Παραμένω βιομήχανος κλωστών…
«Εγώ, αγαπητέ μου κύριε, κατέθεσα τα χαρτιά μου στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών ως βιομήχανος κλωστών, όχι ως αρχιπαίκτης, και σας λέω ότι δεν πρόκειται ποτέ να φύγω από το στέκι των κλωστοβιομηχάνων…». Είναι ο κ. Ελευθέριος Μουζάκης, ο οποίος στη διάρκεια της τετράωρης συνομιλίας μας μίλησε για όλους και για όλα: για τη μεγάλη άνοδο του Χρηματιστηρίου και τι πρέπει να προσέχουν οι επενδυτές, για τους συναδέλφους του βιομηχάνους και για τα αίτια που οδήγησαν ορισμένους εξ αυτών στη χρεοκοπία, για τη δική του επιχειρηματική πορεία, για τα πράγματα που εκτιμά στους συνεργάτες τους και για… τον Αγιο Νεκτάριο στην Αίγινα. Με την γνωστή του ευθύτητα, ο συνομιλητής μας, που πολλοί τον θεωρούν «πατριάρχη της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας», απαντά στις φήμες, τονίζοντας με έμφαση: «Ενημερώστε τους αναγνώστες σας ότι ο Ελευθέριος Μουζάκης δεν εξαγοράζεται. Αντιθέτως, εξαγοράζει. Και θα ήθελα να σας πω ότι η τελευταία γενική συνέλευση της εταιρείας μας έγινε στο πρώην εργοστάσιο Λαναρά…».
Ο κ. Ελ. Μουζάκης επιβεβαίωσε στη διάρκεια της συζήτησής μας την απόφασή του να προχωρήσει σε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας του κατά 10 δισ. δραχμές. Η αύξηση αυτή θα συνοδευθεί με διάθεση μεγαλύτερου ποσοστού μετοχών στην κεφαλαιαγορά έτσι ώστε να μπορούν περισσότεροι επενδυτές να αγοράσουν. Προς τον σκοπό αυτό το ποσοστό των μετοχών που ελέγχεται από την οικογένεια Μουζάκη θα μειωθεί από 85% σε περίπου 70%. «Εφόσον ο άνεμος πνέει προς αυτή την κατεύθυνση δεν πρέπει να πας κόντρα» λέει ο κ. Μουζάκης, για να προσθέσει ότι αυτό που κυρίως θα εξακολουθήσει να έλκει την προσοχή του είναι η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της εταιρείας και ο παραγωγικός εκσυγχρονισμός της.
Ο επικεφαλής του παραδοσιακού οίκου της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας έχει αρκετά σχέδια. Σε αυτά δεν αποκλείεται να επιλέξει τελικώς τη λύση μετατροπής της μητρικής εταιρείες σε holding, ώστε να αποκτήσει συμμετοχές και σε άλλες επιχειρήσεις ετοίμου ενδύματος. Το τι τελικώς θα γίνει θα εξαρτηθεί και από τις διαπραγματεύσεις που αυτό το διάστημα διεξάγουν οι επιτελείς του ομίλου.
* «Οι συνάδελφοί μου οι βιομήχανοι…»
Στη μακρά επιχειρηματική πορεία του ο κ. Μουζάκης έχει «συναντηθεί» με σημαντικές προσωπικότητες της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας. Πρόσωπα που άλλαξαν το πρόσωπο της ελληνικής βιομηχανίας. Τον Χριστόφορο Κατσάμπα, τον Νίκο Καρέλλα, τον Γαβριήλ, τον Ευάγγελο Αργυρό, τον Χριστόδουλο Λαναρά και πολλούς άλλους.
«Πατέρες της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας ήταν ο Νίκος Καρέλλας και ο Χριστόφορος Κατσάμπας» λέει ο κ. Μουζάκης, που εξηγεί ότι «τα δύο αυτά πρόσωπα μεγαλούργησαν στον κλάδο αυτό, προσφέροντας μεγάλες υπηρεσίες στα δύσκολα χρόνια της μεταπολεμικής περιόδου και απασχολώντας μεγάλο αριθμό εργατικών χειρών. Προσέφεραν επίσης τα μέγιστα στην οικονομία του τόπου μας με τις εξαγωγές και τις προσπάθειές τους να βοηθήσει η πολιτεία στη δημιουργία του κλάδου αυτού που ήταν στόχος επιθέσεως των χωρών της Ευρώπης, με ανταγωνισμό που έφθανε σε τιμές ντάμπινγκ…».
