Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα ΑμεΑ την περασμένη Κυριακή, 3 Δεκεμβρίου, και τα όσα ειπώθηκαν την ημέρα αυτή από επίσημα χείλη για τις δράσεις της Πολιτείας υπέρ της συμπερίληψης των ατόμων με αναπηρία αλλά και την ισότητα στην πρόσβαση και κυρίως την εργασία, το tovima.gr επιδίωξε και συνάντησε μία εκπαιδευτικό με κινητικά προβλήματα.

Στη κουβέντα που είχε μαζί της επιχείρησε να προσεγγίσει και να αναδείξει κάποιες από τις πτυχές, της ομολογουμένως όχι εύκολης καθημερινότητάς της.

H κυρία Ευαγγελία Βαγκοπούλου είναι εκπαιδευτικός, εργάζεται στην πρωτοβάθμια εκπαίδευσης από το 2008 , μιλώντας μας ξεδιπλώνει  την 15ετή εμπειρία της, προϊόν μιας σειράς προβλημάτων που υπερβαίνουν κατά πολύ τα όρια που της θέτει η επίκτητη κινητική της αναπηρία.

– Συχνά ακούμε περί συμπερίληψης και ισότητας στην πρόσβαση των ΑμεΑ στον εργασιακό/επαγγελματικό χώρο στο πλαίσιο ενός κράτους δικαίου.Τι όμως από όλα αυτά που ακούμε και ακούσαμε προσφάτως με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ΑμεΑ ισχύει στην πράξη σε άτομα με αναπηρία;

Θα σας πω το εξής ενδεικτικό. Το 2017 και ενώ ήδη νοσούσα ο τότε διευθυντής στην Περιφέρεια Εκπαίδευσης όπου ανήκω με τοποθέτησε σε πέντε διαφορετικά σχολεία  ενώ είχα ήδη κινητικές δυσκολίες και περπατούσα με βακτηρία.

– Μας πως είναι δυνατόν. Κάτι τέτοιο, εκτιμώ, έχει πολλά προβλήματα ακόμη και για έναν υγιέστατο εκπαιδευτικό

– Η δικαιολογία ήταν ότι η θέση μου προέκυψε ξαφνικά και έπρεπε να τοποθετηθώ σε πολλά σχολεία με ολιγόωρη παρουσία στο καθένα. Ηταν μία πρόχειρη τοποθέτηση, χωρίς δεύτερη σκέψη. Θα έλεγα χωρίς καν πρώτη σκέψη.

– Και πως τελικά ανταποκριθήκατε σε αυτήν την συνθήκη; Πώς λειτούργησε;

Τι να σας περιγράψω; Ενδεικτικά σας λέω ότι σε ένα από τα πέντε αυτά σχολεία ήμουν περιορισμένη σε έναν ισόγειο χώρο ο οποίος ορίστηκε ως αίθουσά μου, χωρίς όμως καμία διάδραση με τους υπόλοιπους συναδέλφους μου από τον σύλλογο των εκπαιδευτικών. Και αυτό γιατί δεν είχα τη δυνατότητα να χρησιμοποιώ ασανσέρ, γιατί απλά υπολειτουργούσε.

Η Ευαγγελία Βαγκοπούλου

-Στα υπόλοιπα σχολεία. Ισχυε το ίδιο;

-Σε άλλα σχολεία η πρόσβαση δεν ήταν επίσης ό,τι καλύτερο καθώς υπήρχαν σκαλοπάτια στην είσοδο του σχολείου που με δυσκολία μπορούσα να ανέβω.

– Και πως κινηθήκατε μπροστά σε αυτές τις δυσκολίες. Βρήκατε λύση;

Επεφτα διαρκώς πάνω σε προβλήματα για τα οποία όλοι, σε όλους τους φορείς και σε όλες τις βαθμίδες, δήλωναν αναρμόδιοι να προσφέρουν λύσεις. Κανείς δεν μπορούσε να μου τις εξασφαλίσει και έτσι κατέφυγα στον Συνήγορο του Πολίτη.

