Νέο τοπίο έχει διαμορφωθεί στην εγχώρια αγορά καταθέσεων έπειτα από δύο γύρους ανακεφαλαιοποίησης στο τραπεζικό σύστημα και την πρόσφατη επιτυχία όλων των συστημικών ομίλων στα πανευρωπαϊκά stress tests. Η βελτίωση της εμπιστοσύνης που αποτυπώνεται στην ανοδική τάση που εμφανίζουν τα υπόλοιπα των καταθέσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων μέσα στο 2014 έχει επιτρέψει στις διοικήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων να αναπροσαρμόσουν σε βιώσιμα για τον κλάδο επίπεδα τα επιτόκια που προσφέρουν στους πελάτες τους.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι αποδόσεις έχουν διαμορφωθεί σε κάποια προϊόντα στο χαμηλότερο επίπεδο μετά την είσοδο της χώρας στην ευρωζώνη, ενώ στο δημοφιλέστερο προϊόν, τους λογαριασμούς προθεσμίας, έχουν επιστρέψει στην προ κρίσης εποχή. Στις καταθέσεις πρώτης ζήτησης το μέσο επιτόκιο υποχώρησε τον περασμένο Σεπτέμβριο στο 0,26%, που αποτελεί ιστορικό χαμηλό, έχοντας καταγράψει μια πτώση της τάξεως του 50% σε σχέση με την τριετία 2011-2013.

Η εξασφάλιση


Την ίδια περίοδο ανάλογη πορεία έχει διανύσει και το μέσο επιτόκιο των προθεσμιακών καταθέσεων, το οποίο υποχώρησε σε 2,08% έναντι 5% στα μέσα του 2012, ενώ πλέον καμία τράπεζα, μικρή ή μεγάλη, δεν προσφέρει απόδοση μεγαλύτερη του 2%. Οπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, οι εξελίξεις αυτές έχουν καταστήσει πιο δύσκολη την εξασφάλιση μιας ικανοποιητικής ανταμοιβής από τα παραδοσιακά προϊόντα, ειδικά όταν πρόκειται για ποσά που δεν ξεπερνούν τις 10.000 ευρώ.

Ωστόσο, προσθέτει ο ίδιος, παρά τη μείωση του ανταγωνισμού που επέφερε η συγκέντρωση του συστήματος σε τέσσερα μεγάλα σχήματα, υπάρχουν προγράμματα που μπορούν υπό προϋποθέσεις να αποδειχθούν εξαιρετικά αποδοτικά, ακόμη και για τα μικρότερα… πορτοφόλια. «Αρκεί να κινηθεί ο καταθέτης έξυπνα» προσθέτει σχετικά. Αρχικώς θα πρέπει να υπολογιστεί ή εκτιμηθεί αν τα εισοδήματα του καταθέτη δεν είναι σταθερά και το ύψος και η συχνότητα της αποταμίευσης.

Τα προγράμματα


Με οδηγό αυτά τα δύο χαρακτηριστικά ο αποταμιευτής πρέπει να κινηθεί για να βρει το προϊόν που μεγιστοποιεί την απόδοσή του. Το πρόγραμμα που θα επιλεγεί μπορεί να είναι ένα από τα παρακάτω:

1) Αποταμιευτικά προγράμματα: Τα χαρακτηριστικά των προϊόντων που διατίθενται στην αγορά ποικίλλουν, τόσο ως προς την υποχρεωτικότητα των τακτικών καταθέσεων όσο και ως προς τη δυνατότητα αναλήψεων κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Το ελάχιστο ποσό της αποταμίευσης είναι χαμηλό και μπορεί να ξεκινά ακόμη και από το 1 ευρώ τον μήνα. Σε γενικές γραμμές, τα προγράμματα αυτά διακρίνονται στις εξής δύο κατηγορίες:
  • Με υποχρεωτικές καταθέσεις: Οι ετήσιες αποδόσεις των προγραμμάτων αυτών φθάνουν ως και το 2,80%, υπό την προϋπόθεση ότι ο πελάτης αποταμιεύει κάθε μήνα ένα ποσό. Το ύψος του μπορεί να είναι είτε προκαθορισμένο είτε να υπάρχουν όρια. Αν δεν γίνει η κατάθεση, ως ποινή προβλέπεται η σημαντική μείωση του επιτοκίου. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που ο καταθέτης προχωρήσει σε πρόωρη διακοπή του προϊόντος ή σε ανάληψη.
  • Χωρίς δικαίωμα αναλήψεων. Μια δεύτερη αποταμιευτική λύση αποτελούν τα προγράμματα που επιτρέπουν στον πελάτη να καταθέτει χρήματα όποτε εκείνος επιθυμεί. Περιορισμοί υφίστανται μόνο ως προς τις αναλήψεις, για τις οποίες υπάρχει συγκεκριμένο πλαφόν κατά τη διάρκεια κάθε περιόδου εκτοκισμού. Τα προϊόντα αυτά συμφέρουν όσους δεν θέλουν να δεσμεύονται για το ύψος των καταθέσεων αλλά προτιμούν να επιλέγουν οι ίδιοι τον χρόνο και το μέγεθος της αποταμίευσης, ανάλογα με τις δυνατότητές τους.


