To Λονδίνο υποδέχεται ένα πρωτοποριακό πολιτιστικό εγχείρημα το Σάββατο 31 Μαΐου και αυτό δεν είναι άλλο από το V&A East Storehouse του Mουσείου Βικτόρια και Άλμπερτ (Victoria & Albert Museum) που ανοίγει τις πύλες του στις εγκαταστάσεις των Ολυμπιακών Αγώνων στο Λονδίνο το 2012 (Queen Elizabeth Olympic Park), μεταμορφώνοντας τον τρόπο με τον οποίο το κοινό αλληλεπιδρά με τις εθνικές συλλογές τέχνης.

Μια ριζοσπαστική προσέγγιση στη μουσειολογία; Ναι, γιατί πρόκειται για ένα μουσείο που τοποθετεί τον επισκέπτη στα παρασκήνια κατά κάποιο τρόπο ενός μουσείου και τον ξεναγεί στην αποθήκευση των αντικειμένων, την έκθεση και την έρευνα σε έναν ενιαίο, ανοιχτό χώρο. Το πιο σημαντικό; Ο επισκέπτης αγγίζει το αντικείμενο, δεν το κοιτά από απόσταση το οποίο και συνιστά μια μικρή επανάσταση στον τρόπο που ο καθένας μπορεί πλέον να βιώσει τη μουσειακή του εμπειρία. Χωρίς κανένα απολύτως κόστος.

«Οι εντυπωσιακές αντιπαραθέσεις εκθεμάτων αλλά και οι αμφιλεγόμενες ιστορίες πίσω από αυτές, βρίσκονται στο επίκεντρο των νέων μουσειακών εγκαταστάσεων αξίας 65 εκατομμυρίων λιρών.»

Ένα μουσείο χωρίς βιτρίνες

Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά μουσεία, όπου τα εκθέματα προστατεύονται πίσω από γυάλινες προθήκες, το V&A East Storehouse προσφέρει μια εμπειρία χωρίς φραγμούς.

Το κτίριο, σχεδιασμένο από το αρχιτεκτονικό γραφείο Diller Scofidio + Renfro, στεγάζεται στο πρώην Κέντρο Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2012. Με έκταση 16.000 τετραγωνικών μέτρων, ο χώρος συνδυάζει λειτουργικότητα και αισθητική, προσφέροντας μια θεατρική εμπειρία – κάποιοι την χαρακτηρίζουν έως και καθηλωτική.

Οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν ελεύθερα ανάμεσα σε περισσότερα από 250.000 αντικείμενα, 350.000 βιβλία και 1.000 αρχεία, όλα εκτεθειμένα σε βιομηχανικού τύπου ράφια – ναι, θυμίζει τη λογική του σκανδιναβικού καταστήματος ΙΚΕΑ – χωρίς φυσικά εμπόδια. Αυτός ο σχεδιασμός ενθαρρύνει την άμεση και αυθόρμητη εξερεύνηση, επιτρέποντας στο κοινό να έρθει σε άμεση επαφή με τα εκθέματα.

V&A East Storehouse, Λονδίνο

«Ψηλά στο αίθριο, στο κέντρο αυτού του τεράστιου αποθετηρίου 250.000 αντικειμένων με ελεύθερη πρόσβαση, κρέμεται ένα τμήμα της πρόσοψης του Robin Hood Gardens, συγκρότημα εργατικών κατοικιών στο κοντινό Πόπλαρ του Λονδίνου που πρόσφατα κατεδαφίστηκε για να αναγερθούν στη θέση του νέες κατοικίες, υψηλότερου κόστους. Με επιδέξια ανάρτηση από τη γερανογέφυρα, το αιχμηρό αυτό θραύσμα μοιάζει τώρα τόσο με λείψανο μιας περασμένης εποχής όσο και ο ισλαμικός τρούλος του 15ου αιώνα από ένα ισπανικό παλάτι που εκτίθεται στην απέναντι αίθουσα».

