Πώς θα αποκτήσετε άυλες μετοχές

Η συμμετοχή των επενδυτών στις φετινές γενικές συνελεύσεις των εταιρειών θα έχει μια εντελώς διαφορετική διάσταση από αυτήν που είχε τα προηγούμενα χρόνια. Οσοι από τους μετόχους των εισηγμένων στο χρηματιστήριο επιχειρήσεων καταθέσουν τις μετοχές τους για να συμμετάσχουν στις γενικές συνελεύσεις των εταιρειών θα πρέπει να… τις αποχαιρετήσουν. Από τη στιγμή που αυτές οι μετοχές κατατεθούν με σκοπό τη συμμετοχή στη γενική συνέλευση, μπαίνουν στη διαδικασία της αποϋλοποίησης, παύουν να υπάρχουν σαν «χαρτιά» και μετατρέπονται σε εγγραφές του συστήματος άυλων τίτλων.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή και ας δούμε τις κινήσεις που πρέπει να κάνει ο κάτοχος μετοχών τις επόμενες εβδομάδες ώστε να μην υποστεί καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά τη διαδικασία αποϋλοποίησης των μετοχών που έχει στα χέρια του και να μπορεί να πραγματοποιεί αδιάλειπτα τις συναλλαγές του. Από τις 20 Μαρτίου, όπως έχει οριστεί από το ισχύον χρονοδιάγραμμα της ΑΕ Αποθετηρίων, ξεκινάει πλέον η ουσιαστική εφαρμογή της διαδικασίας αποϋλοποίησης στην πράξη.

Από αυτή την ημερομηνία και μετά, κάθε κάτοχος μετοχών θα πρέπει να αποταθεί στη χρηματιστηριακή εταιρεία ή τράπεζα μέσω της οποίας πραγματοποιεί συναλλαγές για να ζητήσει να εγγραφεί στο σύστημα. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι θα ζητήσει να ανοιχτεί ένας ειδικός λογαριασμός χρεογράφων που θα είναι το χαρτοφυλάκιο των χρεογράφων που κατέχει ο επενδυτής και το οποίο θα τηρείται μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος άυλων τίτλων. Σε αυτόν τον λογαριασμό θα καταγραφούν στη συνέχεια όλες οι μετοχές που έχει στην κατοχή του ώστε να μπορεί να πραγματοποιεί συναλλαγές στο χρηματιστήριο μέσω αυτού του λογαριασμού. Πέρα από τον λογαριασμό χρεογράφων, ο κάτοχος των μετοχών θα πρέπει να ανοίξει και μια μερίδα επενδυτή, στην οποία θα περιλαμβάνονται όλα τα ατομικά στοιχεία του, τα οποία θα διασφαλίζουν τη μοναδικότητα της ύπαρξης του συγκεκριμένου επενδυτή μέσα στο σύστημα.

Αρα, πριν από την πραγματοποίηση της γενικής συνέλευσης της εταιρείας στην οποία είναι κανείς μέτοχος θα πρέπει να έχει φροντίσει να γνωστοποιήσει την παρουσία του στο σύστημα άυλων τίτλων, αποκτώντας «μερίδα χρεογράφων» και «λογαριασμό επενδυτή». Με την κατάθεση των μετοχών τουλάχιστον πέντε ημέρες πριν από τη γενική συνέλευση των μετόχων της εταιρείας η επιχείρηση θα αναλάβει να ενημερώσει την ΑΕ Αποθετηρίων για το μετοχολόγιό της και θα πιστοποιηθεί έτσι η μετοχή των μετόχων. Από την ημέρα που έπεται της γενικής συνέλευσης ο κάτοχος των μετοχών θα μπορεί πλέον να πραγματοποιεί πράξεις μέσω του συστήματος των άυλων τίτλων. Το ίδιο ισχύει για όλες τις κατηγορίες μετοχών είτε αυτές είναι ονομαστικές είτε ανώνυμες για τις οποίες έχουν εκδοθεί αποθετήρια είτε ανώνυμες που δεν έχουν αποθετήρια, δεν είναι δηλαδή ακινητοποιημένες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το μόνο χρονικό διάστημα στο οποίο προβλέπεται ότι ο μέτοχος δεν θα μπορεί να προχωρήσει σε πώληση των μετοχών που κατέχει θα είναι αυτό που θα μεσολαβήσει από την ημερομηνία κατάθεσης των μετοχών ως την πραγματοποίηση της συνέλευσης. Αυτό το χρονικό διάστημα δεν προκύπτει όμως από τη διαδικασία αποϋλοποίησης αλλά η ύπαρξή του είναι συνυφασμένη με την πραγματοποίηση της γενικής συνέλευσης μιας εταιρείας. Κατά πάγια τακτική, που καθορίζεται από τη νομοθεσία λειτουργίας των ανώνυμων εταιρειών, κάθε επιχείρηση η οποία προτίθεται να πραγματοποιήσει γενική συνέλευση καλεί με σχετικές ανακοινώσεις τους μετόχους της να καταθέσουν τις μετοχές τους στα γραφεία της εταιρείας ή στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων ή σε κάποια τράπεζα και να προσκομίσουν την απόδειξη κατάθεσης στην εταιρεία, πέντε ημέρες πριν από την πραγματοποίηση της συνέλευσης.

