Ταξιδέψαμε 3 μέρες με την ομάδα της «Εκτός Ύλης», της καλύτερης σχολικής εφημερίδας στην Ελλάδα

Οι ιστορίες και οι αφηγήσεις είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη ναυτιλία. Σκεφτείτε πόσα λίγα θα γνωρίζαμε για την αρχαία ελληνική ναυτοσύνη αν δεν είχαμε τον Όμηρο και τους ραψωδούς. Ή σκεφτείτε πως μέχρι πριν μερικές δεκαετίες οι αφηγήσεις των ναυτικών, οι οποίες πλημμύριζαν με θέρμη τα οικογενειακά τραπέζια, γίνονταν το «παράθυρο» των στεριανών για τον «έξω κόσμο».

Οι μαθήτριες και οι μαθητές της  συντακτικής ομάδας της «Εκτός Ύλης», της σχολικής εφημερίδας του 1^ου ΓΕΛ Ραφήνας, αποδεδειγμένα αγαπούν τις ιστορίες και γνωρίζουν πώς να τις αφηγούνται: δεν είναι μόνο ότι δημιούργησαν μια σχολική εφημερίδα γεμάτη φρεσκάδα και παλμό με την πολύτιμη βοήθεια και καθοδήγηση των εκπαιδευτικών τους, αλλά η προσπάθειά τους αυτή τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερης σχολικής εφημερίδας στον 1^ο Πανελλήνιο και Παγκύπριο Διαγωνισμό Σχολικών Εφημερίδων που διοργανώθηκε από ΤΟ ΒΗΜΑ και τελούσε υπό την αιγίδα των Υπουργείων Παιδείας σε Ελλάδα και Κύπρο.

Επιπλέον, γνώρισαν – και πολλά από αυτά τα παιδιά αγάπησαν- τη ναυτιλία μέσα από το εκπαιδευτικό ταξίδι -το έπαθλό τους για τη διάκρισή τους- στη Χίο και τις Οινούσσες, δύο νησιά με πλούσιο πολιτισμό αλλά και πολύ ισχυρό αποτύπωμα στην ναυτιλιακή ιστορία της χώρας.

Αυτή λοιπόν η διαχρονική σχέση ανάμεσα στον λόγο και τη θάλασσα όχι μόνο δεν είναι εκτός ύλης, αλλά έδωσε τη δυνατότητα στους συντάκτες της εφημερίδας και τους καθηγητές που είχαν την επίβλεψη της έκδοσης να ενημερωθούν και να γνωρίσουν το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της ελληνικής ναυτιλίας, σε δύο νησιά που αποτελούν διαχρονικούς αιμοδότες της: από εκεί κατάγονται μερικές εκ των επιφανέστερων εφοπλιστικών οικογενειών, ενώ στα εκεί πανεπιστημιακά τμήματα και σχολές εμποροπλοιάρχων εκπαιδεύονται τα μελλοντικά τους στελέχη.

«Οι μέρες που περάσαμε στη Χίο και τις Οινούσσες ήταν για εμάς μια μοναδική εμπειρία. Η αλήθεια είναι ότι δεν περιμέναμε την πρωτιά όταν ξεκινούσαμε την προσπάθειά μας και έτσι αυτό το ταξίδι ήταν μια ακόμα ευκαιρία να γιορτάσουμε τη διάκρισή μας και να δεθούμε περισσότερο ως ομάδα», λέει η μαθήτρια Σταυριάννα Σιψά στο ειδικό podcast που ηχογράφησαν οι βραβευμένοι μαθητές του διαγωνισμού στα studio της Alter Ego.

Δύο νησιά με ναυτική ιστορία

Η επαφή των μαθητών με την ναυτική ιστορία των δύο νησιών ξεκίνησε με την επίσκεψη στο ναυτικό μουσείο Χίου. Εκεί είδαν τα εκθέματα και ενημερώθηκαν για δύο καθοριστικής σημασίας γεγονότα που σημάδεψαν ανεξίτηλα τον χαρακτήρα του νησιού. Από τη μία, η φρικιαστική σφαγή της Χίου τον Μάρτιο του 1822, κατά την οποία σφαγιάστηκε ή αιχμαλωτίστηκε περίπου ο μισός πληθυσμός του νησιού που τότε αριθμούσε περί τους 120.000 κατοίκους, ενώ την ίδια περίοδο περισσότεροι από 20.000 κάτοικοι αναγκάστηκαν να διαφύγουν για να επιζήσουν. Από την άλλη, η πράξη εκδίκησης του Κανάρη με την πυρπόληση της ναυαρχίδας του τουρκικού στόλου την ίδια χρονιά.

