Αντιθέσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και Κύπρο υπήρχαν πάντα, με αφετηρία τη δεκαετία του 1950 και την έναρξη του αγώνα για την Eνωση. Σε αρκετές περιπτώσεις οι διαφορές κρύβονταν επιμελώς, σε άλλες όχι με τόση επιτυχία, με τα αποτελέσματα της υπόγειας αντιπαράθεσης να είναι δυστυχώς ορατά μέχρι και τις μέρες μας.

Φυσικά, δεν είμαστε σε τόσο άσχημο σημείο, αλλά πλέον η δυσαρέσκεια της Αθήνας για τους χειρισμούς της Λευκωσίας όσον αφορά το περιβόητο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι παραπάνω από έκδηλη. Μπορεί η παρέμβαση του υπουργού Οικονομικών της Κύπρου να ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενη, στην ελληνική πρωτεύουσα όμως δεν περίμεναν ότι θα άκουγαν τον πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη να τορπιλίζει δημοσίως το έργο, φορτώνοντας την ευθύνη στον ΑΔΜΗΕ.

Συνεργάτης μου που παρακολουθεί το ρεπορτάζ του υπουργείου Εξωτερικών έμαθε ότι εκείνο το οποίο ζητεί πλέον η Αθήνα από τη Λευκωσία είναι ρητή δέσμευση για την ολοκλήρωση της πόντισης του καλωδίου. Με πρώτο βήμα την εκταμίευση των 25 εκατ. ευρώ προς τον ΑΔΜΗΕ, για την οποία απαιτείται πολιτική απόφαση. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, αυτό που ενοχλεί την ελληνική κυβέρνηση, μάλιστα σε ανώτατο επίπεδο, είναι το γεγονός ότι οι δύο πρωτεύουσες του ελληνισμού έχουν βρεθεί εγκλωβισμένες σε μια κατάσταση.

Με λίγα λόγια, οι επιλογές τους στενεύουν επικίνδυνα. Στην Αθήνα έχουν αρχίσει να σκέφτονται το ενδεχόμενο εγκατάλειψης του έργου, σε περίπτωση δηλαδή που η Λευκωσία συνεχίσει τα μπρος-πίσω. Οπως όμως γίνεται εύκολα αντιληπτό, το πολιτικό κεφάλαιο που έχει απολεσθεί είναι δυσαναπλήρωτο, καθώς αυτό που βγαίνει προς τα έξω – και υπονοείται από την πλευρά της Λευκωσίας – είναι ότι η Αθήνα αδυνατεί να εγγυηθεί την ολοκλήρωση των ερευνών.

***

Και οι Τούρκοι γελούν

Πράγματι, μετά τις παρεμβάσεις της Αγκυρας πρώτα στα ανοικτά της Κάσου το καλοκαίρι του 2024 και εν συνεχεία στα ανατολικά της Κρήτης το έργο «πάγωσε». Με την κυβέρνηση να μεταθέτει όλο και πιο πίσω τη ναύλωση των πλοίων και την έκδοση των απαραίτητων navtex, εμφανιζόμενη έτσι ότι εξαρτάται από τις διαθέσεις της Τουρκίας. Ως κερασάκι στην τούρτα ήρθε η επιβεβαίωση ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ερευνά τη διαχείριση των σχετικών πόρων σε βάθος μεγαλύτερο της δεκαετίας.

Αποτέλεσμα όλων αυτών; Οι αλλεπάλληλες δεσμεύσεις του έλληνα πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών περί συνέχισης του έργου, εκ του οποίου επωφελείται σχεδόν μονομερώς η Κύπρος, να διαψεύδονται θορυβωδώς – κάτι που προφανώς προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη ζημιά στο Μέγαρο Μαξίμου, οι ένοικοι του οποίου δεν αγνοούν ότι στη Λευκωσία υπάρχουν πολλοί που δεν θέλουν να γίνει ο GSI διότι πλήττονται τα συμφέροντά τους στην εγχώρια αγορά της ενέργειας. Οι Τούρκοι τα βλέπουν αυτά και – κατά πάσα πιθανότητα – γελούν.

***

«Τραβάτε με κι ας κλαίω»

Συνεχίζεται, όπως μαθαίνω, για τρίτη εβδομάδα η αναζήτηση του προσώπου που θα αντικαταστήσει στη θέση του γενικού γραμματέα της γαλάζιας ΚΟ τον εκλιπόντα Απόστολο Βεσυρόπουλο, που «έφυγε» τόσο πρόωρα και τόσο αδόκητα από τη ζωή.

