Το τελευταίο διάστημα οι κεντρικές τράπεζες προσανατολίζονται σε πιο χαλαρές πολιτικές: η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ προς το παρόν τηρεί ξεκάθαρη στάση αναμονής, ώστε να αξιολογήσει αν η ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας ατονεί, ενώ η Ιαπωνία και η ευρωζώνη εφαρμόζουν εκτεταμένα μέτρα δημοσιονομικής τόνωσης.
Παράλληλα, η Κίνα διατηρεί προς το παρόν μια σειρά μέτρων τόνωσης για να στηρίξει την οικονομική δραστηριότητα, έστω και αν έτσι μεγεθύνει μια επίφοβη και μη βιώσιμη φούσκα χρέους.
Ωστόσο θα πρέπει τώρα να φοβόμαστε περισσότερο τις προθέσεις των κεντρικών τραπεζών και το κατά πόσον αυτές θα επιτρέψουν μιαν αδικαιολόγητη κατακόρυφη άνοδο (melt-up) στη διάθεση ανάληψης κινδύνου. Η απειλή ενός παγκόσμιου melt-up ενδέχεται να αυξηθεί αν η Ευρωπαϊκή Ενωση δεσμευθεί πολιτικά να σώσει τις πολύ μεγάλες για να πεθάνουν ιταλικές τράπεζες.
Πράγματι, ένα άλμα της διάθεσης ανάληψης κινδύνου εν μέσω αδύναμων θεμελιωδών οικονομικών μεγεθών θα πιάσει απροετοίμαστες τις κεντρικές τράπεζες, οι οποίες θα συνειδητοποιήσουν ξαφνικά ότι έπαιζαν με σπίρτα καθισμένες πάνω σε δοχεία βενζίνης.
Σε μια τέτοια περίπτωση, το φλερτ της αγοράς με τις πολιτικές των κεντρικών τραπεζών θα μπει σε μια νέα, επικίνδυνη φάση: αν οι πολιτικές στήριξης σταματήσουν, οι αγορές θα καταρρεύσουν, ενώ αν συνεχιστούν, τα πράγματα θα βγουν εκτός ελέγχου. Και τι ρόλο παίζουν τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη σε αυτή τη σχέση; Ουσιαστικά, κανέναν.
Πιο συγκεκριμένα, οι αγορές πανηγυρίζουν το πολυαναμενόμενο επόμενο στάδιο νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών, και πλέον και της δημοσιονομικής πολιτικής: τα αποκαλούμενα «χρήματα εξ ουρανού» (helicopter money), ένας μάλλον ευρύς όρος που καλύπτει τα πάντα, από την αύξηση των δημοσιονομικών δαπανών, οι οποίες στη συνέχεια καλύπτονται από νέες αγορές ομολόγων από την κεντρική τράπεζα, ως την παροχή ρευστότητας απευθείας στους καταναλωτές –την πιο καθαρή μορφή «χρημάτων εξ ουρανού».
Οι αγορές ωστόσο θα πρέπει να προσέχουν τι εύχονται. Τα «χρήματα εξ ουρανού» αποτελούν σίγουρα πολύ πιο ισχυρό και άμεσο εργαλείο για την τόνωση της οικονομίας συγκριτικά με την ποσοτική χαλάρωση και βέβαια τα μηδενικά και αρνητικά επιτόκια.
Σε αντίθεση με την ποσοτική χαλάρωση, αποτελούν επίσης μια έντονα πληθωριστική και άμεση ένεση ρευστότητας. Είναι ένα εργαλείο στο οποίο οι κεντρικές τράπεζες και τελικά οι κυβερνήσεις θα στραφούν αναπόφευκτα ώστε να ξορκίσουν την αδύναμη ανάπτυξη και την απειλή του αποπληθωρισμού.
Ο πληθωρισμός αποτελεί τη μόνη επιβεβλημένη προϋπόθεση σε έναν κόσμο που πνίγεται στο χρέος.
Και αυτό γιατί ο πληθωρισμός είναι ο μόνος τρόπος για να μειωθεί το σχετικό βάρος ενός τόσο τεράστιου χρέους, χωρίς μαζική αθέτηση υποχρεώσεων. Το χρέος που αναλογεί σε κάποιον αντιπροσωπεύει τις αποταμιεύσεις ενός τρίτου. Με άλλα λόγια, σύντομα πρόκειται να δούμε μεγάλο ονομαστικό πλούτο να καταστρέφεται σε πραγματικούς όρους. Και οι συναλλαγματικές ισοτιμίες του παραστατικού χρήματος θα βρεθούν στην καρδιά αυτής της κάθετης πτώσης.
Ο κ. John Hardy είναι επικεφαλής στρατηγικής συναλλάγματος της Saxo Bank.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