Ο νέος πρωθυπουργός της Αιθιοπίας θα φέρει τη δημοκρατική άνοιξη;

Οταν ο πρωθυπουργός της Αιθιοπίας παραιτήθηκε ύστερα από πέντε χρόνια στο αξίωμα, κανείς δεν περίμενε ότι ο διάδοχός του θα ήταν καλύτερος. Η χώρα αυτή της Ανατολικής Αφρικής βρισκόταν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ κάθε δράση της αντιπολίτευσης είχε κατασταλεί με βία.

Χιλιάδες ακτιβιστές και δημοσιογράφοι αντιφρονούντες φυλακίστηκαν και εκατοντάδες άλλοι σκοτώθηκαν στη διάρκεια βίαιων διαδηλώσεων που κατέπνιξε η κυβέρνηση.

Η κατάσταση είχε φθάσει στο απροχώρητο, μέχρι τη μέρα που ένας νέος άνθρωπος, ο 42χρονος Αμπίι Αχμέντ, ανέλαβε δράση. Σήμερα, ύστερα από τον πρώτο του μήνα στην πρωθυπουργία, ένα αίσθημα ευφορίας, ελπίδας και αισιοδοξίας επικρατεί στη χώρα.

Το πολίτευμα της Αιθιοπίας είναι κατ’ επίφαση δημοκρατικό. Γιατί στην πραγματικότητα κάθε έννοια δημοκρατίας έχει καταλυθεί, αρχής γενομένης από το Κοινοβούλιο όπου μόνο το κυβερνών κόμμα και οι σύμμαχοί του εκπροσωπούνται.

Τα τελευταία χρόνια σημειώνονται ολοένα και περισσότερες αναταραχές ενώ στις αρχές του περασμένου μήνα η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ (στενή σύμμαχος της Αιθιοπίας) πέρασε ψήφισμα με το οποίο καλούσε την κυβέρνηση της αφρικανικής χώρας να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου.

Σε μια καθηλωτική ομιλία την ημέρα της ορκωμοσίας του στις 2 Απριλίου, ο Αμπίι αναγνώρισε μερικά από τα χρόνια προβλήματα της Αιθιοπίας. Ζήτησε συγγνώμη για τους ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους στη διάρκεια των αιματηρών διαδηλώσεων που συγκλόνισαν τη χώρα τον τελευταίο χρόνο, χαιρέτισε την πολυφωνία και υποσχέθηκε να επουλώσει τις πληγές μεταξύ των εθνοτικών ομάδων.

Είναι μεγάλη η σημασία της Αιθιοπίας για τη σταθερότητα της Ανατολικής Αφρικής. Η χώρα διαθέτει τον μεγαλύτερο στρατό στην περιοχή και την ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία της ηπείρου, ενώ συνορεύει με διαλυμένα κράτη όπως η Σομαλία και το Νότιο Σουδάν.

Αν και θεωρείται πυλώνας σταθερότητας, τα τελευταία χρόνια οι αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες των Ορόμο, που είναι η μεγαλύτερη εθνοτική κοινότητα, και οι αναταραχές στο εσωτερικό των Αμχάρα, της δεύτερης μεγαλύτερης κοινότητας, με δεκάδες νεκρούς και χιλιάδες εκτοπισμένους δημιούργησαν ένα κλίμα έντονης αβεβαιότητας.

Η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο από την καταστροφική ξηρασία και ακολούθως την επισιτιστική κρίση η οποία άγγιξε εκατομμύρια κόσμου. Ο πρωθυπουργός Χαϊλεμαριάμ Ντεσαλέγκν παραιτήθηκε, η χώρα κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ ένα απεργιακό κύμα σάρωνε την πρωτεύουσα.

Με την άνοδο του Αμπίι στην εξουσία, οι ταραχές καταλάγιασαν. Το Internet αποκαταστάθηκε στην επαρχία, οι κατηγορίες εναντίον δεκάδων ακτιβιστών αποσύρθηκαν και ο ίδιος ξεκίνησε να επισκέπτεται όλη τη χώρα, να συναντά κόσμο, να ακούει παράπονα και να υπόσχεται αλλαγή.