Στο ναυτικό μουσείο Χίου.

Στο ναυτικό μουσείο Οινουσσών έμαθαν για τον σημαίνοντα ρόλο των Οινουσσιωτών στην ελληνική και παγκόσμια ναυτιλία μέσα από τη δράση τριών εμβληματικών οικογενειών, Λαιμού, Πατέρα και Χατζηπατέρα. Επιπλέον, είδαν από κοντά την περίφημη συλλογή του Αντώνη Λαιμού από μοντέλα πλοίων φτιαγμένα από Γάλλους αιχμαλώτους των Άγγλων μετά τους πολέμους της περιόδου 1793 – 1815.

Εκεί όπου γεννιέται το μέλλον της ναυτιλίας

Η ιστορία της ελληνικής ναυτιλίας είναι συνδεδεμένη και με το μέλλον της. Κατά την παραμονή μας στο νησί βρεθήκαμε σε τρία εκπαιδευτικά ιδρύματα που προετοιμάζουν τόσο τα μελλοντικά στελέχη του ναυτιλιακού κλάδου, αλλά και τους μελλοντικούς μηχανικούς και πλοιάρχους του ελληνικού στόλου.

Με τη δυναμική και γεμάτη γνώση παρουσία της Δανάης Μπεζαντάκου, ιδρύτριας του Yes Forum, μιας πλατφόρμας που φέρνει κοντά μαθητές και φοιτητές με τον κόσμο της ναυτιλίας και του θαλάσσιου τουρισμού, να λειτουργεί ως γέφυρα επικοινωνίας και συνάντησης, η  συντακτική ομάδας της εφημερίδας «Εκτός Ύλης» συνομίλησε με τους διοικητές της ΑΕΝ Οινουσσών Πλοιάρχων, της ΑΕΝ Χίου Μηχανικών και με διδάσκοντες το Τμήμα Ναυτιλίας και Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και είχε την ευκαιρία να ξεναγηθεί στους χώρους και τις εγκαταστάσεις κάθε ιδρύματος.

Η αγάπη για τη θάλασσα

«Η θάλασσα έχει καλά πράγματα τα οποία μας τα προσφέρει απλόχερα, πλην όμως έχει και σημαντικές δυσκολίες», θα τονίσει ο Πλωτάρχης ΛΣ και διοικητής της ΑΕΝ Οινουσσών Δημήτριος Κλουμάσης κατά τη διάρκεια της συζήτησής του με τους μαθητές και τις μαθήτριες.

Η συζήτηση με τον Πλωτάρχη ΛΣ Δημήτριο Κλουμάση.

«Όπως σε κάθε κλάδο, έτσι κι εδώ, για να διακριθεί κάποιος θα πρέπει να αγαπά αυτό που κάνει. Σε διαφορετική περίπτωση, είναι βέβαιο ότι θα χάσει το χρόνο του και μάλλον θα εγκαταλείψει τη φοίτηση μετά το πρώτο εκπαιδευτικό ταξίδι», σχολίασε ο κύριος Κλουμάσης.

Παρουσιάζοντας τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας επαγγελματικής επιλογής, όπως την υψηλή απορρόφηση στην αγορά εργασίας, τις υψηλές αποδοχές και τη γρήγορη ανέλιξη, φάνηκε αισιόδοξος για το μέλλον της ναυτιλίας στην εποχή της αλματώδους ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης. Στην ερώτηση των μαθητών αν το μέλλον είναι τα αυτόνομα πλοία, ξεκαθάρισε ότι το ανθρώπινο μυαλό δεν πρόκειται να αντικατασταθεί.