Η διαδικασία της αποϋλοποίησης είναι μια περίπλοκη και σύνθετη διαδικασία που απαιτεί τη συνεργασία πολλών φορέων, εταιρειών, προσώπων και τη χρήση ειδικού εξοπλισμού και λογισμικού. Αυτή η πολυπλοκότητα αφορά όμως το τεχνικό μέρος και ο απλός επενδυτής δεν έχει παρά να κάνει μερικές μάλλον απλές κινήσεις που θα διασφαλίσουν τη συμμετοχή του στο σύστημα όπως προαναφέρθηκε.

Θα πρέπει πρώτον να φροντίσει να ανοίξει μερίδα επενδυτή και λογαριασμό χρεογράφων σε συνεργασία με τη χρηματιστηριακή εταιρεία ή την τράπεζα που συνεργάζεται, δίνοντας όλα τα στοιχεία του και δεύτερον θα πρέπει να φροντίσει αυτή τη φορά να συμμετέχει στη γενική συνέλευση ή τουλάχιστον να καταθέσει προς συμμετοχή τις μετοχές του, ώστε να εισαχθούν στη διαδικασία αποϋλοποίησης.

Η μη κατάθεση των μετοχών του στην εκδότρια εταιρεία δεν συνεπάγεται την απώλεια κανενός δικαιώματος από αυτά που έχει ως μέτοχος της επιχείρησης και κυρίως αφορούν τη διανομή του μερίσματος της χρήσης. Αν δεν καταθέσει όμως τις μετοχές του στην εκδότρια εταιρεία, δεν θα μπορεί μετά την πραγματοποίηση της συνέλευσης να πραγματοποιεί πράξεις, γιατί αυτές θα έχουν αποϋλοποιηθεί. Θα έχει βεβαίως το δικαίωμα να το κάνει αυτό μέσα σε διάστημα έξι μηνών από την πραγματοποίηση της γενικής συνέλευσης της επιχείρησης. Αν μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα δεν προχωρήσει όμως στην κατάθεση των μετοχών του, κινδυνεύει να τις χάσει στην περίπτωση που αυτές είναι ανώνυμες, καθώς θα εφαρμοστεί η διαδικασία της εκποίησης των μετοχών που έχει οριστεί βάσει νόμου. Αν βέβαια αυτές οι μετοχές είναι ονομαστικές, δεν μπορεί να περάσουν από διαδικασία εκποίησης αλλά και πάλι ο κάτοχός τους δεν θα μπορεί να τις πουλήσει.

Η επιλογή της ημερομηνίας πραγματοποίησης των γενικών συνελεύσεων για την έναρξη της διαδικασίας αποϋλοποίησης των μετοχών της κάθε εταιρείας, έγινε, όπως εξηγούν οι άνθρωποι της ΑΕ Αποθετηρίων, για να περιοριστούν οι ταλαιπωρίες και τα επιπλέον κόστη μετόχων και εταιρειών. Μια εναλλακτική λύση που εξετάσθηκε ήταν να ανακοινωθεί συγκεκριμένο πρόγραμμα για κάθε εταιρεία, το οποίο θα οδηγούσε όμως σε διπλό κόπο και περισσότερη γραφειοκρατική διαδικασία τους μετόχους και τις εταιρείες. Οι πρώτες γενικές συνελεύσεις οι οποίες θα λειτουργήσουν και σαν αφετηρία για την αποϋλοποίηση είναι αυτές που θα πραγματοποιηθούν γύρω στο δεύτερο 15ήμερο του Απριλίου, σύμφωνα τουλάχιστον με το ισχύον χρονοδιάγραμμα. Εκτιμάται ότι ως τότε θα έχει ανοίξει λογαριασμούς χρεογράφων και μερίδων ο μεγαλύτερος αριθμός των ενδιαφερόμενων επενδυτών. Για όσες εταιρείες πραγματοποιήσουν συνελεύσεις πριν από αυτό το χρονικό διάστημα ή αν για κάποιον λόγο δεν πραγματοποιηθεί η διαδικασία κάποιων εταιρειών σε συνδυασμό με την πραγματοποίηση της γενικής συνέλευσης, θα υπάρξει πρόγραμμα αποϋλοποίησης που θα πραγματοποιηθεί μέσα στον Ιούλιο. Το γλωσσάρι της αποϋλοποίησης