«Η συντριπτική πλειοψηφία των σχολείων εξακολουθούν να μην έχουν τη βασική προσβασιμότητα σε άτομα με αναπηρία, είτε είναι γονείς, είτε εκπαιδευτικοί, είτε παιδιά»

– Και τι συμβαίνει σήμερα στο σχολείο, έξι χρόνια μετά την προσφυγή σας στον Συνήγορο του Πολίτη.

– Το σχολείο, γενικά η σχολική κοινότητα, είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας. Οι εκπαιδευτικοί με αναπηρία εξακολουθούν να έχουν αρκετές δυσκολίες, οι οποίες δεν περιορίζονται μόνο στην προσβασιμότητα και στην παρουσία μιας ράμπας. Εξάλλου, η ζωή ενός ανθρώπου με αναπηρία δεν περιορίζεται στη ράμπα. Είναι οι καθημερινές συνθήκες που επικρατούν και οι οποίες επιτείνουν τις αντικειμενικες δυσκολίες όπως δηλαδή γίνεται συνολικά στην κοινωνία. Η συντριπτική πλειοψηφία των σχολείων εξακολουθούν να μην έχουν τη βασική προσβασιμότητα σε άτομα με αναπηρία, είτε αυτά είναι γονείς, είτε εκπαιδευτικοί, είτε παιδιά, μαθητές.

—

Ως νεοδιόριστη  έπρεπε να κάνετε την πρώτη σας διετία σε σχολείο συγκεκριμένης Περιφέρειας. Υπήρχε σε αυτήν σχολείο ικανό για να εξυπηρετήσει  ανάγκες ΑμεΑ;

Οχι και το συγκεκριμένο σχολείο δεν αποτέλεσε εξαίρεση καθώς η συντριπιτική πλειοψηφία των ελληνικών σχολικών κτιρίων δεν έχουν υποδομές για ΑμεΑ. Ωστόσο, η διεύθυνση του σχολείου κάλεσε τον δήμο οι αρμόδιες υπηρεσίες του οποίου έφτιαξαν ράμπες μέσα και έξω από το σχολείο.

Δύο χρόνια αργότερα για να βρίσκομαι πλησιέστερα στον τόπο κατοικίας μου πήρα μετάθεση σε άλλη περιφέρεια. Το Νοέμβριο του 2022 είχα ενημερώσει τα αρμόδια τμήματα της νέας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης που μετατέθηκα ότι κάνω χρήση αναπηρικού αμαξιδίου και πως για το λόγο αυτό θα έπρεπε να τοποθετηθώ σε κατάλληλα σχολεία. Με τοποθέτησαν σε 2 σχολεία. Το πρώτο το είχα ζητήσει η ίδια γιατί είχα δει ότι είχε πρόσβαση εξωτερικά, αλλά δεν γνώριζα πως είναι διαμορφωμένος εσωτερικά ο χώρος και το δεύτερο σχολείο ήταν ένα σχολείο το οποίο ήταν εντελώς ακατάλληλο για μένα και χρειάστηκε για το λόγο αυτό να κάνω την ανάληψη υπηρεσίας ηλεκτρονικά και τελικά να αποσπασθώ εσωτερικά σε ένα άλλο σχολείο.

«Οι εκπαιδευτικοί με αναπηρία εξακολουθούν να έχουν αρκετές δυσκολίες, οι οποίες δεν περιορίζονται μόνο στην προσβασιμότητα και στην παρουσία μιας ράμπας»

– Αν σας δινόταν η ευκαιρία να μιλήσετε στο σημερινό υπουργό Παιδείας κύριο Κυριάκο Πιερρακάκη τι θα του λέγατε;

Καταρχάς να του ευχηθώ καλή επιτυχία στο Υπουργείο που πρόσφατα ανέλαβε. Θα ήθελα επίσης να πω ότι το σχολείο, – η σχολική κοινότητα – οφείλει να γίνει πιο συμπεριληπτική. Και η συμπερίληψη ξεκινάει από την ορατότητα. Για να υπάρξει ορατότητα θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς ΑμεΑ – εν προκειμένω – να μπορούν να εργαστούν και να είναι λειτουργικοί με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες στο χώρο του σχολείου.