Η ναυτιλία γίνεται και υπόθεση των γυναικών

Για το πρόγραμμα σπουδών, αλλά και τις  προοπτικές απορρόφησης της σχολής Μηχανικών μίλησαν ο διοικητής της ΑΕΝ Χίου, Αντιπλοίαρχος ΛΣ  Βατούσης καθώς και οι Πλωτάρχες ΛΣ Λυρόπουλος και Ντάτης. Μετέφεραν την εικόνα και τις συνθήκες των σύγχρονων μηχανοστασίων και κατατόπισαν τους επισκέπτες με στοιχεία αλλά και με τη γνώση που προσφέρει η πολύχρονη εμπειρία τους στο Σώμα.

Από την επίσκεψη στην ΑΕΝ Χίου.Εδώ ο Πλωτάρχης ΛΣ, κύριος Λυρόπουλος.

Απαντώντας στις ερωτήσεις και τις απορίες τους, τα τρία στελέχη αποδόμησαν πολλούς από τους μύθους που συνοδεύουν την επαγγελματική σταδιοδρομία στους διάφορους τύπους πλοίων, χωρίς όμως να ωραιοποιούν ή να εξωραϊζουν την πραγματικότητα. Ειδικότερα, στάθηκαν στον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό γυναικών που επιλέγουν να σπουδάσουν στις ΑΕΝ και να ακολουθήσουν μια καριέρα στην εμπορική ναυτιλία.

Ο Διοικητής της ΑΕΝ Χίου, Αντιπλοίαρχος ΛΣ, κύριος Βατούσης.

Το ελληνικό θαύμα

Το εύρος αλλά και τις ήδη αυξημένες επαγγελματικές προοπτικές των ναυτιλιακών σπουδών τόνισε η κυρία Ελένη Θανοπούλη, καθηγήτρια Λειτουργικής Διοίκησης Ναυτιλιακών Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. «Δεν είστε εδώ για τη ναυτιλία, είστε εδώ για το ελληνικό θαύμα», υπογράμμισε η κυρία Θανοπούλη καλωσορίζοντας τη συντακτική ομάδα της εφημερίδας «Εκτός Ύλης».

Τόνισε μάλιστα ότι η υπεροχή της ελληνικής ναυτιλίας διεθνώς είναι το αποτέλεσμα διαδοχικών κύκλων καταστροφής και αναγέννησης. «Πολλές φορές είπαν ότι τέλειωσε η Ελλάδα, αλλά διαψεύστηκαν», σημείωσε, και στη συνέχεια ανάφερε τα λόγια του Θεμιστοκλή ότι «θα έχουμε πατρίδα όσο έχουμε πλοία».

«Η ναυτιλία είναι ο μόνος κλάδος που μπορεί να πραγματοποίησει τα όνειρά σας», είπε σε πιο προσωπικό τόνο, ο Γιώργος Γωργούλης, Πλοίαρχος ε.α. και διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Μίλησε στους μαθητές όχι μόνο για τη δική του εμπειρία από τα ταξίδια αλλά και για τη σημασία της άρτιας και εξειδικευμένης κατάρτισης στον ναυτιλιακό κλάδο.

«Μου φάνηκαν πολύ συναρπαστικά τα όσα μάθαμε και αποκομίσαμε από τις επισκέψεις μας», θα πει στο ΒΗΜΑ η μαθήτρια Λυδία Λουκάτου. «Θα προσπαθήσω να γίνω καπετάνισσα», συμπληρώνει, «και σε κάθε περίπτωση οι ναυτιλιακές σχολές θα βρεθούν ψηλά στις προτιμήσεις μου».

Στο training center της Capital

Διανύοντας λίγα μόλις μέτρα από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, η ομάδα της «Εκτός Ύλης» είχε την ευκαιρία να δει πώς λειτουργούν στην πράξη όσα άκουσε στη θεωρία, καθώς επισκέφθηκε το training center που διαθέτει στο νησί η Capital Group, μία από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες στον κόσμο.

