Κινητήριος μοχλός του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ενοποίησης για να παγιωθεί η ειρήνη στη Γηραιά Ηπειρο ήταν το όραμα της συλλογικής ευημερίας. Το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο αποτέλεσε πρότυπο για τους εργαζομένους όλης της υφηλίου, ενώ η ποιότητα της δημοκρατίας και η αποφυγή στρατιωτικών επεμβάσεων κατέστησαν την ΕΕ μια υποδειγματική «ήπια δύναμη». Με την παλινόρθωση όμως του οικονομικού φιλελευθερισμού άρχισε η αντίστροφη μέτρηση. Η οικονομική κρίση του 2008 και ο τρόπος που αυτή (δεν) αντιμετωπίστηκε έδωσαν τη χαριστική βολή. Διά μέσου της εθνικής αναδίπλωσης («back to the nation», «ο σώζων εαυτόν σωθήτω») η ΕΕ ουσιαστικά αυτοαναιρείται.
Η αδιάλλακτη εμμονή της Γερμανίας στη συνέχιση των πολιτικών λιτότητας αποτελεί σαφή ένδειξη ότι δεν ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Το μόνο που την ενδιαφέρει είναι η δημοσιονομική ισορροπία, η οποία έχει αναχθεί σε αυτοσκοπό, σε υπέρτατο κριτήριο μακροοικονομικής επάρκειας. Ξεχάστε αυτά που ξέρατε. Ισχυρή οικονομία δεν είναι εκείνη που έχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και χαμηλή ανεργία αλλά εκείνη που δεν έχει δημοσιονομικά ελλείμματα και χρέη. Ο δημοσιονομικός αυτός φετιχισμός αποτελεί πια κυρίαρχο οικονομικό δόγμα.
Γιατί άραγε; Τι έχει να κερδίσει απ’ αυτό η Γερμανία; Βραχυχρονίως, πολλά. Πάρα πολλά. Δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, δισ. ευρώ από τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού. Και τεράστια εισροή αποταμιεύσεων από τις ευάλωτες χώρες. Αντιθέτως, ο αποπληθωρισμός δεν την πτοεί. Ως κατ’ εξοχήν πιστώτρια χώρα τον θεωρεί ευλογία, όχι απειλή. Καθ’ όλες μάλιστα τις ενδείξεις επιδιώκει να μετατρέψει την κρίση σε καθεστώς. Αέναη λιτότητα, αέναη στασιμότητα, ελεγχόμενος αποπληθωρισμός! Η ουτοπική αυτή στρατηγική έχει πρωτίστως πολιτικά κίνητρα. Η λιτότητα είναι το εργαλείο, το μαστίγιο, για την οικοδόμηση της γερμανικής Ευρώπης. Προκαλεί οικονομική δυσπραγία και χρηματοοικονομική εξάρτηση κάμπτοντας έτσι τις οιεσδήποτε αντιστάσεις.
Ο μεγαλύτερος ωστόσο κίνδυνος για το μέλλον της Ευρώπης προέρχεται από τον αήθη τρόπο με τον οποίο κοινωνικοποιήθηκαν οι ζημιές των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών. Ο άξονας Γερμανίας – Γαλλίας – Βρετανίας, αντί να στιγματίσει και να τιμωρήσει τον πραγματικό ένοχο των δεινών της κρίσης, τη χρηματοοικονομική ολιγαρχία, προτίμησε να στιγματίσει τους «άσωτους», «σπάταλους», «τεμπέληδες» κ.ο.κ. λαούς της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Αντί να σώσει ευθέως τις τράπεζές του, τις έσωσε εμμέσως –διά της τεθλασμένης –με τα υφεσιογόνα δάνεια της τρόικας. Γι’ αυτό τώρα κάθε απόπειρα διαγραφής χρέους προσκρούει στους φορολογουμένους των πιστωτριών χωρών.
Ως διά μαγείας η (πραγματική) αντίθεση μεταξύ χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και λοιπής ευρωπαϊκής κοινωνίας μετετράπη τεχνηέντως σε αντίθεση μεταξύ «καλών» και «κακών» λαών. Και μάλιστα οι περιούσιοι λαοί της Ευρώπης μετατράπηκαν σε ασπίδα προστασίας της χρηματοοικονομικής ολιγαρχίας! Η ΕΕ όμως δημιουργήθηκε για να γκρεμίσει τα τείχη του μίσους και του αλληλοσπαραγμού χτίζοντας γέφυρες μεταξύ των λαών. Αντίθετα, το αδιόρατο χρηματοοικονομικό Τείχος του Βερολίνου διχάζει επικίνδυνα την Ευρώπη. Υποδαυλίζει εθνοτικά αντανακλαστικά και αταβιστικά πάθη. Ενεργοποιεί οδυνηρές μνήμες. Δυστυχώς η ΕΕ έτσι όπως την ξέραμε (ευημερούσα, δημοκρατική, κοινωνική, αλληλέγγυα) πνέει τα λοίσθια…
Ο κ. Γιώργος Δουράκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