Προχωρώντας στη διαδικασία της αποϋλοποίησης αλλά και λειτουργώντας πλέον σε μια αποϋλοποιημένη αγορά θα πρέπει να συνηθίσουμε στη χρήση κάποιων νέων όρων ή να γνωρίσουμε την καινούργια σημασία κάποιων πρακτικών ή τεχνικών όρων που ήδη γνωρίζουμε. Ιδού λοιπόν το γλωσσάρι της αποϋλοποίησης:

ΑΕΑΤ: ο αρμόδιος φορέας για την εκκαθάριση των χρηματιστηριακών συναλλαγών, την τήρηση του συνόλου των μετοχών των εκδοτριών εταιρειών και τη λειτουργία του συστήματος τήρησης των λογαριασμών χρεογράφων των επενδυτών.

ΣΑΤ: Σύστημα Αϋλων Τίτλων.

ISIN: μονοσήμαντος διεθνής κωδικός χρεογράφων που εκδίδεται για κάθε εισηγμένο στο ΧΑΑ χρεόγραφο από την ΑΕΑΤ, στο πλαίσιο του ρόλου της ως Εθνικού Οργανισμού Κωδικοποίησης.

Θεματοφύλακες: κάθε τράπεζα που διαχειρίζεται λογαριασμούς χρεογράφων και συμμετέχει στη διαδικασία εκκαθάρισης για λογαριασμό θεσμικού ή ξένου επενδυτή ή άλλου χωρίς να είναι μέλος του ΧΑΑ.

Μέλη του ΧΑΑ: οι ανώνυμες χρηματιστηριακές εταιρείες (ΑΧΕ) που συμμετέχουν στο σύστημα διαπραγμάτευσης του χρηματιστηρίου και στο σύστημα άυλων τίτλων

Ανάλυση: η γνωστοποίηση στο ΣΑΤ από τους συμμετέχοντες στη διαδικασία εκκαθάρισης των λογαριασμών χρεογράφων των επενδυτών, για τους οποίους πραγματοποιήθηκε η αγορά ή η πώληση.

Διαθέσιμη Ποσότητα Χρεογράφου: υο υπόλοιπο λογαριασμού χρεογράφων το οποίο είναι ελεύθερο βαρών και μπορεί να πωλήσει ο επενδυτής.

Διακανονισμός: η ταυτόχρονη, τελική και αμετάκλητη (simultaneouς, final and irrevocable) μεταβίβαση χρεογράφων και χρημάτων με τη διαδικασία «Παράδοση έναντι Πληρωμής» (Delivery versus Payment).

Δίκτυο Χρηματιστηριακών Συναλλαγών (ΔΧΣ): το ηλεκτρονικό δίκτυο μέσω του οποίου πραγματοποιείται η μεταφορά δεδομένων μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων στη διενέργεια και εκκαθάριση των χρηματιστηριακών συναλλαγών και στη διαχείριση των άυλων χρεογράφων.

Μετάθεση Εκκαθάρισης: η μεταβίβαση υποχρεώσεων και απαιτήσεων ενός μέλους του ΧΑΑ έναντι της ΑΕΑΤ, σε θεματοφύλακα.

Ημερομηνία Συναλλαγής (Τ): η ημερομηνία που πραγματοποιήθηκε η συναλλαγή στο Σύστημα Διαπραγμάτευσης Χρεογράφων.

Ημερομηνία Εκκαθάρισης: η ημερομηνία κατά την οποία εκκαθαρίζεται μια συναλλαγή και απέχει ένα ορισμένο χρονικό διάστημα από την ημερομηνία συναλλαγής. Το χρονικό διάστημα ορίζεται από την ΕΚ και σήμερα είναι τρεις εργάσιμες ημέρες από την ημερομηνία συναλλαγής (Τ + 3).

