Πόσα κιλά ζυγίζει η συντηρητική ιδεολογία στις ΗΠΑ;

^«Τι τρώω σε μία μέρα», «5 συμβουλές για τέλειο σώμα», «Η ρουτίνα γυμναστικής μου». Πρόκειται για συχνούς τίτλους βίντεο στο TikTok που χρησιμοποιούνται από αμερικανίδες influencers ευεξίας με εκατομμύρια προβολές για να δώσουν κίνητρο στις γυναίκες που τις παρακολουθούν να αδυνατίσουν.

Υστερα από περίπου μία δεκαετία «body positivity» – όπως ονομαζόταν η ιδέα πως «όλα τα σώματα είναι όμορφα» –, το αδύνατο γυναικείο σώμα φαίνεται πως επιστρέφει ως ιδανικό. Και αν οι τίτλοι αυτοί φαντάζουν αθώοι και ενδεχομένως ενθαρρυντικοί, οι ειδικοί επισημαίνουν πως πρόκειται για ένα φαινόμενο με πολιτικές προεκτάσεις, όπου το γυναικείο σώμα γίνεται για άλλη μία φορά εργαλείο από συντηρητικούς κύκλους και τη θρησκευτική Δεξιά στις ΗΠΑ.

Περιεχόμενο όπως υγιεινές συνταγές μαγειρικής και ρουτίνες γυμναστικής αναμενόμενα κρίνεται από τους θεατές αλλά και από τον αλγόριθμο ως απολιτίκ. Ετσι, έχει μεγαλύτερη εμβέλεια και προβολή, με πολλές γυναίκες να ακολουθούν δημιουργούς για αυτό ακριβώς το περιεχόμενο, το οποίο όμως συχνά περιλαμβάνει κεκαλυμμένη τη συντηρητική ιδεολογία.

Περιεχόμενο που προάγει το αδυνάτισμα

Ενα παράδειγμα είναι η Λιβ Σμιτ, η οποία συνδέθηκε πρώτη με τον όρο «SkinnyTok», περιεχόμενο δηλαδή που προάγει το αδυνάτισμα με βίντεο όπως «Καθημερινές συμβουλές για να είσαι skinny, επειδή το να είσαι αδύνατος είναι τρόπος ζωής, όχι δίαιτα».

Η ίδια, που είχε φθάσει τους 670.000 ακολούθους πριν το TikTok της «κατεβάσει» τον λογαριασμό λόγω προώθησης διατροφικών διαταραχών, δεν μιλάει για πολιτική, όμως εμφανίζεται αποκλειστικά σε δεξιά μέσα, όπως το συντηρητικό περιοδικό «Evie» που απευθύνεται σε νέες συντηρητικές γυναίκες. «Το να θες να είσαι αδύνατη δεν είναι αμαρτία» έγραφε πριν από καιρό στο Instagram.

«Πιθανόν είναι μια αντίδραση στο κίνημα θετικότητας του σώματος. Η ιδέα που προωθούνταν τότε είναι πως το βάρος δεν συνδέεται άμεσα με την υγεία και ότι μπορείς ταυτόχρονα να είσαι υγιής αλλά όχι αδύνατος» εξηγούν οι «Νew Υork Τimes». Την περασμένη δεκαετία, στο πλαίσιο της συμπεριληπτικότητας, άρχισαν να εμφανίζονται δειλά στον χώρο της μόδας, λιγότερο σε πασαρέλες και περισσότερο σε φωτογραφίσεις μοντέλα plus size, ενώ γινόταν προσπάθεια να αναγνωριστεί ότι η μέση Αμερικανίδα δεν έχει το μέγεθος του κλασικού μοντέλου.

Τα σώματα με καμπύλες άρχισαν να θεωρούνται «πρότυπο», γεγονός που επιβεβαιώνεται και από πλαστικούς χειρουργούς. «Δεν αφορούσε μόνο τους φιλελεύθερους, αλλά πήγαζε από αυτούς». Καθώς όμως η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία έχει συνοδευτεί από μια εκστρατεία εξάλειψης κάθε «woke» συμπεριληπτικού στοιχείου, αναμενόμενα επηρεάζονται και τα πρότυπα ομορφιάς.

Βάρη, υγιεινή διατροφή το νέο «mainstream»

Ενδεικτική ήταν η ομιλία-μανιφέστο της influencer ευεξίας Αλεξ Κλαρκ στο Young Women’s Leadership Summit, μιας συνάντηση που διοργάνωσε η Turning Point USA, συντηρητική ΜΚΟ που επικεντρώνεται στους νέους. «Τα κορίτσια που κάνουν βάρη, τρώνε υγιεινά, έχουν ισορροπημένες ορμόνες, έχουν στρωμένη τη ζωή τους» είναι δεξιές, και αυτό είναι το νέο «mainstream».

Αντίθετα, οι φιλελεύθερες γυναίκες είναι «ακτιβίστριες του TikTok, με πέντε αποχρώσεις αυτισμού και κρίσεις πανικού» υποστήριξε. «Λιγότερο Prozac, περισσότερη πρωτεΐνη. Λιγότερη δουλειά, περισσότερα μωρά. Λιγότερος φεμινισμός, περισσότερη θηλυκότητα». Η Κλαρκ συνέχισε συζητώντας τον συνδυασμό διατροφής, άσκησης, θρησκείας και πολιτικής που, σύμφωνα με την ίδια, θα πρέπει να ακολουθεί κάθε συντηρητική γυναίκα 20-30 ετών.

