Η ειδικότητα της καρδιοχειρουργικής έχει διανύσει μια σχετικά μακρά διαδρομή με σημαντικές εξελίξεις, βελτιώσεις και, πάνω απ’ όλα, προσφορά στον ασθενή. Την τελευταία πενταετία όμως αντιμετωπίζει μια αλλαγή των δεδομένων και αναγκών σε κάθε υποειδικότητα. Ο διακεκριμένος καρδιοχειρουργός, διευθυντής της Β’ Καρδιοχειρουργικής Κλινικής του Νοσοκομείου Υγεία κ. Στρατής Παττακός μιλάει στο «Βήμα» για τις εξελίξεις στον τομέα της καρδιοχειρουργικής.
Κύριε Παττακέ, «μπαλονάκι» ή bypass για την αντιμετώπιση πολλαπλών φραγμένων αρτηριών;
«Αυτό είναι κάτι το οποίο θα κρίνει η ιατρική ομάδα που παρακολουθεί τον ασθενή, βάσει διεθνών οδηγιών. Η μέθοδος που ακολουθείται κάθε φορά εξαρτάται από την περίπτωση του ασθενούς.
Η αλήθεια είναι ότι η χειρουργική στεφανιαίων υπέστη μια ανταγωνιστική πρόκληση από την άνοδο των αγγειοπλαστικών που με τη βοήθεια βελτιωμένων stents αποτέλεσαν τη λύση σε έναν μεγάλο αριθμό ασθενών.
Με την πάροδο του χρόνου όμως και ενώ διαψεύσθηκαν οι ενθουσιασμοί εκατέρωθεν, επήλθε μια επιστημονική ισορροπία η οποία καθορίζει αν ο ασθενής θα υποβληθεί σε αγγειοπλαστική ή αορτοστεφανιαία παράκαμψη – bypass.
Οπως προανέφερα, η τύχη του ασθενούς δεν καθορίζεται από την προκατειλημμένη άποψη ενός εκάστου ιατρού αλλά από αυστηρές διεθνείς οδηγίες (guidelines) για την καλύτερη επιλογή θεραπείας.
Η προσέγγιση αυτή βοήθησε στη διαμόρφωση μιας ιατρικής ομάδας ειδικών (Heart Team) η οποία αποφασίζει με γνώμονα την άριστη και αντικειμενική εφαρμογή των οδηγιών. Η ομάδα αυτή αποτελείται από καρδιολόγους, καρδιοχειρουργούς, ειδικούς υπερήχων, αγγειοχειρουργούς, νοσηλευτές και τεχνικούς εξωσωματικής κυκλοφορίας.
Επιστέγασμα της προσπάθειας αυτής αποτελεί το υβριδικό δωμάτιο (Hybrid Room), το οποίο είναι ένα τεχνικά άρτιο δωμάτιο ικανό να φιλοξενήσει κάθε επεμβατική πράξη».
Υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις τα τελευταία χρόνια και στον τομέα της αντικατάστασης των βαλβίδων της καρδιάς. Μιλήστε μας για αυτές, καθώς υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον ιδίως από ανθρώπους της τρίτης ηλικίας.
«Επί σειρά ετών η χειρουργική της αορτικής, μιτροειδούς και τριγλώχινας βαλβίδας διεξαγόταν με την καθιερωμένη τεχνική της εξωσωματικής κυκλοφορίας και της διάνοιξης του στέρνου. Χωρίς να έχει εγκαταλειφθεί η καθιερωμένη αυτή τεχνική, άρχισαν να αναδύονται βελτιώσεις οι οποίες όχι μόνο κάνουν την εγχείρηση ασφαλέστερη αλλά πολλές φορές την υποκαθιστούν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μπορούν να θεραπευθούν και ασθενείς οι οποίοι λόγω της ηλικίας τους ή συμπαρομαρτούντων νοσημάτων θα ήταν ακατάλληλοι για μια εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς».
Εχω ακούσει για τη μέθοδο TAVI.