Με αυτό τον τρόπο περιγράφει άρθρο του Guardian τις πρώτες εντυπώσεις στο επί τόπου ρεπορτάζ από την είσοδο στον χώρο του V &A East Storehouse. Και συνεχίζει: «Τα προκατασκευασμένα πάνελ από σκυρόδεμα του κτιριακού συγκροτήματος έχουν συναρμολογηθεί με την ίδια ακριβώς προσοχή όπως η περίπλοκη ξύλινη διακόσμηση του τρούλου, με τα χερούλια των θυρών και τα γραμματοκιβώτια τακτοποιημένα μαζί με τις αναμνήσεις των πρώην κατοίκων, καθώς και με έργα που δημιουργήθηκαν από παιδιά της περιοχής και διερευνούν την «ηθική της φροντίδας».

Πρόκειται δηλαδή για ένα μουσείο χωρίς βιτρίνες σε διάλογο με την σύγχρονη αστική κουλτούρα και τις πολιτισμικές αλλαγές μέσα στους αιώνες με τον πιο πρωτότυπο τρόπο.

V&A East Storehouse, Λονδίνο

Οι εντυπωσιακές αντιπαραθέσεις εκθεμάτων αλλά και οι αμφιλεγόμενες ιστορίες πίσω από αυτές, βρίσκονται στο επίκεντρο των νέων μουσειακών εγκαταστάσεων αξίας 65 εκατομμυρίων λιρών, οι οποίες ανοίγουν διάπλατα τις πόρτες σε ένα εθνικό μουσείο του Ηνωμένου Βασιλείου που περιλαμβάνει ό,τι ποθήσει κανείς.

Σε αντίθεση με άλλες μουσειακές αποθήκες ανοιχτής πρόσβασης, το V&A East Storehouse ωθεί τους επισκέπτες ακριβώς στο κέντρο της δράσης. Μπορείτε να περιπλανηθείτε στις διάφορες εξέδρες, ενώ τα ανυψωτικά μηχανήματα πηγαινοέρχονται κάτω από τα πόδια σας. Έχετε επίσης τη δυνατότητα να παρακολουθήσετε πώς γίνεται η μεταφορά ενός πορσελάνινου αγάλματος ή το γυάλισμα μιας ανεκτίμητης συλλογής κουταλιών. Κανείς δεν θα σας αποτρέψει από το να παρακολουθήσετε τα στάδια της συντήρησης ενός αντικείμενου σε πραγματικό χρόνο.

V&A East Storehouse, Λονδίνο

Παρομοίως δεν θα σας αποτρέψει κανείς από το να παραγγείλετε και να αγγίξετε ένα αντικείμενο. Μια από τις πιο καινοτόμες υπηρεσίες του Storehouse είναι η εμπειρία «Παράγγειλε ένα αντικείμενο» («Order an Object»). Μέσω αυτής, οι επισκέπτες μπορούν να επιλέξουν έως 5 αντικείμενα από τον ψηφιακό κατάλογο του μουσείου και, εντός δύο εβδομάδων, να τα εξετάσουν από κοντά σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους μελέτης, χωρίς κόστος. Σκοπός της υπηρεσίας αυτής είναι να προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για βαθύτερη κατανόηση των εκθεμάτων. Παρακολουθώντας από κοντά τις διαδικασίες συντήρησης και επιμέλειας, ενισχύεται η κατανόηση του έργου που απαιτείται για τη διατήρηση των συλλογών.

Μεταξύ των σημαντικότερων εκθεμάτων του μουσείου είναι η μαρμάρινη κιονοστοιχία μογγολικής αρχιτεκτονικής του 17ου αιώνα από την Άγκρα στην Ινδία και η ξύλινη οροφή (artesonado) του 15ου αιώνα από το Παλάτι του Τορρίχος στο Τολέδο της Ισπανίας.