Στο training center της Capital | Φωτό: Γιώργος Κακίτσης

Από την αρχή κέρδισε μαθητές και εκπαιδευτικούς η θερμή φιλοξενία όλων των εργαζομένων, που ξενάγησαν και καθοδήγησαν τους μαθητές στους τελευταίας τεχνολογίας προσομοιωτές του εκπαιδευτικού κέντρου. Μέσω της χρήσης τεχνολογίας επαυξημένης πραγματικότητας, είχαν την ευκαιρία να βρεθούν στις «πραγματικές συνθήκες» του μηχανοστασίου ή της γέφυρας ενός εμπορικού πλοίου, να δοκιμαστούν σε αληθινά σενάρια και να επισκεφθούν εικονικά μερικά από τα πιο σημαντικά λιμάνια του κόσμου, όπως αυτό του Ρότερνταμ.

Κατά την επίσκεψή τους στα γραφεία της Capital οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν πώς λειτουργεί σε «πραγματικές» συνθήκες το μηχανοστάσιο ενός εμπορικού πλοίου | Φωτό: Γιώργος Κακίτσης

Η συνεχής εκπαίδευση και η ανάπτυξη των γνώσεων των πληρωμάτων αποτελούν βασικό πυλώνα για την Capital Group. Παρά το γεγονός ότι τα ταξίδια σήμερα είναι πιο ασφαλή και μικρότερης διάρκειας, η ολοένα και μεγαλύτερη ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών, καθώς και οι συνεχώς μεταβαλλόμενες προκλήσεις των ναυτιλιακών επαγγελμάτων, καθιστούν πιο αναγκαία από ποτέ τη διαρκή επανεκπαίδευση και επιμόρφωση των ναυτικών, ώστε να είναι απόλυτα προετοιμασμένοι για όσα θα συναντήσουν εν πλω.

Πολιτισμός και εξωστρέφεια

Φυσικά η Χίος είναι και ο πολιτισμός της. Το ταξίδι του 1^ου ΓΕΛ Ραφήνας περιελάμβανε επισκέψεις σε εμβληματικά τοπόσημα. Από το Κάστρο και τα οθωμανικά λουτρά μέχρι το ιστορικό τρίγωνο (Βιβλιοθήκη-Γυμνάσιο-Μητρόπολη). Στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Χίου υποδέχθηκαν τους μαθητές και τις μαθήτριες ο Πρόεδρος κύριος Παύλος Καλογέρακης και η Διευθύντρια κυρία Άννα Χαζίρη και αμφότεροι τους μίλησαν για τον πλούτο των τίτλων, των συλλογών, αλλά και των σπάνιων εκδόσεων που φιλοξενεί αυτή η σύγχρονη κιβωτός  γνώσης που μετρά σχεδόν 2,5 αιώνες ζωής.

Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για την ιστορία αλλά και τις σπάνιες εκδόσεις που φιλοξενεί η βιβλιοθήκη της Χίου.

Η μόνιμη συλλογή της βιβλιοθήκης δημιουργήθηκε αρχικά από τα βιβλία του Αδαμάντιου Κοραή και Ελλήνων λογίων ομογενών, ενώ ανεκτίμητο θησαυρό της αποτελεί η δωρεά του Μεγάλου Ναπολέοντα προς τιμήν του Αδαμαντίου Κοραή η σειρά «Déscription de l’Egypte», αποτελούμενη από 14 εικονογραφημένους τόμους (έκδοση 1809-1822).

Λίγο πιο μακριά από την πόλη, οι μαθητές επισκέφθηκαν το μουσείο μαστίχας, για να μάθουν περισσότερα σχετικά με τη μαστίχα, η εκμετάλλευση της οποίας αποτελεί την κύρια οικονομική δραστηριότητα του νησιού, αλλά και τα μαστιχοχώρια, Περιηγήθηκαν στα πέτρινα στενά των μαγευτικών Μεστών. Επίσης, θαύμασαν την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των σπιτιών στο Πυργί.

Το μουσείο Μαστίχας της Χίου.

«Ήταν ένα ταξίδι που χάρισε σε όλους μας όμορφες στιγμές, υπέροχες εικόνες και μοναδικές αναμνήσεις», θα πει στο ΒΗΜΑ η καθηγήτρια του 1^ου ΓΕΛ Ραφήνας, Νάντια Κεχαγιά, και θα συμπληρώσει ότι «οι μαθητές μάς γέμισαν περηφάνια με την ποιότητα και την αλήθεια τους».

