Η περιοδεία που πραγματοποιεί ο Νίκος Δένδιας στα Δυτικά Βαλκάνια έχει διμερές αλλά και περιφερειακό ενδιαφέρον. Ο υπουργός Εξωτερικών επισκέπτεται σήμερα την Αλβανία και την Τετάρτη θα βρεθεί στη Βόρεια Μακεδονία. Στις 31 Μαΐου, κατά πληροφορίες, ο κ. Δένδιας αναμένεται να επισκεφθεί τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη (Β-Ε), ενώ σχεδιάζονται ταξίδια και σε Σερβία και Μαυροβούνιο. Το ενδιαφέρον της Αθήνας και ο ενεργότερος ρόλος που επιδιώκει να έχει στην περιοχή, υπό το φως του ρωσο-ουκρανικού πολέμου (και των δυτικών ανησυχιών για πιθανή εξαγωγή αστάθειας στη Βαλκανική) καθιστά την περιοδεία εξόχως σημαντική. Σύμφωνα με διπλωματικούς αξιωματούχους, η Αθήνα αναμένεται να εκπέμψει στις χώρες της περιοχής ένα μήνυμα σταθερότητας, συμφιλίωσης -όπου υπάρχει ανάγκη- και προσήλωσης στην ευρωπαϊκή προοπτική.
Διμερή και Ευρώπη
Στα Τίρανα ο κ. Δένδιας θα πραγματοποιήσει κατ’ ιδίαν συναντήσεις με τον αλβανό πρωθυπουργό, Έντι Ράμα, και με την ομόλογό του, Όλτα Τζάσκα. Η συνάντηση Δένδια και Ράμα θεωρείται σημαντική και υπογραμμίζει, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, τη σημασία που δίδει η αλβανική πλευρά στις σχέσεις της με την Ελλάδα. Οι συζητήσεις θα εστιάσουν σε όλες τις πτυχές των ελληνοαλβανικών σχέσεων αλλά και σε ζητήματα όπως οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο στη σκιά της αυξημένης τουρκικής επιθετικότητας εναντίον της Ελλάδας, η ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων και ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος.
Στο σκέλος των διμερών, η πολιτική συμφωνία (Οκτώβριος 2020) για σύναψη συνυποσχετικού προκειμένου να παραπεμφθεί η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών των δύο χωρών σε διεθνή δικαιοδοσία φαίνεται ότι έχει ακόμα δρόμο, λόγω των γραφειοκρατικών (αλλά και πολιτικών) διαδικασιών στη γειτονική χώρα.
Το έτερο μείζον θέμα αφορά στην ελληνική εθνική μειονότητα που ζει στην Αλβανία. Γι’ αυτό, πριν δει τον αλβανό πρωθυπουργό, ο κ. Δένδιας θα συναντηθεί με στελέχη της ελληνικής μειονότητας από τη Χειμμάρα, όπου υπάρχει το περιουσιακό ζήτημα. Επιπλέον, οι ομογενείς (αλλά και η Αθήνα) ενδιαφέρονται αρκετά για την επικείμενη διαδικασία απογραφής πληθυσμού που θα πραγματοποιήσει το αλβανικό κράτος, καθώς αποτελεί ζητούμενο να γίνει ορθά (και χωρίς προσκόμματα), προκειμένου να καταγραφεί και επίσημα το πραγματικό μέγεθος της μειονότητας.
Όσον αφορά στην ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, πρόσφατα, ο κ. Ράμα πρότεινε εάν δεν υπάρξει διευθέτηση της διένεξης Σκοπίων και Σόφιας, να διαχωριστούν οι υποψηφιότητες Αλβανίας και Βόρειας Μακεδονίας και να εκκινήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις για τη χώρα του. Η στάση της Αθήνας στο ζήτημα είναι ξεκάθαρη και αναμένεται να υπογραμμιστεί εκ νέου η ανάγκη για ταυτόχρονη έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας και για τις δύο υποψήφιες χώρες. Τέλος, ο κ. Δένδιας θα συναντηθεί με τον Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας, Αναστάσιο.
Διπλές επαφές
Στα Σκόπια, ο κ. Δένδιας θα πραγματοποιήσει επαφές με την πολιτειακή και την πολιτική ηγεσία της χώρας, καθώς θα συναντηθεί με τον πρόεδρο Στέβο Πεντάροφσκι, τον πρωθυπουργό Ντίμιρταρ Κοβατσέφσκι και τον ομόλογό του Μπουγιάρ Οσμάνι.
Την ίδια μέρα, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβης Θεμιστοκλής Δεμίρης και ο επικεφαλής της Α3 Διεύθυνσης των χωρών Νοτιοανατολικής Ευρώπης, πρέσβης Αργύρης Μακρής, επισκέπτονται την Βόρεια Μακεδονία προκειμένου να μετάσχουν στις διμερείς τακτικές πολιτικές διαβουλεύσεις. Στις επαφές αυτές εξετάζεται όλο το φάσμα των σχέσεων, όπως η εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών, η πρόοδος της επιτροπής για τα σχολικά βιβλία κλπ. Ιδιαίτερα, δε, για την τελευταία, πηγές από τα Σκόπια χαρακτήριζαν κρίσιμο το ρόλο των επιτροπών, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να προχωρήσουν οι εργασίες τους μια και «ο πυρήνας του αλυτρωτισμού βρίσκεται στα βιβλία».
«Μαύρη τρύπα»
Στο Σεράγεβο, ο υπουργός Εξωτερικών θα συναντηθεί με την πολιτική ηγεσία αλλά και την ομόλογό του Μπιζέρα Τούρκοβιτς. Το ομοσπονδιακό κράτος -με τις δύο οντότητες και τις τρεις συστατικές εθνότητες- θεωρείται για τους δυτικούς «μαύρη τρύπα» στην περιοχή, εξαιτίας της ρωσικής επιρροής στην οποία είναι εκτεθειμένο αλλά και λόγω των ιδιαιτεροτήτων στη δομή και τη λειτουργία του.
Πιθανή αναταραχή ή και διάλυση της Β-Ε, όπως κατά διαστήματα έχει γραφτεί, ενδέχεται να αποσταθεροποιήσει όλη την Βαλκανική, της Ελλάδος περιλαμβανομένης. Ο κ. Δένδιας αναμένεται να υπογραμμίσει την σημασία του να παραμείνει αρραγής και σταθερή η Β-Ε. Ταυτόχρονα, η Αθήνα -όπως και η πλειοψηφία των δυτικών χωρών- στηρίζει την αλλαγή του εκλογικού νόμου στη χώρα, προκειμένου και οι τρεις συστατικές εθνότητες να έχουν τη δυνατότητα εκλογής αντιπροσώπων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, στις προσεχείς εκλογές του Οκτωβρίου.
Πέραν της ρωσικής επιρροής, στην Β – Ε υπάρχει και μεγάλη τουρκική επιρροή με επίκεντρο τον πολιτισμό, τη θρησκεία και την οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό, οι έξι ελληνικές εστίες που έχουν ανοίξει σε πανεπιστήμια της Βοσνίας και οι λοιπές πολιτιστικές δράσεις που τρέχουν υπό τον Έλληνα πρέσβη στο Σεράγεβο, Δημήτρη Παπανδρέου, κρίνονται σημαντικές. Ο ελληνικός πολιτισμός αποτελεί διαχρονικά σημαντικό «όπλο» και η αξιοποίησή του σε μια χώρα όπου η Άγκυρα έχει τόση παρουσία έχοντας δαπανήσει πακτωλούς χρημάτων, έχει ενδιαφέρον.