2) Λογαριασμοί μισθοδοσίας. Το βασικό χαρακτηριστικό των προϊόντων που χρησιμοποιούνται για την είσπραξη του μισθού ή της σύνταξης είναι ότι προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια για χαμηλότερα μέσα υπόλοιπα, τα οποία μπορεί να φτάσουν ακόμη και το 2,50%. Αρα συμφέρουν όσους έχουν μικρά ποσά για να αποταμιεύσουν.
Αυτό που πρέπει να προσέξουν πολύ οι καταθέτες είναι το είδος το επιτοκίου που εφαρμόζεται σε κάθε προϊόν. Σε αυτή την κατηγορία καταθέσεων ισχύουν συνήθως υψηλότερες αποδόσεις για μικρότερα ποσά και όσο το μέσο υπόλοιπο αυξάνεται τόσο μειώνεται το επιτόκιο, το οποίο μπορεί να είναι είτε κλιμακωτό είτε κλιμακούμενο. Η διαφορά μεταξύ των δύο είναι σημαντική και επηρεάζει καθοριστικά τους εισπραχθέντες τόκους.

Οταν το επιτόκιο είναι κλιμακωτό, εφαρμόζεται ξεχωριστά σε κάθε κλίμακα ποσού, σε αντίθεση με το κλιμακούμενο, που εφαρμόζεται σε ολόκληρο το ποσό. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που κάποιος διατηρεί καταθέσεις υψηλότερες από την πρώτη κλίμακα, που συνήθως έχει και το υψηλότερο επιτόκιο, δεν συμφέρει να επιλέγει προγράμματα με κλιμακούμενο επιτόκιο. Από την άλλη, αν είναι βέβαιος ότι το μέσο υπόλοιπο δεν θα ξεπεράσει το ανώτερο ποσό της πρώτης κλίμακας, τότε μπορεί να αναζητήσει την καλύτερη δυνατή απόδοση μεταξύ όλων των προϊόντων, ανεξάρτητα από το είδος του επιτοκίου.

  • Προνομιακοί λογαριασμοί: Ο λόγος γίνεται για λογαριασμούς Ταμιευτηρίου και τρεχούμενους λογαριασμούς που προσφέρουν προνομιακά επιτόκια, τα οποία ακόμη και για μικροποσά μπορεί να φτάνουν το 1,75%. Πρόκειται κατά κύριο λόγο για προϊόντα που ανοίγουν online και ενδεχομένως να είναι αδύνατη η χρήση του γκισέ. Βέβαια, δεν υπάρχει κανένας άλλος περιορισμός μέσω των άλλων δικτύων των τραπεζών, όπως τα ΑΤΜ, το e-banking και το phone banking. Ετσι ο καταθέτης μπορεί όποτε επιθυμεί να καταθέτει οποιοδήποτε ποσό απολαμβάνοντας το ίδιο υψηλό επιτόκιο αλλά και να προχωρεί σε αναλήψεις χωρίς κανέναν περιορισμό, ανάλογα με τις ανάγκες του. Απλώς θα πρέπει να προσέχει ώστε το υπόλοιπο της κατάθεσης να μην πέσει κάτω από το κατώτατο όριο της κλίμακας με το υψηλό επιτόκιο.
ΑΝΕΝΕΡΓΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ
Συγκέντρωση αποταμιεύσεων
Οι μικροκαταθέτες, και όχι μόνο, κάνουν πολλές φορές το λάθος να διατηρούν μικρά ποσά σε διαφορετικούς λογαριασμούς που κατά καιρούς έχουν ανοίξει σε διάφορες τράπεζες. Ειδικά στο παρελθόν με τις περισσότερες από 15 εμπορικές τράπεζες που λειτουργούσαν στην εγχώρια αγορά δεν ήταν δύσκολο κάποιος να βρεθεί με 6 ή 7 καταθετικά προϊόντα, τα περισσότερα από τα οποία δεν χρησιμοποιούσε.
Οποιος έχει πέσει στην παγίδα αυτή, είναι πιθανό να έχει περιορίσει σημαντικά την τελική απόδοση για τα χρήματά του. Τραπεζικά στελέχη συστήνουν στους πελάτες τους να αναζητήσουν τους ανενεργούς λογαριασμούς που μπορεί να έχουν και να μεταφέρουν τα υπόλοιπα που υπάρχουν στον βασικό τους λογαριασμό πρώτης ζήτησης.
Με τον τρόπο αυτόν αυξάνονται οι πιθανότητες για μεγαλύτερη απόδοση. Για να… ανακαλύψουν τους χαμένους λογαριασμούς, αν δεν έχουν e-banking, οι καταθέτες θα πρέπει να επισκεφθούν το τραπεζικό κατάστημα που τους εξυπηρετεί. Η συγκέντρωση του συστήματος σε τέσσερις ομίλους σε κάθε περίπτωση εξυπηρετεί, καθώς περιορίζει τις επισκέψεις του καταθέτη.
Μετά τη λειτουργική απορρόφηση των τραπεζών που λειτουργούσαν στην Ελλάδα από τις τέσσερις μεγάλες τράπεζες, οι καταθέτες μπορούν να έχουν συνολική εικόνα για τους λογαριασμούς που διατηρούσαν. Στο πλαίσιο αυτό καθίσταται πιο εύκολη η μεταφορά των… ξεχασμένων ποσών στον κύριο λογαριασμό που θα επιλεγεί να χρησιμοποιείται από εδώ και πέρα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