Ημερομηνία Μετατροπής (Μ): η ημερομηνία κατά την οποία οι φυσικοί τίτλοι ενός συγκεκριμένου χρεογράφου παύουν να ενσωματώνουν μετοχικά δικαιώματα και η διαπραγμάτευση του συγκεκριμένου χρεογράφου γίνεται επί άυλων τίτλων.

Κατάσταση (Status) Υπολοίπου: η προδιαγεγραμμένη κατάσταση στην οποία μπορεί να βρεθεί μια ποσότητα χρεογράφων (διαθέσιμα, δεσμευμένα προς πώληση που εκκαθαρίζονται μια συγκεκριμένη ημερομηνία, αναμενόμενες αγορές που εκκαθαρίζονται μια συγκεκριμένη ημερομηνία κλπ.).

Κίνηση: ενέργεια που εισάγεται on-line στο ΣΑΤ και δημιουργεί αυτόματα λογιστικές εγγραφές στα υπόλοιπα λογαριασμών.

Λογαριασμός Εκκαθάρισης Χρεογράφων: λογαριασμός κάθε συμμετέχοντος στη διαδικασία εκκαθάρισης που εμφανίζει τις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις του σε χρεόγραφα.

Ειδικός Λογαριασμός Χρεογράφων: χαρτοφυλάκιο χρεογράφων του επενδυτή ή της εκδότριας (ως καταπιστευματοδόχου) που τηρείται στο ΣΑΤ, τα υπόλοιπα του οποίου δεν είναι υπό τη διαχείριση χειριστή λογαριασμού (ΑΧΕ ή Θεματοφύλακα).

Λογαριασμός Χρεογράφων: χαρτοφυλάκιο χρεογράφων του επενδυτή που τηρείται στο ΣΑΤ, τα υπόλοιπα του οποίου είναι υπό τη διαχείριση χειριστών λογαριασμού.

Λογαριασμός Χρηματικής Εκκαθάρισης: λογαριασμοί όψεως που τηρούν στην Τράπεζα Χρηματικής Εκκαθάρισης οι συμμετέχοντες (Μέλη του ΧΑΑ, Θεματοφύλακες) στη διαδικασία εκκαθάρισης.

Λογαριασμός Χρηματικής Θέσης: λογαριασμός χρηματικών υποχρεώσεων και απαιτήσεων που τηρείται από το ΣΑΤ και ανήκει σε κάθε συμμετέχοντα στη διαδικασία εκκαθάρισης (Μέλη του ΧΑΑ, Θεματοφύλακες)

Μερίδα Επενδυτή: Η εγγραφή με τα ατομικά ή εταιρικά στοιχεία του επενδυτή στο ΣΑΤ.

Οριστικοποίηση: λειτουργία που ενεργοποιείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της ΑΕΑΤ, μέσω της οποίας ολοκληρώνεται μια φάση της διαδικασίας εκκαθάρισης και ενεργοποιείται η επόμενη.

Χειριστής Λογαριασμού: κάθε φορέας (ΑΧΕ, Θεματοφύλακες) που διαχειρίζεται το σύνολο ή μέρος του λογαριασμού χρεογράφων του επενδυτή.

Χειριστής Μερίδας Επενδυτή: ο χειριστής λογαριασμού που διαχειρίζεται στοιχεία της μερίδας του επενδυτή και τα στοιχεία των λογαριασμών χρεογράφων που έχει δημιουργήσει.

Χρεόγραφα: άυλες μεταβιβάσιμες αξίες (μετοχές και δικαιώματα) που διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών και για καθεμία έχει αποδοθεί από την ΑΕΑΤ κωδικός ISIN.

Συνδικαιούχος Λογαριασμού Χρεογράφων: ένας εκ των εξ αδιαιρέτου κατόχων ενός λογαριασμού χρεογράφων.

Σύστημα Διαπραγμάτευσης Χρεογράφων (ΣΔΧ): είναι το Σύστημα στο οποίο γίνεται η διαπραγμάτευση των συναλλαγών που εκκαθαρίζονται από το ΣΑΤ.

Τελική Αποδοχή Συναλλαγών: η επιβεβαίωση από το ΧΑΑ των συναλλαγών μετά την αποδοχή τους, όπως αυτές εμφανίζονται στο ΣΑΤ, από τα μέλη του.