Οι λόγοι της καθυστέρησης είναι πρωτίστως επικοινωνιακοί, αφού το Μέγαρο Μαξίμου δεν ήθελε επ’ ουδενί να επισκιαστεί η παρουσία του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, καθώς για την ανάδειξη του γραμματέα πρέπει να συνέλθει η ΚΟ, όπου οι γκρίνιες περισσεύουν. Είναι, όμως, ταυτόχρονα και πρακτικοί, μιας και λέγεται ότι δεν είναι πολλοί οι πρόθυμοι να αναλάβουν τη θέση αφού επί επιτελικού κράτους το άλλοτε κομβικό πόστο του γραμματέα της ΚΟ έχει υποβιβαστεί σε ρόλο «τροχονόμου».

Σε κάθε περίπτωση, η ονοματολογία συνεχίζεται, αν και χωρίς ιδιαίτερο ενθουσιασμό. Ως θέμα συζήτησης κυριαρχεί σε πηγαδάκια «γαλάζιων», αλλά και σε δείπνα, όπως αυτό που παρέθεσε προσφάτως σε εστιατόριο του Νέου Ψυχικού ο Νότης Μηταράκης σε συναδέλφους του βουλευτές. Περισσότερο ως πείραγμα παρά ως πραγματικό ενδιαφέρον οι «γαλάζιοι» συζητούν για τον μελλοντικό γραμματέα, ενώ δεν κρύβουν ότι «κάτι πρέπει να αλλάξει» ώστε να βελτιωθεί η εικόνα της ΚΟ μετά και το αλαλούμ που προκλήθηκε κατά την τελευταία ψηφοφορία στη Βουλή.

Στους συνδαιτυμόνες του δείπνου μαθαίνω ότι συμμετείχε και ο εξ Αρτης ορμώμενος Γιώργος Στύλιος, το όνομα του οποίου είναι ανάμεσα στα πολλά που κυκλοφορούν. Αν και ο ίδιος διαβεβαιώνει ότι δεν του έχει γίνει κρούση, οι υπόλοιποι που ήταν στο τραπέζι έμειναν με την εντύπωση ότι δεν θα έλεγε όχι σε περίπτωση που του προταθεί.

***

Και μία και δύο και τρεις γραμμές

Την ίδια ώρα στο ΠαΣοΚ έχουν άλλο βάσανο. Δεν μπορούν να αποφασίσουν πώς θα αντιδράσουν στα σχέδια επανάκαμψης του Αλέξη Τσίπρα στην κεντρική πολιτική σκηνή. Ανθρωπός μου που έχει ανοικτή γραμμή με τη Χαριλάου Τρικούπη υποστηρίζει ότι στο πράσινο στρατόπεδο υπάρχουν τρεις διαφορετικές γραμμές για τον τρόπο αντιμετώπισης του πρώην πρωθυπουργού.

Η μία γραμμή είναι η θεσμική, που εκφράστηκε από τον Νίκο Ανδρουλάκη και αναπαράγεται από τους βουλευτές και τα λοιπά που εμφανίζονται στα τηλεοπτικά πάνελ. Σύμφωνα με αυτήν «το τι θα κάνει ο Τσίπρας αποτελεί εσωτερικό θέμα του ΣΥΡΙΖΑ και εμείς δεν εμπλεκόμαστε».

Η δεύτερη γραμμή είναι η πιο σκληρή και τη λανσάρουν στελέχη που δεν ξεχνούν τη στάση του Τσίπρα προς το ΠαΣοΚ διαχρονικά. «Ούτε από το ίδιο νερό δεν πίνουμε με τον Τσίπρα» λένε χαρακτηριστικά, επικαλούμενοι και το μένος κατά του πρώην πρωθυπουργού που έχει μια σημαντική μερίδα της «πράσινης» λαϊκής βάσης.

Υπάρχει, όμως, και η τρίτη γραμμή που κάποιοι τη χαρακτηρίζουν «της σιωπής ή της αναμονής». Λένε, για παράδειγμα, ότι ορισμένοι, κατά τα άλλα λαλίστατοι, δεν εκφράζονται μέχρι να σιγουρευτούν πού θα καθίσει η μπίλια.

***

Ο Περισσός πάει Γυάρο στις αρχές Οκτωβρίου

Η Γυάρος υπήρξε τόπος μαρτυρίου για χιλιάδες κομμουνιστές και αριστερούς σε διάφορες φάσεις – την εποχή του Εμφυλίου αλλά και μετεμφυλιακά, όπως και την περίοδο της δικτατορίας. Εμεινε στην Ιστορία ως «τάφος των ζωντανών», αφού υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 25.000 «φιλοξενήθηκαν» στο «διαβολονήσι».

