Τα γεγονότα είναι ήδη γνωστά: Το περασμένο Σάββατο στη διεθνή έκθεση σύγχρονης τέχνης Αrt Αthina 2007 δύο ένστολοι αστυνομικοί, υποστηρίζοντας ότι είχαν δεχθεί ιδιωτική καταγγελία, αφαίρεσαν έργο τέχνης το οποίο, σύμφωνα με την καταγγελία, προσέβαλλε τη δημόσια αιδώ και τα εθνικά σύμβολα. Το έργο της καλλιτέχνιδος Εύας Στεφανή περιλαμβανόταν στην έκθεση με τίτλο «Η σύγχρονη ελληνική σκηνή», σε επιμέλεια Νάντιας Αργυροπούλου, μέρος του παράλληλου προγράμματος της Αrt Αthina 2007. Σύμφωνα με δήλωση του υπαστυνόμου κ. Χολίδη, εκπροσώπου του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, «οι αστυνομικοί διαπίστωσαν αδίκημα εν εξελίξει,συνέλαβαν τον γενικό διευθυντή της Αrt Αthina κ. Μιχάλη Αργυρού και κατέσχεσαν το έργο». Στην ερώτηση πώς η Αστυνομία αφαιρεί έργο τέχνης από εκθεσιακό χώρο, το οποίο προστατεύεται από το Σύνταγμα της Ελλάδος, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης δεν έκανε κανένα σχόλιο. Παρ΄ ότι παρόμοια περιστατικά τα οποία έχουν σημειωθεί στο παρελθόν έχουν καταγγελθεί επανειλημμένα από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παρ΄ όλο που υπάρχει καταδικαστική απόφαση του Συνηγόρου του Πολίτη κατά παρόμοιου περιστατικού, οι υπεύθυνοι της Αrt Αthina δεν στάθηκε δυνατόν να πείσουν τους αστυνομικούς για το ανάρμοστο της παρέμβασής τους. Για την ακρίβεια, όταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής της έκθεσης Χρήστος Σαββίδης αποπειράθηκε να εξηγήσει την κατάσταση, οι δύο αστυνομικοί τον άρπαξαν βίαια από το μπράτσο, μπροστά σε μάρτυρες, και τον απείλησαν πως «θα τον πάνε κι αυτόν μέσα». Τελικά, ο Χρήστος Σαββίδης μπορεί να απέφυγε τα χειρότερα, όχι όμως και ο Μιχάλης Αργυρού, ο οποίος παρουσιάστηκε χθες ενώπιον του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου.

Η δίκη αναβλήθηκε, ευκαιρία όμως βρήκε το γνωστό μικρό κόμμα ΛΑΟΣ να καπηλευθεί την κατάσταση- πολλοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι και η αρχική καταγγελία προήλθε από στέλεχός του-, φωνασκώντας κοινότοπα υπέρ του έθνους. Αξίζει να σημειωθεί ότι και πριν από τέσσερα χρόνια, στο γνωστό περιστατικό της έκθεσης Οutlook, ήταν πάλι το ίδιο κόμμα που προκάλεσε την αναταραχή. Προεκλογική περίοδος και τώρα, όπως και τότε, και ο στόχος ολοδιάφανος: οι δεξιότερα της Δεξιάς δεν θα προσχωρήσουν στο εθνικόφρον αυτό κομματίδιο αν δεν πειστούν για την άτεγκτη προσήλωσή του στον έλεγχο των πάντων.