Τράπεζα Χρηματικής Εκκαθάρισης (ΤΧΕ): η τράπεζα μέσω της οποίας πραγματοποιείται on-line σύνδεση με το ΣΑΤ, το χρηματικό σκέλος του διακανονισμού των χρηματιστηριακών συναλλαγών.

Υπόλοιπο Λογαριασμού Εκκαθάρισης: η υποχρέωση ή απαίτηση ενός συμμετέχοντος στη διαδικασία εκκαθάρισης για ένα χρεόγραφο σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία εκκαθάρισης.

Υπόλοιπο Λογαριασμού Χρεογράφων: η ποσότητα ενός χρεογράφου που χειρίζεται ένας χειριστής λογαριασμού και βρίσκεται σε μια συγκεκριμένη κατάσταση (status). Οι παλαιοί κωδικοί

Οι κωδικοί που σήμερα χρησιμοποιούν οι επενδυτές για την πραγματοποίηση πράξεων μέσω των χρηματιστηριακών εταιρειών θα εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται για μικρό χρονικό διάστημα, για όσο θα υπάρχουν ακόμη διαθέσιμες στην αγορά μετοχές που δεν θα έχουν αποϋλοποιηθεί και θα λειτουργεί η αγορά τόσο με άυλους όσο και με φυσικούς τίτλους.

Με την ολοκλήρωση του κύκλου των γενικών συνελεύσεων και του συμπληρωματικού διαστήματος του Ιουλίου θα έχει ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο μέρος της διαδικασίας αποϋλοποίησης η οποία όπως πιστεύει η διοίκηση του ΧΑΑ θα οδηγήσει το ελληνικό χρηματιστήριο σε μια εποχή ασφαλέστερων συναλλαγών και σαφώς μεγαλύτερης διαφάνειας στο χρηματιστηριακό παιχνίδι. Το νέο σύστημα, η χρήση της νέας τεχνολογίας και η διαδικασία των συναλλαγών

Με τους άυλους τίτλους που θα αντικαταστήσουν τους φυσικούς (μετοχές και αποθετήρια έγγραφα) εκμηδενίζονται οι κίνδυνοι απώλειας, κλοπής, καταστροφής, πλαστογράφησης, δεν υπάρχει κόστος φύλαξης, προωθείται η διαφάνεια των συναλλαγών, διασφαλίζονται τα συμφέροντα των επενδυτών και παρέχονται ίσες δυνατότητες στους επενδυτές του κέντρου και της περιφέρειας γιατί δεν υπάρχει ανάγκη φυσικής μετακίνησης των τίτλων, ενώ με τη χρήση της τεχνολογίας των υπολογιστών και τηλεπικοινωνιών εκμηδενίζονται οι αποστάσεις. Αν και η λειτουργία της αποϋλοποιημένης αγοράς θα απλοποιήσει τη διαδικασία των συναλλαγών στο Χρηματιστήριο, υπάρχουν στο παρόν στάδιο απορίες μεταξύ των ιδιωτών επενδυτών σχετικά με τον τρόπο που θα λειτουργήσει το σύστημα.

Δημοσιεύουμε λοιπόν στη συνέχεια εννέα ερωτήσεις – απαντήσεις σχετικά με το τι πρέπει και τι μπορεί να κάνει μέσω του αποϋλοποιημένου συστήματος ο ιδιώτης επενδυτής. Οι απαντήσεις αυτές στηρίχθηκαν στα στοιχεία που έδωσαν οι άνθρωποι της ΑΕ Αποθετηρίων, οι οποίοι εργάζονται πυρετωδώς για να διεκπεραιώσουν το μεγάλο έργο που έχουν αναλάβει. 9 ερωτήσεις – απαντήσεις για την αντικατάσταση των φυσικών τίτλων

1 Τι πρέπει να κάνω για να συμμετάσχω στο νέο σύστημα διαπραγμάτευσης των άυλων μετοχικών τίτλων;