Εδώ και πολλά χρόνια το ΚΚΕ καταβάλλει προσπάθειες ώστε να υλοποιηθεί η απόφαση για την ανάδειξή του σε Τόπο Ιστορικής Μνήμης με τις απαραίτητες τεχνικές παρεμβάσεις (αναστήλωση κτιρίων, προβλήτας κ.λπ.). Μάλιστα, έχει τοποθετήσει μνημείο που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Αντώνης Μυρωδιάς με τον τίτλο «Ρωγμή» και έχει λάβει πρωτοβουλίες προκειμένου να μην προχωρήσουν σχέδια αλλοίωσης της ιστορικής φυσιογνωμίας του νησιού.

Συνεργάτης μου μού μεταφέρει ότι στον Περισσό τελούν σε επαγρύπνηση καθώς μέσα στο καλοκαίρι τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση για μόλις δέκα μέρες το σχέδιο ΠΔ με τίτλο «Χαρακτηρισμός, οριοθέτηση και καθορισμός ζωνών και ειδικών κατηγοριών χρήσεων γης της Περιοχής Προστασίας της Βιοποικιλότητας “Νήσος Γυάρος και θαλάσσια ζώνη”».

Και, σε αυτό το πλαίσιο, η Κεντρική Επιτροπή του κόμματος ετοιμάζει επίσκεψη-προσκύνημα στη Γυάρο στις αρχές Οκτωβρίου ως «έμπρακτη απάντηση στην προσπάθεια αλλοίωσης του χαρακτήρα του νησιού και της ιστορικής μνήμης».

***

«Τεχνοκράτες» σε πρώτο πλάνο

Αλλά μιας και αναφέρθηκα στον Αλέξη Τσίπρα, θέλω να σας μεταφέρω την εντύπωση που έκανε ότι κατά την ομιλία του την Παρασκευή στη Θεσσαλονίκη είχε δίπλα του τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Γιώργο Χουλιαράκη.

Μαθαίνω ότι είναι ένα από τα πρόσωπα που – μαζί με τον Δημήτρη Λιάκο και τον Φραγκίσκο Κουτεντάκη – θα στελεχώσουν το νέο κόμμα και ότι η επιλογή τους αποτελεί σαφές στίγμα των προθέσεων του πρώην πρωθυπουργού να περιβάλλεται από πρόσωπα με τεχνοκρατικό προφίλ. Το ερώτημα βεβαίως που προκύπτει, όπως τουλάχιστον μου το έθεσε με μάλλον πικρή διάθεση, παλαιό στέλεχος της Κουμουνδούρου είναι: «Πόσοι διαθέσιμοι τεχνοκράτες μπορεί να βρεθούν;».

***

Νίκος και Στέλιος

Συνεργάτης που κατέβαινε εποχούμενος την Ηρώδου Αττικού το βράδυ της 3ης Σεπτεμβρίου βρέθηκε ανάμεσα σε δυο μεγαφωνικές εγκαταστάσεις.

Η μία ήταν του ΠαΣοΚ που γιόρταζε τα 51 του χρόνια στο Ζάππειο και η άλλη των αοιδών που πρόβαραν τη δική τους γιορτή για τον Στέλιο Καζαντζίδη στο Καλλιμάρμαρο. «Ακουγα συγχρόνως», μου είπε, «την ομιλία Ανδρουλάκη και το “Υπάρχω” του Στέλιου». Εν συνεχεία με ρώτησε εάν διακρίνω την πολιτική σημειολογία του πράγματος. Προτίμησα να το αφήσω ασχολίαστο…

***

Κόντρα στο ρεύμα του ελλαδοκυπριακού διχασμού για το καλώδιο της πολυθρύλητης ηλεκτρικής διασύνδεσης, που περιγράφω πιο πάνω, η πρωτοβουλία του ΕΚΠΑ να ανακοινώσει ότι ανοίγει στην Κύπρο το πρώτο παράρτημα ελληνικού πανεπιστημίου εκτός Ελλάδος χαιρετίστηκε και στις δύο πρωτεύουσες ως σημαντική εξέλιξη εκπαιδευτικής και πολιτιστικής διασύνδεσης.

Σύμφωνα με τον πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Γεράσιμο Σιάσο, ο οποίος πιστώνεται τη σημαντική αυτή πρωτοβουλία, η ίδρυση του Παραρτήματος «αποτελεί ορόσημο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την ακαδημαϊκή συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου». Πρόκειται, σύμφωνα με τον ίδιο, για το μεγαλύτερο άλμα διεθνοποίησης του πρώτου, ιστορικότερου και κορυφαίου διεθνώς Πανεπιστημίου της Ελλάδος.

«Το Πανεπιστήμιο Αθηνών γράφει Ιστορία» υπογραμμίζει ο κ. Σιάσος. Αρκούντως επαινετικές δηλώσεις για το εγχείρημα του ΕΚΠΑ έκαναν ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου και οι υπουργοί Παιδείας των δύο χωρών, που συμβαίνει να είναι κυρίες.