκες ενδιαφέρονται για κάτι περισσότερο από τα συνηθισμένα. Τραγούδια που δεν πεθαίνουν στην πρώτη ακρόαση αλλά στοιχειώνουν με τη βαριά και κατανυκτική φωνή του ερμηνευτή τους τις πιο σκοτεινές πτυχές του άλλου μας εαυτού.