Εντυπωσιακά εκθέματα

Μεταξύ των σημαντικότερων εκθεμάτων του μουσείου είναι η μαρμάρινη κιονοστοιχία μογγολικής αρχιτεκτονικής του 17ου αιώνα από την Άγκρα στην Ινδία (πρωτεύουσα της Μογγολικής Αυτοκρατορίας κατά την περίοδο του Σαχ Τζαχάν) και η ξύλινη οροφή (artesonado) του 15ου αιώνα από το Παλάτι του Τορρίχος (ένα αριστούργημα μουδεχάρ τεχνοτροπίας που αφαιρέθηκε και μεταφέρθηκε στην Αγγλία τον 19ο αιώνα) στο Τολέδο της Ισπανίας (το βρετανικό μουσείο απέκτησε τέτοιου είδους σπάνια έργα κυρίως τον 19ο αιώνα, σε μια περίοδο που συγκέντρωνε τεκμήρια από τις αποικιακές του περιοχές για λόγους μελέτης της διακοσμητικής τέχνης).

Στο V&A East Storehouse η κιονοστοιχία από την Άγκρα εκτίθεται με τρόπο που επιτρέπει στους επισκέπτες να την παρατηρήσουν από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Συγκεκριμένα έχει τοποθετηθεί κάτω από μια γυάλινη πλατφόρμα, επιτρέποντας στους επισκέπτες να περπατούν πάνω της και να την παρατηρούν από ψηλά, πάντα με γνώμονα την αισθητική απόλαυση και την εκπαίδευση του επισκέπτη.

Από τη νεότερη ιστορία εκτίθενται το τμήμα της πρόσοψης του Robin Hood Gardens όπως αναφέραμε και πριν, ενδύματα από σχεδιαστές όπως οι Βίβιεν Γουέστγουντ, Ισέι Μιγιάκι και Τζ.Γ.Άντερσον καθώς και ιστορικά κομμάτια όπως μεταξωτά υποδήματα του 18ου αιώνα και παπούτσια Christian Dior της δεκαετίας του ’50. Περιλαμβάνονται επίσης αντικείμενα από το αρχείο του Φεστιβάλ Glanstobury, κοστούμια της Βίβιαν Λι, καθώς και το γραφείο του Φρανκ Λόιντ Ράιτ από τη δεκαετία του 1930.

V&A East Storehouse, Λονδίνο

Κέντρο Ντέιβιντ Μπόουι

Ένα από τα πιο συναρπαστικά τμήματα του V&A Storehouse είναι το Κέντρο Ντέιβιντ Μπόουι, το οποίο ανοίγει για το κοινό στις 13 Σεπτεμβρίου 2025 και θα στεγάσει πάνω από 90.000 αντικείμενα που σχετίζονται με τη ζωή και το έργο του καλλιτέχνη, προσφέροντας μια εις βάθος ματιά στην καλλιτεχνική του πορεία. Πρόκειται για αντικείμενα από το αρχείο του καλλιτέχνη, κοστούμια, χειρόγραφα, μουσικά όργανα και προσωπικά σημειώματα. Ο χώρος θα περιλαμβάνει τρεις ζώνες με εκθέσεις, οπτικοακουστικές εγκαταστάσεις και χώρους μελέτης.

Το νέο μοντέλο μουσειακής εμπειρίας

Το V&A East Storehouse δίνει έμφαση στη συμμετοχή της τοπικής κοινότητας και στην εκπαίδευση. Μέχρι σήμερα, έχει προσφέρει ενασχόληση σε περισσότερα από 30.000 άτομα μέσω προγραμμάτων όπως το «Your Collection: V\&A East in Schools», το Youth Collective και άλλες πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην ενίσχυση της δημιουργικότητας και της ενεργής πολιτιστικής συμμετοχής.

Με την έμφαση στη διαφάνεια, τη συμμετοχή και την καινοτομία, το Storehouse φιλοδοξεί να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο του μουσείου στον 21ο αιώνα, καθιστώντας την παρουσίαση των πολιτιστικών συλλογών προσβάσιμη σε όλους

INFO V&A East Storehouse, Queen Elizabeth Olympic Park, Στράτφορντ Ανατολικό Λονδίνο. Ανοικτό από 31 Μαΐου 2025. Είσοδος: Δωρεάν