Οι μουλάδες τρομάζουν ακόμη κάποιους στις ΗΠΑ

Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι δεν έκρυψε προχθές τις σκέψεις του για την πορεία των συνομιλιών με την Τεχεράνη προκαλώντας την έκπληξη των δημοσιογράφων που τον συνόδευαν στη Ρώμη. Τους εκμυστηρεύθηκε ότι δεν τον απασχολούσε μια ενδεχόμενη σύγκρουση στη δεύτερη συνάντηση των «5+1» με τον ιρανό ομόλογό του την ερχόμενη εβδομάδα στη Γενεύη για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Την έβρισκε «μάλλον απίθανη». Η στάση του Κογκρέσου τον «απογοήτευε» και του «προκαλούσε ανησυχία».

Το Κογκρέσο δείχνει να μη θέλει τη διπλωματική μεθόδευση της αντιμετώπισης του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Ενα σχέδιο απόφασης στη Γερουσία, η υπ’ αριθμόν 1881, απειλεί –αν ψηφιστεί –να τερματίσει απότομα τον διάλογο των πέντε μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γερμανίας με το Ιράν. Ζητεί την «άμεση και πλήρη καταστροφή της πυρηνικής υποδομής του Ιράν» ως προϋπόθεση για οποιασδήποτε μορφής συζήτηση με την Τεχεράνη και προβλέπει την επιβολή νέων κυρώσεων. Είναι όμως γνωστό ότι η ιρανική αντιπροσωπεία θα αποχωρήσει από τον «διάλογο στη Γενεύη» αν επιβληθούν νέες κυρώσεις είτε «άλλα τεχνητά εμπόδια» στο Ιράν, όπως δηλώθηκε επανειλημμένα στην Τεχεράνη από τον ιρανό πρόεδρο Χασάν Ρουχανί και στη Γενεύη από τον υπουργό Εξωτερικών Μοχάμετ Ζαρίφ. Εξάλλου μόλις την περασμένη Κυριακή Αμερικανοί και Ιρανοί υπέγραψαν στη Γενεύη ένα μνημόνιο το οποίο δεν θέτει ζήτημα πυρηνικής υποδομής επί του παρόντος.

Το σχέδιο απόφασης διατύπωσαν και έφεραν στη Γερουσία οι γερουσιαστές Μαρκ Κιρκ και Ρόμπερτ Μενέντεζ, και το προσυπέγραψαν όλοι οι Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές εκτός από δύο και 17 από τους Δημοκρατικούς, δηλαδή συνολικά 54 γερουσιαστές. Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζέι Κέρνι δήλωσε ότι αν τελικά εγκριθεί από την Ολομέλεια η απόφαση «ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα θα κάνει χρήση του βέτο». Εδώ όμως υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα για τον πρόεδρο. Αν οι υποστηρικτές της «1881» εξασφαλίσουν ακόμη εννέα ψήφους –και βεβαιώνουν ότι «έχουν ήδη βέβαιες τις τέσσερις» -, θα διαθέτουν τα δύο τρίτα των ψήφων της Γερουσίας και επομένως θα μπορούν να ακυρώσουν το προεδρικό βέτο. Μια τέτοια εξέλιξη –σπάνια για τα πολιτικά δεδομένα της Ουάσιγκτον –θα είναι τρομερό πλήγμα για το προσωπικό κύρος του προέδρου και οπωσδήποτε θα έχει επιπτώσεις στο Δημοκρατικό Κόμμα εν όψει των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου 2014. Πολλά θα εξαρτηθούν από τη στάση του ηγέτη των Δημοκρατικών στη Γερουσία Χάρι Ριντ, ο οποίος μπορεί να καθυστερήσει τη σχετική συζήτηση στην Ολομέλεια τουλάχιστον ως τις 28 Ιανουαρίου. Οταν ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα θα εκφωνήσει σε κοινή συνεδρίαση Γερουσίας και Βουλής τον καθιερωμένο ετήσιο Λόγο προς το Εθνος.

Πολλοί, ανάμεσά τους και οι Ισραηλινοί, διακρίνουν μια προσπάθεια της Ουάσιγκτον να επαναφέρει το Ιράν ως συνομιλητή στον χώρο της Μέσης Ανατολής. Μια προοπτική η οποία θα στερήσει από το Ισραήλ τη «μοναδικότητα» στην περιοχή. Υπάρχουν όμως και χειρότερα. Αμερικανοί αρθρογράφοι άρχισαν να εκτιμούν ότι για τις ΗΠΑ το Ιράν «έχει σημασία, άσχετα αν στην Τεχεράνη κυβερνά ο Σάχης ή οι Αγιατολάχ». Πρόωρη πρόβλεψη αλλά όχι αβάσιμη.

«Λευκή επιταγή» στο Ισραήλ

Το υπ’ αριθμόν 1881 σχέδιο απόφασης της Γερουσίας περιέχει και μια διάταξη η οποία ενοχλεί ακόμη και τα πιο συντηρητικά και αντιομπαμικά τμήματα του πληθυσμού. Δίνει προκαταβολικά πράσινο φως στο Ισραήλ να ενεργήσει μόνο του. «Αν το Ισραήλ κρίνει ότι πρέπει να δράσει στρατιωτικά εν ονόματι της νόμιμης αυτοάμυνάς του», αναφέρεται στη 1881, οι ΗΠΑ «πρέπει να παρασταθούν στο Ισραήλ και να παράσχουν (…) διπλωματική, στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη στην ισραηλινή κυβέρνηση για την προάσπιση του εδάφους, του λαού και της ύπαρξης» του Ισραήλ. Πρόκειται για «λευκή επιταγή» της Αμερικής προς το Ισραήλ να ενεργήσει κατά την κρίση και βούλησή του.

Η «φιλοϊσραηλινή παράγραφος» ενοχλεί ακόμη και αρθρογράφους σταθερά προσκείμενους στο Ισραήλ, πολλοί από τους οποίους –μεταξύ αυτών και των «New York Times» –υπενθυμίζουν ότι οι δύο γερουσιαστές Κιρκ και Μενέντεζ «είναι αποδέκτες των υψηλότερων σε μετρητά προεκλογικών εισφορών της AIPAC», του ισχυρότερου ισραηλινού λόμπι στην Αμερική. Αλλωστε και οι τέσσερις μεγαλύτερες αμερικανικές εφημερίδες σε κύρια άρθρα τους αφήνουν να εννοηθεί ότι «η S-1881 είναι (…) προϊόν ενδιαφέροντος του ισραηλινού πρωθυπουργού», γράφει η «Minneapolis Star Tribune». Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου βλέπει να καταποντίζεται η σκληρή στρατηγική του έναντι του Ιράν, και μάλιστα με τη βοήθεια του μοναδικού φίλου και «εγγυητή» της χώρας του.