Από τη Χίο στη Ναυτιλιακή Λέσχη Πειραιά

Η επιστροφή στον Πειραιά σηματοδότησε την τυπική -και μόνο- ολοκλήρωση του ταξιδιού. Οι ιστορίες, οι εικόνες και οι αναμνήσεις παραμένουν εναργές. Μάλιστα, οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί είχαν την ευκαιρία να διευρύνουν την εμπειρία του εκπαιδευτικού ταξιδιού μέσα από τη συμμετοχή τους στην εκδήλωση του YES FORUM με τίτλο «Η Δύναμη της Θάλασσας: Προοπτικές και Ευκαιρίες για το Μέλλον», η οποία πραγματοποιήθηκε στον ιστορικό χώρο της Ναυτιλιακής Λέσχης Πειραιά.

Ο μαθητής του 1ου ΓΕΛ Ραφήνας, Σταύρος Κυπριανίδης, στο βήμα της ναυτιλιακής λέσχης Πειραιά.

Χαιρετισμό απηύθυνε ο Δήμαρχος Πειραιά, Γιάννης Μώραλης, ενώ με λόγο άμεσο και καίριο ο Γιώργος Αλεξανδράτος, Πρόεδρος του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, αναφέρθηκε στην ανάγκη αλλαγής του τρόπου με τον οποίο η ναυτιλία προσεγγίζει τις νέες γενίες. Επίσης, συμμετείχαν στην πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που ακολούθησε και απάντησαν εύστοχα στις ερωτήσεις των μαθητών  ανώτατα στελέχη του ναυτιλιακού επιχειρείν, καθώς και εκπρόσωποι των παραγωγικών φορέων του κλάδου.

Στην ημερίδα στη ναυτιλιακή λέσχη Πειραιά συμμετείχαν εκπρόσωποι από όλο το φάσμα της Ναυτιλίας. | Φωτό: Δημήτρης Καπάνταης.

Πιο αναλυτικά, την εκδήλωση τιμήσαν με τη συμμετοχή τους  ο Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά, Βασίλης Κορκίδης, ο Πρόεδρος της Ένωσης Λιμένων Ελλάδας, Απόστολος Καμαρινάκης, ο Πρόεδρος Συνδέσμου Μεσιτών Ναυτιλιακών Συμβάσεων (HSA), Γιάννης Κοτζιάς, ο Πρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Ναυτικής Τεχνολογίας (ΕΛΙΝΤ), δρ. Νικόλαος Λιάπης, ο Ηλίας Μάλλιος, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του συνδέσμου Ελλήνων Κατασκευαστών Ναυτιλιακού Εξοπλισμού (HEMEXPO),  ο Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Στελεχών Πληροφορικής Ναυτιλιακών εταιρειών (AMMITEC), Μάνθος Μαχαίρας, ο Πρόεδρος της Ναυτιλιακής Λέσχης Πειραιά, Πάρις Ξανάλατος, ο Πρόεδρος της Διεθνούς Ναυτικής & Βιομηχανικής Ένωσης» (WIMA), Ηλίας Χατζηεφραιμίδης, και η Μαρία Κυρατσούδη, μέλος Δ.Σ. της WISTA Hellas.

Τα «Εκτός Ύλης»

Τέτοια ταξίδια έχουν και στιγμές «εκτός ύλης», αυθόρμητες και μη προγραμματισμένες, οι οποίες αφήνουν το δικό τους ιδιαίτερο αποτύπωμα στις αναμνήσεις μας. Φυσικά δεν είναι ο σκοπός του άρθρου να τις αναφέρουμε εδώ, παρόλα αυτά το αυτοσχέδιο γλέντι που έκαναν οι μαθητές και οι μαθήτριες του 1^ου ΓΕΛ Ραφήνας χορεύοντας πυργουσιώτικο στην κεντρική πλατεία στο Πυργί σκορπώντας έτσι ενθουσιασμό στους μόνιμους κατοίκους είναι αναμφίβολα μία από αυτές.

Είναι βέβαιο ότι για αυτά θα μάθουμε περισσότερα στο επόμενο φύλλο της εφημερίδας «Εκτός Ύλης».