Βασική προϋπόθεση για να μπορεί να αγοράζει, να πουλάει ή να μετατρέψει σε άυλη μορφή τις μετοχές που έχει ο επενδυτής είναι να έχει μερίδα και λογαριασμό αξιών στο Σύστημα Αϋλων Τίτλων (ΣΑΤ). Τα στοιχεία της μερίδας (ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, επάγγελμα κλπ.) καταχωρίζονται στο ΣΑΤ από τους χειριστές λογαριασμών (χρηματιστηριακές εταιρείες ή τράπεζες) μετά από αίτηση του επενδυτή. Ο επενδυτής επιτρέπεται να έχει μόνο μία μερίδα στο ΣΑΤ. Με τη δημιουργία της μερίδας το ΣΑΤ αποδίδει κωδικό αριθμό που είναι μοναδικός και δεν μεταβάλλεται. Ο επενδυτής ορίζει τους χειριστές του λογαριασμού του με γραπτή αίτηση την οποία καταθέτει σε αυτούς. Το Αποθετήριο ενεργοποιεί ή απενεργοποιεί τον χειριστή λογαριασμού του επενδυτή όταν του κοινοποιηθεί η αίτηση. Απενεργοποιημένος χειριστής λογαριασμού δεν μπορεί να ενεργεί για λογαριασμό του επενδυτή. Ο επενδυτής μπορεί να ορίσει περισσότερους από έναν χειριστές λογαριασμού. Κάθε χειριστής έχει πρόσβαση μόνο στις ποσότητες μετοχών που αγοράζει για λογαριασμό του επενδυτή ή του στέλνει ο επενδυτής κατά τη μετατροπή των μετοχών του σε άυλη μορφή ή του μεταφέρει από άλλους χειριστές. Ο επενδυτής μπορεί να μεταφέρει μετοχές του από ένα χειριστή σε άλλο ή στον ειδικό λογαριασμό που δεν έχει χειριστή. Μεταφορές επιτρέπονται μόνο μέσα στην ίδια μερίδα του επενδυτή. Σε κάθε μερίδα υπάρχει ένας ειδικός λογαριασμός αξιών όπου καταχωρίζονται μετοχές για τις οποίες ο επενδυτής δεν έχει ορίσει χειριστή.

2 Πότε και πώς θα μετατρέψω τις μετοχές που έχω σε άυλη μορφή;

Το Αποθετήριο θα ορίσει μια ημερομηνία μετατροπής για κάθε εισηγμένη εταιρεία, που μπορεί να είναι η επόμενη εργάσιμη μέρα μετά την τακτική Γενική Συνέλευση των μετόχων της. Από την ημερομηνία αυτή διαπραγματεύονται μόνο άυλες μετοχές της εταιρείας. Τα φυσικά σώματα των μετοχών και τα αποθετήρια έγγραφα παύουν να ενσωματώνουν μετοχικά δικαιώματα. Η εκδότρια εταιρεία καλεί τους μετόχους να καταθέσουν τις μετοχές τους για να μετατραπούν σε άυλες. Για να μετατρέψει τις μετοχές ο επενδυτής πρέπει να έχει ανοίξει μερίδα και να έχει ορίσει τουλάχιστον ένα χειριστή λογαριασμού. Με την κατάθεση των μετοχών ή των αποθετηρίων ο επενδυτής δηλώνει τον κωδικό αριθμό του λογαριασμού του στο ΣΑΤ και στον χειριστή ο οποίος θα χειρίζεται τις μετοχές του. Ταυτόχρονα εκδίδεται απόδειξη παραλαβής των μετοχών, που αποτελεί αποδεικτικό στοιχείο της κατάθεσης των μετοχών προς αποϋλοποίηση. Οι μετοχές μπορούν να μετατραπούν και μετά την ημερομηνία που έχει οριστεί. Αν θέλει όμως ο επενδυτής να τις πουλήσει, πρέπει να τις μετατρέψει. Αν οι μετοχές είναι ανώνυμες, πρέπει να μετατραπούν το αργότερο μέσα σε ένα εξάμηνο από την ημερομηνία μετατροπής. Αν περάσει το εξάμηνο, οι μετοχές που δεν μετατράπηκαν θα εκποιηθούν στο Χρηματιστήριο με ευθύνη της εκδότριας εταιρείας.

