Λειψοί, Δονούσα, Κουφονήσια, Σχοινούσα, Τήλος, Φολέγανδρος, Ανάφη, Σίκινος, Αγαθονήσι, Χάλκη, Κύθνος, Ηρακλειά και Φούρνοι. Νησιά «αόρατα» για την πολιτεία τον χειμώνα. Φωτισμένα και λαμπερά ωστόσο το καλοκαίρι.

Κάτοικοι που έχουν συνηθίσει την απουσία μόνιμων γιατρών όταν πλησιάζει το σκοτάδι των χειμερινών μηνών. Και που αγωνιούν το καλοκαίρι για την υγειονομική κάλυψηόταν οι επισκέπτες τους ξεπεράσουν τις μερικές χιλιάδες. Νησιά μερικών εκατοντάδων κατοίκων τον μισό χρόνο, αλλά χιλιάδων επισκεπτών το καλοκαίρι. Πώς λύνεις αυτή την εξίσωση;

Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της πολιτείας, τα κενά σε νησιά όπως τα παραπάνω καλύπτονται με αγροτικούς γιατρούς, οπλίτες πτυχιούχους Ιατρικής ή μετακινήσεις από νοσοκομεία ή ιδιώτες με μπλοκάκι τους οποίους πληρώνει το κράτος. Καμία όμως μόνιμη λύση, με ειδικευμένους γιατρούς, και με τις κοινωνίες να αγωνιούν αν, όταν ο γιατρός ολοκληρώσει τον χρόνο του εκεί, θα αντικατασταθεί γρήγορα.

Στα νησιά του Αιγαίου – μικρότερα ή και μεγαλύτερα – τα προβλήματα είναι συχνά. Και οι εικόνες που ήδη καταγράφει ο φακός της επικαιρότητας σοκαριστικές: Ασθενής στην Ικαρία αναγκάζεται να διακομιστεί στο νοσοκομείο του νησιού στον Αγιο Κήρυκο σε… καρότσα αγροτικού αυτοκινήτου, καθώς το μοναδικό ασθενοφόρο θα χρειαζόταν πάνω από μία ώρα να μετακινηθεί από τις Ράχες για να τον μεταφέρει (στο ίδιο νησί πριν από μερικούς μήνες οι κάτοικοι και τοπικοί φορείς πάλεψαν «με νύχια και με δόντια» για να παραμείνει εκεί ο μοναδικός παιδίατρος σε δημόσια δομή).

Δημοφιλή νησιά όπως η Ιος παραμένουν χωρίς παιδίατρο, ενώ εδώ και πολύ καιρό παιδίατρος δεν υπάρχει ούτε στην Αμοργό. Πολίτες αναγκάζονται να μετακινηθούν στη Χίο από τη Σάμο για να κάνουν μία μαγνητική, ή θα πρέπει να πληρώσουν ιδιώτη παιδίατρο για τα εμβόλια των παιδιών τους στο ίδιο νησί.

Οπλίτης απόφοιτος Ιατρικής

Οι ελλείψεις σε υγειονομικό προσωπικό στα νησιά είναι γνωστές εδώ και χρόνια και αφορούν κυρίως κύριες ειδικότητες. Συνολικά θα έπρεπε να υπάρχουν σε αυτές τις περιοχές επιπλέον 50 γιατροί και περίπου 60 νοσηλευτές.

«Ευτυχώς ενημερώθηκα προχθές ότι ο στρατός θα στείλει έναν οπλίτη απόφοιτο Ιατρικής ο οποίος θα καλύψει το κενό που θα δημιουργηθεί με την αποχώρηση του οπλίτη που πριν από 4 μέρες απέστειλε να υπηρετήσει στο κέντρο υγείας η υπηρεσία του στο Ρέθυμνο. Υπάρχει ένας ακόμη γιατρός ο οποίος έχει μετακινηθεί και, όταν φύγει, το κενό αυτό θα καλυφθεί από έναν νέο που δέχτηκε τη θέση του αγροτικού γιατρού στο νησί» λέει σχετικά ο δήμαρχος Λειψών Φώτης Μάγγος.

Μπορεί τα κενά να καλύπτονται αριθμητικά, αλλά μην ξεχνάμε ότι αυτό γίνεται από μη ειδικευμένους γιατρούς, ενώ οι οργανικές αυτές θέσεις προβλέπεται ότι πρέπει να καλύπτονται από παθολόγους και γενικούς γιατρούς.

«Δεν υπάρχουν ειδικευμένοι μόνιμοι γιατροί στα νησιά και όταν φεύγει ένας δημιουργείται σημαντικό κενό» περιγράφει ο παθολόγος του νοσοκομείου Λέρου Γιώργος Τσουκαλάς. «Να αναφέρω μάλιστα για παράδειγμα ότι στην Πάτμο έχει δημιουργηθεί πρόβλημα επειδή έφυγε ο ένας από τους δύο γιατρούς που υπηρετούν στον Κέντρο Υγείας. Το κέντρο λειτουργεί σε 24ωρη βάση και φυσικά τώρα δεν βγαίνουν οι βάρδιες. Εδώ στη Λέρο να αναφέρω ότι το Κρατικό Θεραπευτήριο – Νοσοκομείο λειτουργεί εδώ και χρόνια με μόλις το 34% του ιατρικού προσωπικού και το 60% του νοσηλευτικού που προβλέπεται!».