«Για κάποιον που έχει μεγαλώσει στην Αντίς Αμπέμπα, το να βλέπει έναν πρωθυπουργό να οργανώνει ομιλίες και να κάθεται να συζητεί με κόσμο για τα προβλήματά του είναι παράξενο» αναφέρει στην «Washington Post» o δημοσιογράφος Ζεχάριας Ζελαλέμ. «Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ και συμβαίνει εδώ και τρεις εβδομάδες».

Ακτιβιστές που αποφυλακίστηκαν αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Αμπίι δήλωσαν με συγκρατημένη αισιοδοξία ότι η Αιθιοπία μπορεί και να αλλάξει.

«Η αποφυλάκισή μας σημαίνει κάτι. Είναι ένα μήνυμα αλλαγής, ότι ο Αμπίι θέλει την αλλαγή» δήλωσε ο Εσκιντέρ Νεγκά, δημοσιογράφος που πέρασε έξι χρόνια στη φυλακή εξαιτίας των δημοσιεύσεών του. Σήμερα ελπίζει πως όταν αρθεί η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και ξεκινήσει ένας συνολικός διάλογος, τα πράγματα θα αρχίζουν να καλυτερεύουν.

Μόλις ανέλαβε καθήκοντα τον περασμένο μήνα, ο Αμπίι άρχισε την περιοδεία του. Συναντήθηκε με πολιτικούς της αντιπολίτευσης και χαιρέτισε τις απόψεις τους, μίλησε με απλούς ανθρώπους. Από την πόλη Ορόμο όπου συνεχάρη τους νέους για τον αγώνα τους για τη δημοκρατία, ως τη βόρεια περιοχή Τιγκρέι και τη Σομαλία όπου ζήτησε συγγνώμη για τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις μεταξύ μελών της φυλής Ορόμο και Σομαλών που ζουν στην Αιθιοπία.

Σε ομιλία του ενώπιον 20.000 ανθρώπων στην Αντίς Αμπέμπα στις 15 Απριλίου, αναγνώρισε ότι η γραφειοκρατία και το δικαστικό σύστημα δεν εξυπηρετούν τους πολίτες και υποσχέθηκε μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών ασφαλείας.

«Θα εργαστούμε έτσι ώστε να απαλλάξουμε τις υπηρεσίες ασφάλειας και τις μυστικές υπηρεσίες από την πολιτική μεροληψία. Θα πρέπει να ενεργούν σύμφωνα με τον νόμο και να λογοδοτούν σε αυτόν» είπε στο συγκεντρωμένο πλήθος.

Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, ο Aμπίι έχει ισχυρό λαϊκό έρεισμα, το οποίο είναι ικανό να λειτουργήσει ως μοχλός ενάντια στα στοιχεία του καθεστώτος που θα μπορούσαν να αντιταχθούν στις αλλαγές.

Η διεθνής κοινότητα βλέπει με καλό μάτι την άνοδό του στην εξουσία. Η αμερικανική πρεσβεία εξέδωσε ανακοίνωση μιλώντας για ένα θετικό βήμα και εκφράζοντας την ελπίδα ότι υπό την πρωθυπουργία του οι συνθήκες θα καλυτερέψουν, θα υπάρξουν μεταρρυθμίσεις.

Ο Ζεΐντ Ραντ αλ Χουσεΐν, ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο οποίος είχε συγκρουστεί στο παρελθόν με την προηγούμενη κυβέρνηση, επισκέφθηκε ξανά –έπειτα από πρόσκληση –περιοχές της Αιθιοπίας και συνομίλησε με ανθρώπους, κάτι που στο παρελθόν του είχε απαγορευτεί.

«Εντυπωσιάστηκα από τη δέσμευση του Αμπίι για ανεκτικότητα. Εντυπωσιάστηκα από τη συγγνώμη του για την αμετάκλητη ζημιά που υπέστησαν τόσο πολλοί άνθρωποι στη διάρκεια της καταστολής των πρόσφατων διαδηλώσεων» δήλωσε ο Χουσεΐν σε φοιτητές του Πανεπιστημίου της Αντίς Αμπέμπα.

Για πολλούς συμπατριώτες του, ο νεαρός πρωθυπουργός μπορεί να σώσει τη χώρα που είχε φθάσει στο χείλος της κατάρρευσης. Και σίγουρα έχει κάνει καλή αρχή. Ομως θα πρέπει να κάνει πολλά περισσότερα… ξεκινώντας από την άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, τον ανασχηματισμό του Υπουργικού Συμβουλίου και την εξυγίανση των δυνάμεων ασφαλείας.