ΝΑΤΟ και ΕΕ καλούν Μόσχα

Βήματα άρχισαν να καταγράφονται προς την κατεύθυνση του περιορισμού της έντασης που επικρατεί από ενάμιση και πλέον χρόνο στις σχέσεις Ουάσιγκτον – Μόσχας και πηγές σε δυτικές πρωτεύουσες –Βερολίνο, Ουάσιγκτον, Βρυξέλλες –οι οποίες παρακολουθούν τις σχετικές κινήσεις αισιοδοξούν ότι θα υπάρξουν θετικές εξελίξεις. Ο Λευκός Οίκος άρχισε να ανησυχεί μήπως «ο κόσμος» τον οποίο θα παραδώσει ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα στην/στον διάδοχό του, είτε στη Χίλαρι Κλίντον είτε στον Ντόναλντ Τραμπ, τον ερχόμενο Ιανουάριο θα είναι «βάρος πολύ ανώτερο των δυνάμεών του για τον χειριστεί» γράφει το βρετανικό «Economist» το οποίο έχει λόγους να πιστεύει ότι ο Λευκός Οίκος θα «επιδιώξει προσέγγιση» με τη Μόσχα ώστε να βελτιωθεί το κλίμα. Το περιοδικό εξηγεί ότι ο στενός κύκλος της Ουάσιγκτον και της Γουόλ Στριτ, οι λεγόμενοι «policy makers», δεν κρύβουν τη δυσφορία τους για τις ακραίες και εκτός πραγματικότητας θέσεις που διακηρύσσουν οι δύο προεδρικοί υποψήφιοι σε θέματα εξωτερικής και οικονομικής πολιτικής.

Είναι ενδιαφέρον ότι τις τελευταίες ημέρες έπεσε ο τόνος των σχολίων και των δηλώσεων από αξιωματούχους του ΝΑΤΟ, του Λευκού Οίκου και του Κρεμλίνου σε ζητήματα που αφορούν τις σχέσεις της Δύσης με τη Ρωσία. Αν εξαιρέσει κανείς την ψυχροπολεμική διάλεκτο των υπερσυντηρητικών Πολωνών και ορισμένων αξιωματούχων των Βαλτικών χωρών, ακόμη και η διάσκεψη κορυφής του ΝΑΤΟ που τερματίστηκε χθες στη Βαρσοβία δεν προκάλεσε ένταση («soft – melted», δηλαδή «νερόβραστο», χαρακτήρισε το ανακοινωθέν ένας πολωνός κυβερνητικός).

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ επέμεινε να τονίζει σε κάθε ευκαιρία ότι οι αποφάσεις που λήφθηκαν για την εγκατάσταση δυνάμεων της Συμμαχίας στην Ανατολική Ευρώπη και διατυπώθηκαν στο ανακοινωθέν απλώς οριστικοποίησαν αποφάσεις και σχέδια που είχαν ληφθεί προ καιρού από τα συμβούλια υπουργών Αμυνας και Εξωτερικών. Ακόμη και ο αμερικανός υπουργός Αμυνας Αστον Κάρτερ, ο οποίος έχει διακριθεί για τη σκληρή γλώσσα που χρησιμοποιεί όταν αναφέρεται στη Ρωσία, προτίμησε να προβάλει τον ρόλο του ΝΑΤΟ ως παράγοντα διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας και απέφυγε να αναφερθεί σε «απειλές» της Μόσχας.

Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι πριν από τη διάσκεψη της Βαρσοβίας ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι συναντήθηκε με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ στον οποίο, όπως έγραψαν οι «Financial Times», υπογράμμισε ιδιαίτερα τις «προσδοκίες» της κυβέρνησης Ομπάμα ότι θα βελτιωθεί το κλίμα στις σχέσεις με τη Ρωσία. Στη συνέχεια επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ. Τρεις ημέρες αργότερα ο Γενς Στόλτενμπεργκ ανακοίνωσε ότι το ΝΑΤΟ θα αρχίσει συνομιλίες με τη Ρωσία «στις αμέσως επόμενες ημέρες», μετά τη σύνοδο της Βαρσοβίας. Αναφέρθηκε στον ρόλο που καλείται να παίξει το «Συμβούλιο ΝΑΤΟ – Ρωσία» ως «φόρουμ για διάλογο και ανταλλαγή πληροφοριών ώστε να περιοριστεί η ένταση και να αυξηθεί η δυνατότητα της πρόληψης» επικίνδυνων καταστάσεων. Η ρωσική απάντηση ήρθε, έμμεσα, από τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Σε μήνυμά του στον αμερικανό ομόλογό του με ευχές για την εθνική εορτή (4η Ιουλίου) της Αμερικής ο ρώσος πρόεδρος αναφέρεται στη συνεργασία Ρωσίας και ΗΠΑ στο παρελθόν χάρη στην οποία αντιμετωπίστηκαν δημιουργικά κρίσεις, δίνει σήμα για επανάληψη της συνεργασίας και εκφράζει την ελπίδα ότι «με αμοιβαίο σεβασμό στα νόμιμα συμφέροντα της μίας χώρας από την άλλη θα μπορέσουμε να λύσουμε με επιτυχία και τα πιο πολύπλοκα διεθνή ζητήματα». Στο Βερολίνο εκπρόσωπος της καγκελαρίας χαρακτήρισε το μήνυμα ως «σημαντικό βήμα για έναν δημιουργικό διάλογο» και τόνισε ότι η Γερμανία «είναι θετική» σε κάθε πρωτοβουλία για διάλογο με τη Ρωσία.

Μηνύματα για βελτίωση των σχέσεων της Δύσης με τη Ρωσία ήρθαν και από τις Βρυξέλλες. Αναλαμβάνοντας την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το δεύτερο εξάμηνο ο υπουργός Εξωτερικών της Σλοβακίας Μίροσλαβ Λέγσακ δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει ανάγκη από «ένα νέο είδος συνεργασίας» με τη Ρωσία και ότι η Σλοβακία θα εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση. Οφείλουμε, είπε, «να σχεδιάσουμε εκ νέου τις σχέσεις μας (με τη Ρωσία) και να τις βάλουμε σε ρεαλιστική βάση». Παρατήρησε ότι η ΕΕ πρέπει να διορθώσει την «ιδεολογική» πολιτική της προς τη Μόσχα, επέμεινε ότι «είναι ανόητο η ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις (στη Ρωσία) δίχως να συζητηθεί η απόδοσή τους» και τόνισε ότι στόχος της ΕΕ ήταν «να αλλάξει η πολιτική της Μόσχας στο θέμα της Ουκρανίας, αλλά δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο». Απαντώντας σε ερωτήσεις υπενθύμισε ότι ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίκο είχε δηλώσει τον περασμένο Απρίλιο ότι «όσο ταχύτερα ανακληθούν οι κυρώσεις τόσο το καλύτερο» για την Ευρώπη.