Τι συνέβη όμως και η ελληνική κλωστοϋφαντουργία υπέστη τόσο σοβαρά πλήγματα, ώστε από 1.450.000 αδράχτια να έχει αυτή τη στιγμή 650.000 αδράχτια; Ο εφησυχασμός των επιχειρηματιών στη στήριξη που απολάμβαναν από το κράτος (κυρίως ισχυρά τελωνειακά τείχη και επιδοτήσεις) είναι η μία αιτία. Η δεύτερη έχει να κάνει με τη συμπεριφορά των εν λόγω επιχειρηματιών: «Εσβησαν λόγω αλόγιστης επέκτασης» λέει ο κ. Μουζάκης, για να προσθέσει: «Οι περισσότεροι κινήθηκαν πέραν των ορίων που μπορούσαν να δουν, συμπεριφορά που τους οδήγησε στην καταστροφή. Τελικώς απεδείχθη για μία ακόμη φορά ότι ο επιχειρηματίας οφείλει να ασχολείται μόνο με αντικείμενα που γνωρίζει καλώς. Και να λέει “με συγχωρείτε, δεν μπορώ να το κάνω”. Με συγχωρείτε, κύριε, τι ήθελε η Πειραϊκή-Πατραϊκή στο Σουδάν; Το σκέφθηκαν σοβαρά αυτοί που επεκτάθηκαν σε όλη την Ελλάδα χωρίς να έχουν τη δυνατότητα παρακολουθήσεως του εργοστασίου τους; Οι μεγάλες επεκτάσεις και οι εντυπωσιασμοί κάποτε σβήνουν, όπως συμβαίνει και με ένα θαυμάσιο πυροτέχνημα, που καταλήγει σε… στάχτη».
* Προσοχή στα πυροτεχνήματα
Τη φράση «πυροτέχνημα» επανέλαβε αρκετές φορές στη συζήτησή μας ο κ. Μουζάκης. Σύμφωνα με τον ίδιο, ορισμένοι νέοι επιχειρηματίες συνηθίζουν να ομιλούν πολύ, κάνοντας πολλή φασαρία γύρω από το όνομά τους. Οταν ωστόσο έρχεται η στιγμή της κρίσεως, παραμένουν σιωπηλοί. «Δεν συνηθίζω να ομιλώ για τις επικείμενες επιχειρηματικές μου κινήσεις» λέει ο κ. Μουζάκης. Και εξηγεί: «Αυτό το κάνω για δύο λόγους: πρώτον, αν δεν ευοδωθούν οι προσπάθειές μου δεν θα έχω εκτεθεί· δεύτερον, αν μιλήσω προκαταβολικώς το μόνο που σίγουρα θα επιτύχω θα είναι η αύξηση του τιμήματος του προς εξαγοράν αντικειμένου… Πείτε, σας παρακαλώ, τι κέρδισαν οι κύριοι που είχαν εκδηλώσει την πρόθεση να αγοράσουν την Ηλιος; Τελικώς η επιχείρηση ήρθε υπό τον έλεγχό μου».
Την ίδια λέξη «πυροτέχνημα» ο κ. Μουζάκης τη χρησιμοποίησε και για ορισμένους εξ αυτών που κάνουν ασύστολο κερδοσκοπικό παιχνίδι στο Χρηματιστήριο Αξιών. «Τι εμπιστοσύνη μπορώ να έχω» αναρωτήθηκε «σε κάποιον επιχειρηματία που κάνει τόσο φασαρία γύρω από το πρόσωπό του και την ίδια στιγμή δεν γνωρίζει τα μηχανήματα του εργοστασίου του;».
