Βερολίνο, Ανταπόκριση

Ο καυγάς πέθανε, ζήτω ο καυγάς! Από αυτό το πνεύμα εμφορούνται προφανώς τα «γεράκια» του γερμανικού χριστιανοδημοκρατικού κόμματος ύστερα από τη συμφωνία τις Παρασκευής στο Eurogroup μεταξύ της Ελλάδας και των δανειστών της στις Βρυξέλλες. Ενδεικτικό παράδειγμα: Η δήλωση του εκπροσώπου της κοινοβουλευτικής ομάδας σε θέματα οικονομίας Χανς Μίτελμπαχ αναφορικά με το αίτημα που σκοπεύει να υποβάλει την Καθαρά Δευτέρα η Αθήνα στις Βρυξέλλες με στόχο την επανάληψη της βοήθειας. «Μια προκαταβολή εμπιστοσύνης στην Αθήνα θα ήταν εντελώς ανάρμοστη, αν ληφθούν υπόψη οι εμπειρίες που είχαμε μαζί τις τις τελευταίες εβδομάδες» είπε. Οι προτάσεις, πρόσθεσε, θα πρέπει να εξετασθούν με κάθε λεπτομέρεια από τη γερμανική Βουλή και αυτό απαιτεί πολύ χρόνο – και πάντως πολύ περισσότερο από ότι μέχρι τη λήξη του σημερινού προγράμματος στις 28 Φεβρουαρίου. Επομένως, συμπέρανε, η απόφαση – αν υπάρξει κάποια! – θα πρέπει να μετατεθεί για το Μάρτιο.

Η στάση αυτή υποδαυλίζεται και από τον Βόλφγκανκ Σόιμπλε, ο οποίος συνεχίζει να κτυπά τα τύμπανα του πολέμου. Σύμφωνα με τον δημοσιολόγο Βίνι Βολφ θα περάσουν τουλάχιστον 2-4 ημέρες έως ότου ο γερμανός οικονομικών δεήσει να δώσει το urbi-et-orbi-et Graecia (την ευλογία του στην πόλη, στον κόσμο και στην Ελλάδα), έτσι ώστε το ελληνικό αίτημα να απασχολήσει στο παρά πέντε τη γερμανική Βουλή: την προσεχή Παρασκευή, 27 Φεβρουαρίου. Αλλά και αυτό φυσικά μόνο αν η Αθήνα κάνει ακόμα μεγαλύτερο «σκόντο» στις ήδη μετριασμένες απαιτήσεις της.

Η αντιπολίτευση, αντίθετα, και ιδίως Die Linke (H Αριστερά),το αδελφό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ στη Γερμανία, αντέδρασε μουδιασμένα στην απόφαση της Παρασκευής. Με εξαίρεση τον ευρωβουλευτή Φάμπιο ντε Μάζι, ο οποίος μίλησε αμέσως μετά για «νίκη του Δαβιδ (της Αθήνας) επί του Γολιάθ», οι βουλευτές στο Μπούντεστακ, τη γερμανική Βουλή, δείχνουν να έχουν χάσει την ελπίδα, ότι η Ελλάδα θα γινόταν ο μοχλός για την ανατροπή της πολιτικής της λιτότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ορισμένοι μιλούν μάλιστα για συνθηκολόγηση του Γιάννη Βαρουφάκη και του Αλέξη Τσίπρα, σπεύδοντας ωστόσο να προσθέσουν, ότι αυτή δεν έγινε χωρίς σθεναρή αντίσταση ενάντια στο πανίσχυρο μέτωπο των υπόλοιπων 18 χωρών της ευρωζώνης και ότι η απόφαση δίνει όντως «μια ανάσα πνοής» στην Αθήνα.

«Φοβάμαι ότι θα ψηφίσουμε υπέρ της πρότασης που θα φέρει την Παρασκευή ο Σόιμπλε για παράταση του προγράμματος» έλεγε ένας από αυτούς που θέλει να μείνει προς το παρόν ανώνυμος. «Κι αυτό επειδή θέλουμε να στηρίξουμε πολιτικά την κυβέρνηση στην Αθήνα». Ταυτόχρονα, πρόσθεσε, Die Linke θα ασκήσει αυστηρή κριτική στα «αποικιακά» μέτρα που επιβάλουν το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες στην Ελλάδα. Μέχρι τώρα το κόμμα αυτό ψήφιζε εναντίον των προγραμμάτων στήριξης στην Ελλάδα με το αιτιολογικό, ότι τα διατιθέμενα χρήματα πηγαίνουν στις τράπεζες, ελληνικές και ξένες, και όχι στην πραγματική οικονομία.

