Προκειμένου να δουν τον καρκίνο εν δράσει, ερευνητές εμφύτευσαν μικρά γυάλινα παράθυρα (!) στην κοιλιά ποντικών. Όπως αναφέρουν επιστήμονες του Ινστιτούτου Hubrecht στην Ολλανδία με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Science Translational Medicine» τα παράθυρα αυτά αναμένεται να ανοίξουν ένα νέο… παράθυρο γνώσης σε ό,τι αφορά την εξάπλωση του καρκίνου παρέχοντας στους ειδικούς περισσότερα «όπλα» ώστε να τον αντιμετωπίσουν.
Κατά την τελευταία δεκαετία έχουν δημιουργηθεί μικροσκοπικά γυάλινα παράθυρα τα οποία εμφυτεύονται στο δέρμα και στους μαστικούς αδένες ζώντων ποντικών. Με χρήση αυτής της τεχνικής και με τη βοήθεια μικροσκοπίων οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να παρακολουθούν πώς ο καρκίνος του μαστού και του δέρματος αναπτύσσεται σε πραγματικό χρόνο.
Όπως τα παράθυρα των αεροπλάνων
Μέχρι σήμερα ωστόσο δεν είχαν δημιουργηθεί αντίστοιχα παράθυρα τα οποία θα μπορούσαν να εμφυτευθούν στα κοιλιακά τοιχώματα ποντικών ώστε να καθίσταται δυνατή η οπτική επαφή με τον σπλήνα, τους νεφρούς, το λεπτό έντερο, το πάγκρεας και το ήπαρ των τρωκτικών. Αυτό κατέστη τώρα δυνατό χάρη στους ειδικούς από την Ολλανδία. «Το παράθυρο που φτιάξαμε λειτουργεί όπως ακριβώς τα μικρά παράθυρα των αεροπλάνων» ανέφερε ο ερευνητής Γιάκο βαν Ρίνεν, ειδικός στην Ιατρική Φυσική στην ιστοσελίδα επιστημονικών θεμάτων LiveScience.
Τα παράθυρα των ολλανδών ερευνητών αποτελούνται από επαναχρησιμοποιούμενους δακτυλίους τιτανίου μεταξύ των οποίων υπάρχουν μικροσκοπικά τζάμια με πλάτος της τάξεως των 1,2 εκατοστών. Τα μικρά αυτά παράθυρα τοποθετούνται στα κοιλιακά τοιχώματα και σταθεροποιούνται στη θέση τους με ράμματα. Όπως προέκυψε από πειράματα η τοποθέτηση των παραθύρων δεν εμπόδιζε τις κινήσεις των ζώων ενώ δεν προκαλούσε και φλεγμονή ή μόλυνση – και αυτό παρότι στο 3% των περιπτώσεων τα παράθυρα έσπασαν εντός του οργανισμού των τρωκτικών.
Καλή ματιά στα όργανα της κοιλιακής χώρας
Τα… κοιλιακά παράθυρα επέτρεψαν στους ερευνητές να ρίξουν μια καλή ματιά στα όργανα που βρίσκονται στην κοιλιακή χώρα επί πέντε εβδομάδες κατά μέσο όρο προτού χαλαρώσουν τα ράμματα που τα συγκρατούσαν. «Θα μπορούσαμε να αυξήσουμε τον χρόνο παραμονής των παραθύρων εντός των ζώων χρησιμοποιώντας για παράδειγμα μεταλλικά ράμματα, ωστόσο δεν χρειαζόμασταν κάτι τέτοιο στο πλαίσιο των πειραμάτων μας» εξήγησε ο βαν Ρίνεν.
Οι επιστήμονες ενέχυσαν στα ποντίκια καρκινικά κύτταρα γενετικώς τροποποιημένα ώστε να «λάμπουν». Ετσι κατέστη δυνατή η παρακολούθηση των κυττάρων με μικροσκόπιο στο ήπαρ των ζώων επί 14 ημέρες. Είναι αξιοσημείωτο ότι, όπως προέκυψε από την παρακολούθηση, ορισμένα κύτταρα μεταστατικού καρκίνου ήταν πολύ «ζωηρά» ήδη από τα πρώτα στάδια σχηματισμού των όγκων και προτού ο καρκίνος εξαπλωθεί. «Αυτό δεν είχε ανακαλυφθεί πρωτύτερα διότι οι τεχνικές που χρησιμοποιούνταν δεν παρακολουθούσαν τους ιστούς σε πραγματικό χρόνο όπως η δική μας. Ετσι δεν ήταν σε θέση να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη συμπεριφορά των κυττάρων σε μάκρος χρόνου και να μελετήσουν την ανάπτυξη και την εξάπλωση του καρκίνου. Η δική μας τεχνική προσφέρει αυτή τη δυνατότητα» είπε ο ερευνητής και προσέθεσε πως η νέα… γυάλινη μέθοδος έδειξε για πρώτη φορά ότι τα καρκινικά κύτταρα είναι πολύ πιο δυναμικά από ό,τι νόμιζαν οι επιστήμονες που ως τώρα βασίζονταν σε μεμονωμένα «καρέ» των κυττάρων. «Για παράδειγμα, μέχρι σήμερα πιστευόταν ότι η κίνηση των κυττάρων του πρωτογενούς όγκου δεν απαιτείται όταν τα κύτταρα έχουν πλέον εξαπλωθεί σε άλλα σημεία και έχουν δημιουργήσει έναν νέο όγκο. Στη μελέτη μας όμως κατά την οποία παρακολουθήσαμε καρκινικά κύτταρα του παχέος εντέρου και του ορθού τα οποία αποίκιζαν το ήπαρ σε πραγματικό χρόνο, είδαμε ότι η κίνηση των κυττάρων του αρχικού όγκου μπορεί να είναι πολύ σημαντική ακόμη και κατά τη διάρκεια του σχηματισμού μεταστάσεων».
Η κίνηση των καρκινικών κυττάρων και η εξάπλωση του καρκίνου
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η κίνηση των καρκινικών κυττάρων βοηθά αρχικώς στην εξάπλωση των κυττάρων από τον πρωτογενή όγκο προς άλλα σημεία του σώματος ενώ στη συνέχεια ενισχύει την ανάπτυξη αυτών των κυττάρων σε νέους όγκους.
Μάλιστα, από τα πειράματα προέκυψε πως ένα φάρμακο το οποίο κατέστειλε την κυτταρική κίνηση κατά τα πρώτα στάδια του σχηματισμού μεταστάσεων θα μπορούσε να πολεμήσει τις μεταστάσεις, δείχνοντας τον δρόμο προς μια νέα στρατηγική ενάντια στον καρκίνο. Πάντως ο ίδιος ο βαν Ρίνεν τόνισε ότι απαιτούνται περαιτέρω μελέτες προκειμένου να φανεί εάν και σε ποιον βαθμό όλα αυτά τα ευρήματα θα μπορούσαν να έχουν εφαρμογή στον άνθρωπο.