Οι επενδυτές, σύμφωνα με τον ίδιο, θα πρέπει πριν από οποιαδήποτε κίνησή τους να μελετήσουν σοβαρά το ποιος διευθύνει την εταιρεία στην οποία θα επενδύσουν, καθώς επίσης και την πραγματική υπόσταση της επιχείρησης. «Αν ξεφυλλίσει κανείς σελίδες της ελληνικής βιομηχανίας και του Χρηματιστηρίου» λέει ο κ. Μουζάκης «θα δει τέτοια παραδείγματα επιχειρηματιών. Πολύ έξυπνοι άνθρωποι, που κατάφεραν οι μετοχές τους να αποτιμώνται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Η κερδοσκοπική φύση όμως της δραστηριότητάς τους τους οδήγησε στην καταστροφή, αφού στο τέλος δεν μπορούσαν να πουλήσουν τις μετοχές τους».
«Το μυστικό της επιτυχίας; Τα στελέχη μου»
Ο κ. Μουζάκης είχε μια πολυκύμαντη επιχειρηματική πορεία. Οχι λίγες φορές χρειάστηκε να συγκρουσθεί σθεναρά ακόμη και με συνεργάτες του. Η εξαγορά των αντιπάλων του ήταν η… προσφιλής του μέθοδος, έστω και αν χρειαζόταν να περιμένει αρκετά χρόνια για να επιτύχει τον στόχο του. «Στην πραγματικότητα οι ανταγωνιστές μου με έκαναν μεγάλο» λέει ο κ. Μουζάκης «αφού εγώ απλώς τους αγόραζα…».
Εκεί όμως όπου ο ίδιος φαίνεται να αποδίδει τη μεγαλύτερη σημασία είναι τα στελέχη: «Η πραγματική τέχνη» προσθέτει «είναι να δημιουργείς εσύ αλλά και να δημιουργείς και άλλους. Δείτε για παράδειγμα τον οικονομικό διευθυντή της επιχείρησής μας. Ξέρετε από πού ξεκίνησε; Από τις αποθήκες. Το να δημιουργήσεις επιχείρηση φαίνεται πιο εύκολη υπόθεση από το να δημιουργήσεις στελέχη. Ξέρετε πόσα πτυχία κυκλοφορούν στην αγορά. Το ζητούμενο είναι τι είναι διατεθειμένοι να κάνουν όλοι αυτοί σε μια ζωντανή επιχείρηση».
Αν και ο ίδιος ελέγχει τα πάντα, ωστόσο έχει δώσει σημαντικές πρωτοβουλίες στα ανώτερα διευθυντικά στελέχη του ομίλου του. Μεταξύ αυτών οι κκ. Ν., Δ. και Ε. Σαράφης, Στ. Κουρής και Ν. Μαραβέλης.
«Βλέπεις κάποιον» συνεχίζει ο κ. Μουζάκης «που αν και δεν δείχνει “ξύπνιος” αγαπά πολύ τη δουλειά του. Οι περισσότεροι τον αποδιώχνουν με τον τρόπο τους. Αυτός ο άνθρωπος μπορεί να βγει πολύ καλός, γιατί αυτός αγαπά αυτό που κάνει. Αντιθέτως, αυτός που φαίνεται “ξύπνιος” να καλύψει μικρότερη απόσταση, γιατί δεν θα έχει την αγάπη αυτού που κάνει».
Η επιχειρηματική πορεία της… πεταλούδας
Προτού καταγράψουμε κάποια σημεία της ενδιαφέρουσας συνομιλίας μας με τον κ. Μουζάκη, θα είχε ίσως ενδιαφέρον να «φωτογραφίσουμε» τον ίδιο και την ως τώρα δραστηριότητά του.
Η επιχειρηματική του δραστηριότητα χαρακτηρίζει την πορεία της βιομηχανίας ολόκληρο τον 20ό αιώνα και ο ίδιος αποτελεί παράδειγμα manager που κυριολεκτικά εφάρμοσε σύγχρονες πρακτικές marketing από τη δεκαετία του ’50 κιόλας.
Ο όμιλος επιχειρήσεων Μουζάκη κυριαρχεί στον κλάδο της κλωστοβιομηχανίας, ελέγχοντας το σύνολο σχεδόν της ελληνικής αγοράς, με σημαντικά μερίδια στην Ευρώπη και σε αρκετές χώρες του κόσμου.