3 Πώς μπορώ να αλλάξω τη χρηματιστηριακή εταιρεία με την οποία συνεργάζομαι;

Ο επενδυτής μπορεί με εντολή του στον χειριστή να μεταφέρει μετοχές του σε άλλο χειριστή. Η εντολή μπορεί να ορίζει τον παραλήπτη χειριστή ή όχι. Στη δεύτερη περίπτωση το σύστημα άυλων τίτλων αποδίδει έναν κωδικό μεταφοράς με τον οποίο ο επενδυτής εμφανίζεται στον παραλήπτη χειριστή και μεταφέρει τις μετοχές του. Αν ο επενδυτής δεν θέλει χειριστή, μπορεί να μεταφέρει τις μετοχές του σε ειδικό λογαριασμό, κάτω από τη μερίδα του. Στον ειδικό λογαριασμό του επενδυτή δεν έχει πρόσβαση κανένας χειριστής. Οταν αποφασίσει μπορεί να εμφανιστεί σε χειριστή και δίνοντας τον κωδικό μεταφοράς να μεταφέρει τις μετοχές του. Αν χάσει τον κωδικό μεταφοράς, πρέπει να παρουσιαστεί στις εποπτικές αρχές με τον κωδικό της μερίδας του και να ζητήσει τον κωδικό μεταφοράς που έχασε.

4 Πώς θα γίνονται οι αγοραπωλησίες όταν οι μετοχές θα είναι άυλες;

Για να αγοράσει ή να πουλήσει μετοχές ο επενδυτής απευθύνεται στον χειριστή λογαριασμού του και αναφέροντας τον κωδικό του δίνει τις εντολές του. Σε περίπτωση πώλησης οι μετοχές πρέπει να βρίσκονται στον λογαριασμό του και να τις χειρίζεται ο χειριστής στον οποίο απευθύνεται. Κατά την ημερομηνία εκκαθάρισης (σήμερα είναι η τρίτη εργάσιμη ημέρα μετά την εκτέλεση της εντολής) γίνονται οι μεταβιβάσεις και ο τελικός διακανονισμός των συναλλαγών. Τα ίδια ισχύουν και για αγοραπωλησίες δικαιωμάτων προτίμησης σε αυξήσεις κεφαλαίων με καταβολή μετρητών.

5 Πώς θα γίνονται οι αυξήσεις κεφαλαίων με τις άυλες μετοχές;

Η εκδότρια εταιρεία γνωστοποιεί στο Αποθετήριο την ημερομηνία αποκοπής του δικαιώματος, την ημερομηνία εισαγωγής των δικαιωμάτων προς διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο και τη σχέση νέων μετοχών προς παλαιές. Κάθε παλαιός μέτοχος έχει τόσα δικαιώματα προτίμησης όσες και οι μετοχές που κατέχει κατά την ημερομηνία αποκοπής. Το Αποθετήριο παράγει αυτόματα τα δικαιώματα και ενημερώνει τους λογαριασμούς των επενδυτών με τόσα δικαιώματα όσες και οι μετοχές που κατείχαν κατά την ημερομηνία αποκοπής. Η διαπραγμάτευση των δικαιωμάτων γίνεται όπως και με τις μετοχές στο Χρηματιστήριο. Η εκκαθάριση των δικαιωμάτων γίνεται όπως και στις μετοχές από το Αποθετήριο. Οι νέοι μέτοχοι ασκούν το δικαίωμα προτίμησης και η εκδότρια ενημερώνει το Αποθετήριο με τους νέους μετόχους και τις μετοχές που έκαστος κατέχει.

6 Πώς θα γίνεται η δωρεάν διανομή μετοχών;

Δωρεάν μετοχές προκύπτουν από αυξήσεις κεφαλαίου χωρίς καταβολή μετρητών, όπως π.χ. από κεφαλαιοποιήσεις αποθεματικών, αναπροσαρμογές αξίας παγίων, ή από μείωση της ονομαστικής αξίας των μετοχών χωρίς μεταβολή του κεφαλαίου (Split). Η εκδότρια εταιρεία γνωστοποιεί στο Αποθετήριο την ημερομηνία αποκοπής του δικαιώματος και την αναλογία των νέων μετοχών προς παλαιές. Το Αποθετήριο, στο οποίο τα στοιχεία είναι καταχωρισμένα σε επίπεδο επενδυτή, παράγει αυτόματα τις νέες μετοχές με βάση τη δηλωθείσα αναλογία από την εκδότρια και ενημερώνει τους λογαριασμούς των επενδυτών. Τα κλάσματα που πιθανόν να προκύπτουν μεταφέρονται στην εκδότρια και με ευθύνη της αποδίδονται σε ακέραιες μονάδες σε επενδυτές. Ο επενδυτής δεν χρειάζεται πλέον να κάνει καμία ενέργεια για να αποκτήσει τις νέες μετοχές.