Δυσφορία επικρατεί όμως και για την τακτική που ακολούθησε στις διαπραγματεύσεις η ελληνική πλευρά. «Η αναφορά στις ζημιές που προκαλεί η λιτότητα δεν φτάνει» έλεγε ο επικεφαλής των οικονομολόγων του κόμματος Μίχαελ Σλεχτ. «Το μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας, όπως και των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών είναι η Γερμανία – η πολιτική του ντάμπιγκ στους μισθούς, που εξουθενώνει τους ευρωπαίους ανταγωνιστές». Τα τελευταία 12 χρόνια, προσθέτει, η αύξηση της τιμής ανά κομμάτι ήταν πολύ μικρότερη στη Γερμανία, από ότι σε κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, με αποτέλεσμα να αυξάνουν κάθετα τα εξαγωγικά πλεονάσματα της Γερμανίας και να εκτοξεύονται επίσης στα ύψη τα αντίστοιχα ελλείμματα των άλλων χωρών. Ο στόχος του προγράμματος των δανειστών να γίνει η Ελλάδα ανταγωνιστική είναι λοιπόν «fake», κίβδηλος, όσο δεν εγκαταλείπει η γερμανική κυβέρνηση την εξοντωτική για τους άλλους πολιτική του ντάμπινγκ. «Αυτό το θέμα θα έπρεπε να είναι από τα βασικά διαπραγματευτικά ατού της Αθήνας» τονίζει. Δυστυχώς όμως, από έχει γίνει τουλάχιστον γνωστό, δεν ήταν βασικό σημείο στην ατζέντα της.

Ενστάσεις για την τακτική της Αθήνας έχουν και οι Πράσινοι. «Με τις κραυγές δεν γίνεται πολιτική, ιδίως όταν πίσω από αυτές δεν υπάρχει συγκεκριμένο πρόγραμμα» έλεγε ο εκπρόσωπος τους σε θέματα προϋπολογισμού Μάνουελ Σάρατσιν. Η Αθήνα έκανε επιπλέον το τεράστιο λάθος, να θέσει άμεσα στο τραπέζι το «κούρεμα». «Είμαστε και εμείς υπέρ της αναδιάρθρωσης, και μάλιστα μιας πολύ γενναίας» προσθέτει. «Όμως ένας οφειλέτης θέτει τέτοιο θέμα μόνο αφού πάρει τις εκκρεμούσες δόσεις, ποτέ προηγουμένως».

Τα δυο κόμματα συμφωνούν πάντως, ότι η πίεση που ασκήθηκε στην Αθήνα πριν και κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Eurogroup δεν έχει προηγούμενο στα χρονικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από έξω παραμόνευε το grexit, η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Η πίεση δεν ασκήθηκε μόνο φραστικά, μέσω απειλών, από τους «εταίρους», ή, εμπράγματα, μέσω της διακοπής της αγοράς ομολόγων από τις ελληνικές τράπεζες, από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά, όπως αποκαλύπτει το πρόσφατο τεύχος του περιοδικού «Der Spiegel», και από πολλές μεγάλες τράπεζες και επιχειρήσεις, που έχοντας ως υπόδειγμα σχετικό σενάριο της ΕΚΤ έκαναν ασκήσεις συναγερμού επί χάρτου για την περίπτωση της εξόδου. «Το θέμα είχε γίνει το χόμπι των οικονομικών κύκλων στις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες» έλεγε ραδιοσχολιαστής. Και αυτό δεν πέρασε προφανώς απαρατήρητο από την Αθήνα.

Τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης συγκλίνουν στην άποψη, ότι ο νικητής της Παρασκευής ήταν ο κ.Σόιμπλε. Ο γερμανός υπουργός οικονομικών, γράφει η αριστερή εναλλακτική εφημερίδα «Tageszeitung», ήθελε να δημιουργήσει με τη «σκληράδα» του ένα «διδακτικό προηγούμενο» και για τις άλλες χώρες: Γαλλία, Ιταλία και πάει λέγοντας, που δείχνουν, όπως η Ελλάδα, τάση για «παραβίαση των κανόνων». Το «πρόγραμμα», συνεχίζει, μετατράπηκε «από προσφορά βοήθειας σε εργαλείο βασανισμού», που τώρα, επί κυβέρνησης Αλέξη Τσίπρα, γίνεται ακόμη πιο βάναυσο. Παράλληλα, η Ευρωβουλή και η Κομισιόν (παρόλο που η τελευταία είναι ένας εκ των «θεσμών»), μένουν εκτός παιχνιδιού, επειδή δεν παίζουν το παιχνίδι του Βερολίνου.

Σε κυρίαρχο του Eurogroup ανακηρύσσει τον κ.Σόιμπλε και η συντηρητική «Frankfurter Allgemeine Zeitung». Αυτό δεν την εμπόδισε βέβαια να διαπιστώσει, ότι ο ίδιος έδειχνε πολύ «κουρασμένος» στις Βρυξέλλες – κι αυτό όχι μόνο λόγω της δικαιολογημένης σωματικής κόπωσης. «Αυτό που τον κουράζει είναι πριν από όλα ο φόβος, ότι θα καταστραφεί το έργο του: η ενωμένη Ευρώπη» εξηγούσε κυβερνητικός αξιωματούχος που θέλει να μείνει ανώνυμος. Οι ετερογενείς απόψεις και οι φυγόκεντρες τάσεις στο εσωτερικό της είναι ενδιάμεσα τόσο μεγάλες, που είναι αδύνατο πλέον να τις ελέγξει. Οι «Βρούτοι» πάντως, οι «νεόφυτοι» από την Ελλάδα και αλλού, τον περιμένουν στη γωνία. Άγνωστο, αν και πότε θα κτυπήσουν. Όμως και μόνο η ιδέα ότι βρίσκονται εκεί, συμβάλει προφανώς επίσης στην αυξανόμενη κούρασή του.