Ο ίδιος γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1915 και βρέθηκε πρόσφυγας στην Ελλάδα. Είναι έγγαμος, απόφοιτος γυμνασίου και μιλά γαλλικά. Αρχισε να εργάζεται σε ηλικία οκτώ ετών, ως μικροπωλητής, ενώ από το 1931 ξεκινά την επαγγελματική του σταδιοδρομία ως υπάλληλος σε εταιρεία εισαγωγών, για να αναλάβει διευθυντής εργοστασίου σε ηλικία μόλις 19 ετών.
Ο όμιλος επιχειρήσεων Μουζάκη ιδρύεται το 1939, για να εξελιχθεί από μια απλή βιοτεχνία κλωστών σε πανίσχυρο οίκο που ξεκινά από το βαμβάκι και φθάνει ως τις κλωστές ραψίματος, πλεκτικής, κεντήματος και τα εσώρουχα.
Το 1954 ίδρυσε την εταιρεία Κλωσταί Πεταλούδας και το 1958 την Ελ. Δ. Μουζάκης ΑΕΒΕΜΕ. Στο μεταξύ έχει κυριαρχήσει στην ελληνική αγορά κλωστών ραφής, με την αντιπροσώπευση των γαλλικών προϊόντων DMC, ενώ η δημιουργία του ομίλου στηρίχθηκε στην εξαγορά «όλων των ανταγωνιστών», όπως σημειώνει ο ίδιος, συνολικά 17 εταιρειών, οι οποίες αποτέλεσαν και τη βάση για τη δημιουργία της εταιρείας Κλωστοβιομηχανίαι Ελλάδος.
Σήμερα στον όμιλο Μουζάκη ανήκουν η μητρική Ελ. Δ. Μουζάκης ΑΕΒΕΜΕ, που είναι εισηγμένη στο ΧΑΑ, η Ελ. Δ. Μουζάκης Οικοδομική, που ελέγχεται κατά 100% από τη μητρική εταιρεία, η Ελ. Δ. Μουζάκης Εκκοκκιστήρια Σερρών, θυγατρική κατά 51%, η Κλωσταί Πεταλούδας ΑΕΒΕ, που ανήκει στον κ. Μουζάκη κατά 100%, και η βιομηχανία πιζαμών Ηλιος, της οποίας ελέγχει σημαντικό τμήμα του μετοχικού κεφαλαίου της.
Κάτω από το όνομά του ο κ. Ελ. Μουζάκης έχει σήμερα έξι εργοστάσια με 1.560 εργαζομένους. Σε αυτά παράγονται 450 προϊόντα, με χιλιάδες χρωματολόγια το καθένα εξ αυτών.
Σημαντική είναι η δράση του κ. Μουζάκη για την προστασία της ελληνικής παραγωγής του κλάδου, καθώς και η συμβολή του στην ψήφιση νόμων αντιντάμπινγκ στις εισαγωγές κλωστών. Η εφαρμογή μεθόδων marketing πρωτοποριακών για την εποχή τους, η προστασία των συμφερόντων της ελληνικής βιομηχανίας και η προβολή των ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό συγκαταλέγονται μεταξύ των «εθνικών» κινήσεών του. Ο κ. Μουζάκης έχει διατελέσει σύμβουλος του ΕΒΕΑ.
Δικαίωση για την προσφορά του και την επιχειρηματική πορεία του ήταν η βράβευσή του το 1997 από το ΕΒΕΑ, με το βραβείο του αυτοδημιούργητου επιχειρηματία.
Εκτός των επιχειρηματικών, ο κ. Μουζάκης είναι γνωστός για τη φιλανθρωπική δράση του και για τον σκοπό αυτό έχει ανακηρυχθεί «άρχων σκευοφύλαξ» του Ελληνικού Πατριαρχείου. Ο ίδιος έχει βοηθήσει με πολλούς τρόπους την ανέγερση και φιλοτέχνηση διαφόρων ναών της χώρας. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι αυτό το διάστημα συμμετέχει στις προσπάθειες φιλοτέχνησης του ναού του Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης.