Μία από τις πιο γνωστές αμερικανίδες influencers χριστιανισμού και αδυνατίσματος είναι η 24χρονη Ναταλία Τοριάνσκι, κόρη πρώην Ρεπουμπλικανού γερουσιαστή του Αϊνταχο, η οποία μέχρι πριν από τις περυσινές αμερικανικές εκλογές εμφανιζόταν με το όνομα χρήστη «Dr Natalya».

Στον λογαριασμό της, ο οποίος έχει 320.000 ακολούθους και εκατομμύρια προβολές, αναρτούσε κωμικό περιεχόμενο, την ιστορία της για το πώς ξεπέρασε τη διατροφική της διαταραχή και σποραδικές αμφιλεγόμενες συμβουλές ευεξίας, οι οποίες πολλές φορές συμπεριλάμβαναν τη διάδοση ψευδών ειδήσεων στις γραμμές του κινήματος MAGA.

Ωστόσο, το κοινό της αποτελούνταν από χρήστες όλου του πολιτικού φάσματος, καθώς θεωρούσαν πως τα περισσότερα βίντεό της ήταν σατιρικά. Παράλληλα, αρκετοί πίστευαν, λόγω του ψευδωνύμου της, πως είτε ήταν γιατρός είτε κατείχε διδακτορικό. Προεκλογικά, το περιεχόμενό της ριζοσπαστικοποιήθηκε, υποστηρίζοντας ανοιχτά τον Τραμπ, ενώ αναγκάστηκε να βγάλει το «Δρ» από το όνομά της ως ψευδές.

Πλέον τα βίντεό της αφορούν καθαρά τον χριστιανισμό και το αδυνάτισμα, με τίτλους όπως «Βίβλος, Γυμναστήριο και Κόκκινο Κρέας» ή «Ο Θεός θα θεραπεύσει τα υπερφαγικά σου επεισόδια», εξηγώντας πως η λαιμαργία είναι αμάρτημα.

Επιστροφή στους φυλετικούς ρόλους

Σύμφωνα πάντως με το πρότυπο της ιδανικής Αμερικανίδας, όπως το παρουσίασε η Κλαρκ, το οποίο περιλαμβάνει συγκεκριμένη εμφάνιση, συγκεκριμένη συμπεριφορά, επιστροφή στους παραδοσιακούς φυλετικούς ρόλους – γάμος, παιδιά, θηλυκότητα – και θρησκευτικότητα, αυτή που το ενσαρκώνει πλήρως είναι η influencer Χάνα Νίλμαν, με το ψευδώνυμο «Ballerina Farm» και τους 10,4 εκατ. ακολούθους στο TikTok.

Εγκατέλειψε τις σπουδές χορού στην κορυφαία Σχολή Τζούλιαρντ για να παντρευτεί τον εκατομμυριούχο Μορμόνο Ντάνιελ Νίλμαν και έκτοτε μένουν σε μια φάρμα στη Γιούτα, όπου έχουν ζώα και καλλιεργούν λαχανικά, προωθώντας την ευεξία και απορρίπτοντας τα «επεξεργασμένα τρόφιμα», με τη Χάνα να έχει αναλάβει τόσο τις δουλειές του σπιτιού και της φάρμας όσο και το μεγάλωμα των οκτώ παιδιών τους.

Η ίδια υπάγεται σε ένα ακόμη συντηρητικό trend του TikTok, αυτό των «παραδοσιακών συζύγων» (Trad Wives), το οποίο επίσης κερδίζει μεγάλη δημοφιλία τον τελευταίο χρόνο, με πολλές influencers να το προωθούν υποστηρίζοντας πως οι γυναίκες είναι περισσότερο χαρούμενες όταν αφήνουν «την κουραστική καριέρα» και έρχονται σε επαφή με τη «θηλυκή τους φύση», καθώς αφοσιώνονται στην οικογένειά τους «όπως ορίζει ο χριαστιανισμός».

Πέραν του SkinnyTok και των Trad Wives, των οποίων τα βίντεο συγκεντρώνουν δισεκατομμύρια προβολές, οι τάσεις που προωθούν τα συντηρητικά ιδεώδη δεν σταματούν εκεί. Τους τελευταίους μήνες υπάρχει μια ενεργή καμπάνια κατά των ορμονικών αντισυλληπτικών – μέθοδος πολύ περισσότερο διαδεδομένη στις ΗΠΑ από όσο στην Ελλάδα.

Αν αναζητήσει κανείς τον όρο «birth control» στο TikTok, θα εμφανιστεί μια μεγάλη ροή βίντεο στα οποία γυναίκες δηλώνουν ότι θέλουν να σταματήσουν το χάπι, ότι «βρήκαν τον εαυτό τους» μετά από αυτό ή διαδίδουν αμφιλεγόμενους και επιστημονικά ατεκμηρίωτους ισχυρισμούς σχετικά με τις παρενέργειές του.

Μελέτη από ερευνητές δημόσιας υγείας διαπίστωσε ότι μεταξύ των 100 κορυφαίων βίντεο στο TikTok σχετικά με την αναπαραγωγική υγεία μόνο το 10% προερχόταν από επαγγελματίες υγείας, ενώ περίπου το 50% από δημιουργούς περιεχομένου που δήλωναν πως απορρίπτουν την ορμονική αντισύλληψη. Οι 100 πιο δημοφιλείς αναρτήσεις στο TikTok σχετικά με την αντισύλληψη έχουν συγκεντρώσει περίπου πέντε δισεκατομμύρια προβολές.