Η διαρκής αύξηση του προσδόκιμου ζωής είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη στρατηγικών με στόχο την προαγωγή και διατήρηση της υγείας σε κάθε ηλικία. Στο πλαίσιο αυτό το Εργαστήριο Γήρανσης στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ στοχεύει στην ανάπτυξη θεραπειών και ευρύτερων παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής που σχετίζονται με τη «βιολογική ηλικία» προκειμένου να επιβραδυνθεί η εκδήλωση της γήρανσης. Η συγκεκριμένη δράση αντιπροσωπεύει μια εντελώς νέα προσέγγιση για την προάσπιση της ανθρώπινης υγείας και τη μείωση του κινδύνου χρόνιων και δαπανηρών ασθενειών που σχετίζονται με το γήρας.
Συγκεκριμένα δίνεται έμφαση στην ανάπτυξη και παραγωγή πρωτοποριακών συμπληρωμάτων διατροφής και καλλυντικών, τα οποία αξιοποιούν επιλεγμένες πρώτες ύλες κυρίως από την ελληνική χλωρίδα. Τα προϊόντα αυτά ενσωματώνουν καινοτόμους ισχυρισμούς υγείας, βασιζόμενους σε πρωτοπόρες επιστημονικές ανακαλύψεις στον χώρο των Βιοϊατρικών Επιστημών, οι οποίες διαλευκάνουν τους μοριακούς μηχανισμούς που σχετίζονται με τη γήρανση. Προς τούτο προσδιορίζονται τα επίπεδα διαφόρων βιοδεικτών γήρανσης στον ελληνικό πληθυσμό. Συγκεκριμένα, οι βιοδείκτες γήρανσης παρέχουν την ικανότητα να χαρακτηρίζουν τη διατήρηση της κατάλληλης για την ηλικία υγείας και μπορούν να συμβάλουν στον εντοπισμό ατόμων με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών ή αναπηρίας.
Η προγνωστική ικανότητα των βιοδεικτών γήρανσης παρέχει τη δυνατότητα εξατομικευμένης μακροχρόνιας θεραπείας για την πρόληψη ορισμένων από τις πιο καταστροφικές ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία και για την εξασφάλιση ευεξίας. Στους βιοδείκτες γήρανσης που μελετώνται συμπεριλαμβάνονται τα τελομερή, ήτοι το «βιολογικό ρολόι» του κυττάρου και του ενζύμου τελομεράσης (βραβείο Nobel 2009), το πρωτεόσωμα, το οποίο αποτελεί τον βασικό κυτταρικό μηχανισμό απομάκρυνσης κατεστραμμένων πρωτεϊνών (βραβείο Nobel 2004), η επιγενετική, δηλαδή το πώς το περιβάλλον και ο ευρύτερος τρόπος ζωής επηρεάζουν τη γονιδιακή λειτουργία, αλλά και η πολυδυναμικότητα των βλαστοκυττάρων, ήτοι ο πρωταρχικός μηχανισμός αναγέννησης των ιστών.
Ειδικότερα το Εργαστήριο σε προγενέστερες μελέτες του έχει αναδείξει ότι η ενεργοποίηση του πρωτεοσώματος καθυστερεί σημαντικά τόσο τη γήρανση όσο και την εμφάνιση συμπτωμάτων ασθενειών που σχετίζονται με το γήρας, όπως χαρακτηριστικά είναι η νόσος του Alzheimer. Οι εν προκειμένω ερευνητικές μελέτες του Εργαστηρίου έχουν κατοχυρωθεί με παγκόσμια διπλώματα ευρεσιτεχνίας, έχουν κυκλοφορήσει στην παγκόσμια αγορά σειρές φυσικών προϊόντων και υποστηρίζονται από πλήθος δημοσιεύσεων σε έγκριτες διεθνείς επιστημονικές επιθεωρήσεις. Αντίστοιχες ερευνητικές μελέτες δημοσιεύθηκαν πρόσφατα από το Εργαστήριο και για τους υπόλοιπους βιοδείκτες υποστηριζόμενες και από κλινικές μελέτες.
Για τον σχεδιασμό νέων προϊόντων με βάση την ανάλυση βιολογικών δεικτών γήρανσης έχει μελετηθεί πληθώρα φυτικών εκχυλισμάτων, πολλά εκ των οποίων προέρχονται από ενδημικά είδη φυτών, ώστε να αναδειχθούν δραστικές ουσίες και σύμπλοκα τα οποία επιδρούν θετικά σε μοριακούς βιοδείκτες ευζωίας. Συγκεκριμένα πραγματοποιούνται τόσο in vitro κυτταρικές μελέτες σε επιμέρους συστατικά όσο και in vivo μελέτες, συμπεριλαμβανομένων υγιών εθελοντών, για την αξιολόγηση της δράσης των. Τελικός στόχος είναι η θεμελίωση καινοτόμων ισχυρισμών υγείας, προσανατολισμένων στην ευζωία και στη μακροβιότητα. Τα αποτελέσματα των μελετών αφενός μεν θα συνδράμουν στην προάσπιση της δημόσιας υγείας, αφετέρου δε αναμένεται να οδηγήσουν στην ανάπτυξη καινοτόμων φυσικών προϊόντων σε σύμπραξη του Εργαστηρίου και του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ με φαρμακευτικές εταιρείες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με προφανή οφέλη για την οικονομία της χώρας μας.
Ο κ. Στάθης Γκόνος είναι γενικός διευθυντής του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ.