«Πολλές φορές σκέφτομαι ότι σε μια πόλη όπως στο Βερολίνο το ποσοστό της σωματικής λειτουργικότητας μου θα ήταν πολύ υψηλότερο απ ό,τι στην Ελλάδα»

– Ποια είναι το επίπεδο των υποδομών στο σχολείο που εργάζεστε σήμερα; Είναι βελτιωμένο;

Για διάφορα θέματα της σχολικής ζωής και κυρίως για εργασίες που αφορούν το σχολικό κτήριο υπεύθυνοι είναι οι δήμοι. Όμως, άλλα πρόσωπα ασχολούνται με θέματα υποδομών εντός του σχολικού κτηρίου και άλλα πρόσωπα ασχολούνται με εργασίες εκτός. Αυτός ο διαχωρισμός δημιουργεί γραφειοκρατία και ο συντονισμός των εργασιών δεν είναι πάντα εύκολος. Για παράδειγμα, άλλα πρόσωπα είναι υπεύθυνα για τις εξωτερικές ράμπες του σχολείου και άλλα πρόσωπα είναι υπεύθυνα για τις εσωτερικές. Αυτό από μόνο του εκ των πραγμάτων προκαλεί μια δυσλειτουργία.

Στο σχολείο που βρίσκομα αυτή την περίοδο οι ράµπες δεν έχουν τη σωστή κλίση είτε για την ανάβαση, είτε για την κατάβαση.Έχουν γίνει επανειλημμένα τηλεφωνήματα στο δήμο και από την πλευρά μου και από την πλευρά της διεύθυνσης αλλά παρόλα αυτά μετά από 3 μήνες δεν έχει έρθει κάποιος μηχανικός για να αξιολογήσει την υφιστάμενη κατάσταση.

– Εκτιμάτε ότι χώρα μας εξακολουθεί να είναι ουραγός ανάμεσα στις αναπτυγμένες χώρες, στην εξασφάλιση των δικαιωμάτων για άτομα με αναπηρία.

Πολλές φορές σκέφτομαι ότι σε μια πόλη όπως στο Βερολίνο το ποσοστό της σωματικής λειτουργικότητας μου θα ήταν πολύ υψηλότερο απ ό,τι στην Ελλάδα.  Εξαιτίας των υποδομών που υπάρχουν και των νόμων που ισχύουν εκεί. Ολα είναι διαφορετικά στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη και στο πλαίσιο της πολιτικής ορθότητας που τόσο λείπει στη χώρα μας.

– Κατά την περιγραφή την εμπειρίας σας καταγράφετε συνθήκες αλλά μάλλον αποφεύγετε να ονοματίσετε πρόσωπα.

– Έτσι ακριβώς. Επιλέγω να μην φωτογραφίσω πρόσωπα παρά μόνο καταστάσεις. Θα ήθελα απλώς να σκιαγραφήσω την κατάσταση που έχω βιώσει και εξακολουθώ να βιώνω, να μιλήσω για την προσωπική μου εμπειρία και να ελπίζω σε μια αλλαγή που έπρεπε να έχει γίνει χρόνια πριν.

«Θα ήθελα η Πολιτεία πρωτίστως να αναλάβει και να πραγματοποιήσει σχετικές δράσεις ώστε οι εργαζόμενοι ΑμεΑ να είναι όλο και σε μεγαλύτερο ποσοστό στους χώρους εργασίας»

– Τι σημαίνει για εσάς η 3η Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα ΑμεΑ

Κάθε χρόνο, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αναπηρίας, λαμβάνουμε πολλά email από το Υπουργείο για να κάνουμε ως εκπαιδευτικοί δράσεις για την ημέρα αυτή. Θα ήθελα η Πολιτεία πρωτίστως να αναλάβει και να πραγματοποιήσει σχετικές δράσεις ώστε οι εργαζόμενοι ΑμεΑ να είναι όλο και σε μεγαλύτερο ποσοστό στους χώρους εργασίας.  Το θέμα μου είναι διαχρονικό και αφορά και πολλούς άλλους συναδέλφους, όλες τις κυβερνήσεις και όλους τους υπουργούς Παιδείας.

-Σας ευχαριστώ πολύ.

-Και εγώ!