«Για ασθενείς υψηλού κινδύνου έχει ήδη καθιερωθεί η διακαθετηριακή τοποθέτηση αυτής (TAVI), κατά την οποία από τη μηριαία αρτηρία ή από την ανιούσα αορτή τοποθετείται η βαλβίδα στην αορτική θέση μέσω καθετήρα. Γίνεται αντιληπτό ότι με την τεχνική αυτή ο ασθενής αποφεύγει τόσο τη διάνοιξη του στέρνου όσο και την εξωσωματική κυκλοφορία. Η τεχνική αυτή έχει βοηθήσει άπειρους ασθενείς με επιτυχία και ως σήμερα αποτελεί την κορωνίδα των διακαθετηριακών επεμβάσεων».
Για τη μιτροειδή βαλβίδα;
«Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σαφές ότι στην ανεπάρκεια μιτροειδούς εκφυλιστικής αιτιολογίας η επιδιόρθωση είναι ο κανόνας. Με τη βελτίωση των υπερήχων, των διεθνών συνεργασιών και εμπειρίας, η επιδιόρθωση (πλαστική) της μιτροειδούς αποτελεί χειρουργικό κεκτημένο».
Εφαρμόζονται και άλλες μέθοδοι για την επιδιόρθωση της μιτροειδούς;
«Βεβαίως. Με τη βελτίωση των τεχνικών έχει επιτευχθεί η επιδιόρθωση της βαλβίδας με θωρακοσκοπικές μεθόδους, δηλαδή με προσέγγιση της βαλβίδας από μια μικρή θωρακική τομή μήκους περίπου 4 εκατοστών. Η μέθοδος αυτή υπόσχεται πολλά, προϋποθέτει όμως ιδιαίτερη εκπαίδευση της ομάδας. Οπου δεν έγινε σωστά παρατηρήθηκαν σοβαρές επιπλοκές. Αναμφισβήτητα όμως, αν εξαιρέσει κανείς τη δύσκολη εκμάθηση και προσαρμογή, αποτελεί το μέλλον της χειρουργικής μιτροειδούς.
Επίσης είναι δυνατή η επιδιόρθωσή της με το μιτροειδικό clip. Με τη διακαθετηριακή μέθοδο αυτή τοποθετείται ένα clip στη βαλβίδα με όλα τα πλεονεκτήματα στους ανεγχείρητους ασθενείς. Προς το παρόν χρησιμοποιείται μόνο στους ανεγχείρητους ασθενείς ιδίως της λειτουργικής ανεπάρκειας (ισχαιμικής αιτιολογίας ή καρδιομυοπάθειας)».
Η αντικατάσταση της τριγλώχινας βαλβίδας πόσο αθώα είναι;
«Εχει ήδη τεκμηριωθεί η αντίληψη ότι η τριγλώχινα βαλβίδα πρέπει πάντα να επιδιορθώνεται όταν πάσχει και πληροί τις διεθνείς οδηγίες, γιατί η αντικατάσταση αυτής δεν είναι καθόλου αθώα. Και στην τριγλώχινα όμως έχουν θέση οι διακαθετηριακές τεχνικές όπως στις άλλες βαλβίδες. Ηδη στο θεραπευτήριό μας τοποθετήθηκε διακαθετηριακά συσκευή η οποία θεραπεύει την ανεπάρκεια αυτής. Αξιοσημείωτο ότι είναι η τέταρτη τοποθέτηση στην Ευρώπη και η 23η στον κόσμο. Ερχεται τώρα το ερώτημα: Ποιος είναι ο αρμόδιος για τις τοποθετήσεις αυτές; Ως σήμερα στη χώρα μας γίνονταν από τον επεμβατικό καρδιολόγο ή τον καρδιοχειρουργό της ομάδας καρδιάς αν επρόκειτο για διαορτική ή διακορυφαία προσπέλαση. Ηδη όμως οι νέοι καρδιοχειρουργοί εντατικά εκπαιδεύονται στον τομέα αυτόν ώστε σε λίγο να είναι έμπειροι στη μέθοδο όπως σε όλον τον κόσμο».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