7 Θα αλλάξει κάτι σε ό,τι αφορά τη διανομή μερίσματος;

Η εκδότρια ενημερώνει το Αποθετήριο με το ποσό του μερίσματος που αποφάσισε η Γενική Συνέλευση να διανείμει και την ημερομηνία που προσδιορίζει τους δικαιούχους. Στις εκδότριες ονομαστικών μετοχών αποστέλλεται κατάσταση των δικαιούχων μερίσματος και του ποσού που έκαστος δικαιούται μετά την εκκαθάριση των πράξεων της παραπάνω ημερομηνίας. Οι εκδότριες με βάση τα παραπάνω στοιχεία που πήραν από το Αποθετήριο θα ενεργήσουν για την πληρωμή του μερίσματος. Για τους μετόχους ανώνυμων μετοχών το μέρισμα εισπράττεται από τους χειριστές λογαριασμών. Για τις μετοχές που βρίσκονται σε ειδικούς λογαριασμούς (χωρίς χειριστή) το μέρισμα εισπράττεται από το Αποθετήριο και διανέμεται στους επενδυτές.

8 Ποιος θα είναι ο ρόλος των τραπεζών στη λειτουργία του συστήματος;

Αμεση πρόσβαση στο σύστημα άυλων τίτλων έχουν οι τράπεζες για λογαριασμό των θεσμικών επενδυτών ή των ιδιωτών πελατών τους όταν θα έχουν το δικαίωμα να κάνουν απευθείας πράξεις στη χρηματιστηριακή αγορά. Εκτός από τον ρόλο τους ως χειριστές του λογαριασμού των πελατών τους, συμμετέχουν στη διαδικασία εκκαθάρισης για συναλλαγές που έκαναν οι χρηματιστηριακές εταιρείες για λογαριασμό των πελατών τους. Η χρηματιστηριακή εταιρεία που διενήργησε τη συναλλαγή μπορεί να μεταθέσει την εκκαθάρισή της στον θεματοφύλακα, μετά από συμφωνία μαζί του, και εφόσον έχει κοινοποιηθεί στο Αποθετήριο. Ο θεματοφύλακας εκκαθαρίζει τις πράξεις που του μετέθεσε η χρηματιστηριακή εταιρεία, υπακούοντας στους ίδιους κανόνες της εκκαθάρισης που ισχύουν και για τις χρηματιστηριακές εταιρείες. Για να μπορεί να λειτουργήσει ο θεματοφύλακας σύμφωνα με τα παραπάνω, είναι απαραίτητο να συνδεθεί με το Αποθετήριο μέσω του Δικτύου Χρηματιστηριακών Συναλλαγών του ΧΑΑ.

9 Πώς θα λειτουργεί το νέο σύστημα;

Για την υποστήριξη του συστήματος άυλων τίτλων το Αποθετήριο έχει προμηθευτεί συστήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών, που διασφαλίζουν υψηλή διαθεσιμότητα και ασφάλεια των καταχωρισμένων πληροφοριών. Οι χειριστές των λογαριασμών των επενδυτών θα έχουν άμεση (on line) πρόσβαση στο σύστημα μέσω του Δικτύου Χρηματιστηριακών Συναλλαγών του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών. Υπολογίζεται ότι το νέο σύστημα θα τεθεί σε λειτουργία στις 20 Μαρτίου, για να δοθεί δυνατότητα στους επενδυτές να ανοίξουν μερίδες και λογαριασμούς αξιών στους χειριστές που επιθυμούν. Το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Απριλίου θα αρχίσουν οι μετατροπές των εισηγμένων μετοχών. Το Αποθετήριο, που έχει την ευθύνη να ορίσει το πρόγραμμα μετατροπής και να ειδοποιήσει τις εισηγμένες εταιρείες σύμφωνα με τον νόμο, θα επιδιώξει να συνδυάσει τη μετατροπή των μετοχών με τις τακτικές Γενικές Συνελεύσεις, ώστε να μην υποχρεωθούν οι μέτοχοι να προσκομίσουν τις μετοχές τους στην εκδότρια για δεύτερη φορά. Για τις εκδότριες εταιρείες που θα κάνουν Γενικές Συνελεύσεις πριν από την έναρξη του νέου συστήματος ή κλείνουν την εταιρική χρήση στο τέλος Ιουνίου θα οριστεί ημερομηνία μετατροπής το αργότερο ως το τέλος Ιουλίου, οπότε και θα ολοκληρωθεί η αποϋλοποίηση όλων των εισηγμένων μετοχών.