Η κατάσταση που υπάρχει

Σύμφωνα με στοιχεία από τη 2η Υγειονομική Περιφέρεια σε 31 νησιά των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων που δεν διαθέτουν νοσοκομείο, λειτουργούν Κέντρα Υγείας και Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία, στα οποία εργάζονται 70 γιατροί κυρίως γενικοί και παθολόγοι οι οποίοι συνεπικουρούνται από άλλους 43 αγροτικούς. Στα νησιά Λειψοί, Δονούσα, Κουφονήσια, Σχοινούσα, Τήλος, Φολέγανδρος, Ανάφη, Σίκινος, Αγαθονήσι, Χάλκη, Κύθνος, Ηρακλειά και Φούρνοι δεν υπάρχει κανένας μόνιμος ή αγροτικός και οι ανάγκες καλύπτονται με μετακινήσεις. Μάλιστα, το ιατρικό προσωπικό που μπορεί να μετακινηθεί «με νομοθεσία θέρους» ανέρχεται στους επιπλέον 58, εκ των οποίων οι 39 έχουν την ειδικότητα της Γενικής Ιατρικής και μόλις 4 παιδίατροι. Η μέχρι σήμερα πάντως εμπειρία έχει διαπιστώσει την απροθυμία των γιατρών να καλύψουν απομακρυσμένες περιοχές καθώς δεν υπάρχουν σημαντικά κίνητρα. Οταν δε μια θέση στην οποία υπήρχε γιατρός μένει ακάλυπτη το πρόβλημα διογκώνεται.

«Ψίχουλα» τα κίνητρα

Για να αντιμετωπίσει το χρόνιο αυτό πρόβλημα η πολιτεία έχει θεσπίσει κάποια οικονομικά κίνητρα, προκειμένου να κάνει πιο ελκυστικές τις ακάλυπτες αυτές θέσεις σε γιατρούς, δίνοντας επιπλέον επίδομα από 200 ευρώ έως 600 ευρώ μηνιαίως για τους γιατρούς που θα επιλέξουν κάποια απομακρυσμένη περιοχή. Οπως λέει ο πρόεδρος στην Ακαδημία Γενικής και Οικογενειακής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Ανάργυρος Μαργιόλης, «τα οικονομικά κίνητρα που δόθηκαν είναι ψίχουλα καθώς ουσιαστικά ένας γιατρός αμείβεται τελικά με μόλις 9 ευρώ τη μέρα επιπλέον. Θα πρέπει να δοθούν φορολογικά κίνητρα καθώς επίσης να υπάρχει ευρύτερη μέριμνα ώστε ένας γιατρός να εξασφαλίσει αξιοπρεπή διαβίωση για να επιλέξει να μετακινηθεί σε μια απομακρυσμένη περιοχή».

Η έλλειψη παιδιάτρων

Το θέμα όμως δεν είναι οικονομικό. Υπάρχουν μαρτυρίες που αναφέρουν ότι ειδικά στην Ιο, όπου παραιτήθηκε ο παιδίατρος, το δικό του κίνητρο δεν ήταν το οικονομικό αλλά οι ελλιπείς συνθήκες άσκησης της ιατρικής. Επίσης, όπως αναγνωρίζεται από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, ένας γιατρός δεν εξελίσσεται όταν υπηρετεί σε περιοχές ασκώντας απλά «Ιατρική του στηθοσκοπίου».

Οπως μας αναφέρει επίσης παιδίατρος «είναι πραγματικά οξύμωρο να θεωρούμε μείζον θέμα το δημογραφικό και να μην μπορούμε να εξασφαλίσουμε τις συνθήκες ώστε να μπορεί ένας παιδίατρος να πάει σε μια τέτοια περιοχή. Ακόμη και αν δεχτεί να μετακινηθεί, θεωρώ αμφίβολο το πόσο ολοκληρωμένη θα είναι η παροχή των υπηρεσιών του».

Σύμφωνα με τον διοικητή της 2ηςΥγειονομικής Περιφέρειας, η οποία και εποπτεύει τις δομές υγείας των νησιών του Αιγαίου, Χρήστο Ροϊλό, «φυσικά και μας ενδιαφέρει η ειδικότητα του παιδιάτρου, καθώς σε πολλά νησιά δεν υπάρχει καν ιδιώτης παιδίατρος. Για παράδειγμα, στην Αμοργό, όπως και τώρα στην Ιο, έφυγε και πρέπει αυτό να το καλύψουμε με μετακινήσεις. Στην ουσία βάζουμε ένα νοσοκομείο της υγειονομικής περιφέρειας να υιοθετήσει ένα νησί όπως, για παράδειγμα, το Τζάνειο έχει υιοθετήσει την Αμοργό και πηγαίνει ένας παιδίατρος ανά τακτά χρονικά διαστήματα». «Να επισημάνω δε ότι για τις μετακινήσεις αυτές έχουμε θεσπίσει επιπλέον οικονομικό κίνητρο 2.100 ευρώ επιπλέον του μισθού των γιατρών που θα πάνε για την περίοδο του καλοκαιριού μηνιαίως. Επιπλέον, προσφέρονται άλλα 100 ευρώ για κόστος ημερήσιας διαμονής καθώς και 60 ευρώ την ημέρα ως έξοδα διαβίωσης, ενώ καλύπτονται και τα έξοδα μετακίνησης. Αυτή τη στιγμή διαπιστώνουμε ότι έχει υπάρξει εκδήλωση ενδιαφέροντος για να καλυφθούν κάποιες θέσεις» προσθέτει.