Την ίδια στιγμή δεκάδες εικαστικοί καλλιτέχνες, καθώς και ακόμη περισσότεροι επαγγελματίες του χώρου, συγγραφείς, σκηνοθέτες, κριτικοί κ.ά., αποφάσισαν να αντιδράσουν: διοργάνωσαν έκθεση, όπου επανεκτίθεται αμέσως το έργο της Εύας Στεφανή, καθώς και όποιο έργο όποιου καλλιτέχνη το επιθυμεί. Μια πραγματικά συλλογική αντίδραση, όπου καλλιτέχνες ολωσδιόλου διαφορετικών τάσεων και απόψεων ενώνονται κατά της λογοκρισίας. Το κείμενο που συνοδεύει την έκθεση επισημαίνει, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Η κατάσχεση του έργου και ο θόρυβος που προκλήθηκε στη συνέχεια στην τηλεόραση από τους εκπροσώπους του ΛΑΟΣ,μεταξύ άλλων,θεωρούμε ότι συνιστά ευθεία προσπάθεια ελέγχου του συνόλου του δημόσιου λόγου.Θεωρούμε ακόμη ότι αποτελεί καπήλευση των συμβόλων που διατείνεται ότι υπερασπίζεται με σκοπό να τα κάνει καρικατούρες για την κολακεία του τηλεοπτικού κοινού.Θεωρούμε, τέλος,ότι προσπαθεί να υποκαταστήσει οποιαδήποτε άλλη πολιτική και καλλιτεχνική έκφραση με μια σειρά από στερεότυπα που αρνούνται την ίδια την ουσία της πολιτικής και καλλιτεχνικής έκφρασης.Για τον λόγο αυτόνοι καλλιτέχνες που συμμετέχουμε στην έκθεση και όλοι όσοι συνυπογράφουμε το κείμενο δηλώνουμε ότι είναι αναφαίρετο δικαίωμα και ουσιώδης υποχρέωση της τέχνης να διαπραγματεύεται ζητήματα που δεν απαιτούν τη συναίνεση όλων των φορέων του δημόσιου λόγου.Ακόμη περισσότερο μάλιστα δεν απαιτούν τη συναίνεση όσων καθημερινά πιστεύουν ότι διατυπώνουν αυτονόητες αξίες,ενώ στην πραγματικότητα διατυπώνουν μια πολιτική που επιχειρεί να καθυποτάξει όλες τις πτυχές του δημόσιου λόγου σε μια βαθιά συντηρητική και αυταρχική ρητορική.Επιπλέον,όσοι συνυπογράφουμε το κείμενο δηλώνουμε ότι συνυπογράφουμε ως δημιουργοί και το έργο το οποίο λογοκρίθηκε δηλώνοντας από κοινού υπεύθυνοι κατά τον νόμο για οποιεσδήποτε άλλες διώξεις ή κυρώσεις υποστεί». Η έκθεση άνοιξε χθες με τη συμμετοχή ογδόντα και πλέον καλλιτεχνών, ενώ οι συνυπογράφοντες το κείμενο και το έργο της Εύας Στεφανή έχουν ήδη ξεπεράσει τους 500.

Σκοπίμως δεν υπεισέρχομαι στο περιεχόμενο του επίμαχου έργου, καθώς ούτε στιγμή δεν πιστεύω ότι πρέπει να δοθεί τροφή στα γαργαλιστικά σχόλια όσων δεν το έχουν δει και ούτε ενδιαφέρονται να το δουν παρά αρκούνται στο να διαδίδουν ασυναρτησίες. Αυτό που πρέπει να θυμάται κανείς είναι ότι ένα έργο τέχνης προσδιορίζεται και από τη μορφή του- τις συγκεκριμένες αποφάσεις του καλλιτέχνηκαι δεν είναι δυνατόν να διυλιστεί σε μια περιγραφή όπως αυτές που αγαπά η τηλεόραση. Με άλλα λόγια, όπως επισημαίνει και πάλι το συνοδευτικό κείμενο της έκθεσης, «η δύναμη της συμπύκνωσης του νοήματος και των μορφών είναι ένα προνόμιο της τέχνης και η δική της συμβολή στη διαμόρφωση του δημόσιου λόγου». Οποιος θα ήθελε να σχηματίσει άποψη για το έργο, ίσως το καλύτερο θα ήταν να επισκεφθεί την έκθεση διαμαρτυρίας.

Εκθεση χωρίς τίτλο κατά της λογοκρισίας, Ιάσονος 45, Μεταξουργείο, ως την Πέμπτη 7 Ιουνίου. Η διαμαρτυρία της ελληνικής εικαστικής κοινότητας στην ιστοσελίδα:

https://www.artlogokrisis.blogspot.com.

Επίσης, διαδικτυακή έκθεση κατά της λογοκρισίας στην ιστοσελίδα:

https://xoris-logokrisia.blogspot.com.